Stosunek pracy jest wtedy, gdy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na określonych przez pracodawcę warunkach, a pracodawca jest winien stosować się do przepisów w Kodeksie pracy i terminowo wypłacać przysługujące pracownikowi wynagrodzenie. Niestety, w trakcie współpracy mogą zdarzyć się różne potknięcia. Sprawdź, czego dotyczą roszczenia ze stosunku pracy i kiedy ulegają przedawnieniu.
Roszczenia ze stosunku pracy – definicja
Roszczenia ze stosunku pracy związane są z niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem przez pracodawcę lub pracownika obowiązków określonych przepisami prawa pracy i wynikających ze stosunku pracy, których dokładny zakres zawsze znajduje się w umowie o pracę.
Interesy obu stron umowy o pracę są więc chronione prawnie. W razie prawidłowości mogą dochodzić swoich roszczeń. To oznacza rozstrzygnięcie swoich praw na drodze sądowej w przypadku, gdy strona nie zrealizuje lub zaniecha działania, do którego się umownie zobowiązała. Czego mogą dotyczyć roszczenia ze stosunku pracy?
Roszczenia ze stosunku pracy – czego dotyczą?
Roszczenia ze stosunku pracy dotyczą między innymi wynagrodzenia za pracę i należnych pracownikowi odpraw lub premii, wydania oraz sprostowania świadectwa pracy, wypadków przy pracy i chorób zawodowych (roszczenia odszkodowawcze) czy wszelkiego rodzaju ekwiwalentów pieniężnych, przywrócenia do pracy i odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy.
To znaczy, że jeśli twój pracodawca rozwiąże z tobą umowę z dnia na dzień, bez przestrzegania żadnych zasad zawartych w Kodeksie pracy, czyli nie wręczył ci pisemnego wymówienia z podaniem przyczyny zwolnienia i nie wziął pod uwagę okresu wypowiedzenia, możesz śmiało żądać roszczeń ze stosunku pracy i ubiegać się o rekompensatę lub odszkodowanie przed sądem.
Roszczenia ze stosunku pracy nie dotyczą tylko i wyłącznie pracownika. Pracodawca również może domagać się rekompensaty od swojego podwładnego, za na przykład wyrządzoną szkodę spowodowaną niewykonaniem lub niewłaściwym wykonaniem swoich obowiązków pracowniczych czy naruszenia zakazu konkurencji.
Roszczenia ze stosunku pracy – kiedy ulegają przedawnieniu?
Przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy zostało uregulowane w art. od 291 do art. 295 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 291 kp roszczenia pracownicze ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia wyrządzenia szkody. Dotyczą one roszczeń:
- Majątkowych (np. wynagrodzenie za pracę, zapłata za godziny nadliczbowe w pracy, ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, wypłacenie odprawy czy odszkodowania)
- Niemajątkowych (np. nieudzielenie urlopu, niewydanie świadectwa pracy)
Natomiast roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody przez pracownika, wyrządzonej wskutek np. niewykonania lub niewłaściwego wykonania swoich obowiązków pracowniczych, ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, jednak nie później niż 3 lata od jej wyrządzenia.
W przypadku, gdy pracownik wyrządził szkodę umyślnie, to do przedawnienia roszczenia o naprawienie danego ustępstwa stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, które dotyczą odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty wyrównawczej z tytułu wypadku przy pracy czy choroby zawodowej. Roszczenia pracodawcy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o szkodzie i o osobie sprawcy, przy czym termin ten nie może być dłuższy niż 10 lat od dnia, w którym doszło do tego zdarzenia. Wyjątkiem są szkody ze strony pracownika, wynikające ze zbrodni lub występku. Wtedy roszczenie w tej sprawie ulega przedawnieniu z upływem 20 lat od dnia popełnienia przestępstwa. W tym przypadku nie ma żadnego znaczenia, kiedy pracodawca dowiedział się o szkodzie i o osobie sprawcy.
Ważne! Według Kodeksu pracy terminy przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Ponadto, po upływie powyższych terminów przedawnień, pracownik lub pracodawca tracą prawo do zadośćuczynienia.
