Ile zarabia sędzia? Zarobki sędziów w Polsce

Wynagrodzenia sędziów w Polsce reguluje odpowiednia ustawa. Pracowników tych obowiązuje ściśle obliczana stawka pensji zasadniczej oraz dodatki. Ile zarabia sędzia w poszczególnym rodzaju sądów i z czego to wynika?

Czy sędziowie rzeczywiście zarabiają tyle, ile „godność urzędu” nakazuje? Ich zarobki są przedmiotem wielu dyskusji – z jednej strony mają gwarantować niezależność, z drugiej budzą emocje w kontekście finansów publicznych. Minister Sprawiedliwości ma ograniczony wpływ na ich wysokość, ponieważ są one ustalane według ściśle określonego wzoru opartego na średnim wynagrodzeniu krajowym. Czy obecny system wynagradzania sędziów sądów powszechnych rzeczywiście spełnia swoją funkcję? Sprawdźmy, jak kształtują się stawki i na jakich zasadach są one wyliczane.

Zarobki sędziów – regulacje

O pensji sędziego mówi pośrednio nawet sama Konstytucja RP. W artykule 178. możemy przeczytać m.in., że:

„Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków”.

Co to oznacza? M.in. to, że zarobki sędziego powinny być na tyle wysokie, aby nie było łatwo skusić go propozycją korupcji. Poniżej wyjaśniamy, jaka jest wysokość wynagrodzeń sędziów.

Jak jest wyliczana pensja sędziego?

Poprzedni model uzależniał zarobki sędziów od uznaniowych decyzji władzy ustawodawczej i wykonawczej. Jednak środowisko sędziów miało zastrzeżenia do sposobu kształtowania wynagrodzeń sędziów. Na skutek postulatów środowiska sędziowskiego doszło więc do zmian. Obecnie mechanizm ustalania wynagrodzeń sędziów opiera się m.in. na przepisach Ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku — Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Kwotę stawki podstawowej miesięcznego wynagrodzenia sędziów w danym roku oblicza się na podstawie tzw. średniej krajowej, która obowiązywała w drugim kwartale roku poprzedniego. Nie mamy na myśli tego, że sędzia zarabia dokładnie tyle, ile wynosiła wówczas średnia krajowa. Aby uzyskać stawkę jego wynagrodzenia zasadniczego, wspomnianą średnią krajową mnoży się jeszcze przez wskazany w załączniku do ustawy mnożnik. Mnożniki są różne i zależą m.in. od rodzaju sądu, w którym danym sędzia pracuje.

Mnożniki pensji zasadniczej sędziego

Wynagrodzenie zasadnicze sędziów w Polsce jest określane na podstawie systemu mnożników, które zależą od stanowiska oraz stażu pracy. Podstawą do obliczenia pensji jest średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej w drugim kwartale poprzedniego roku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Następnie, ta kwota jest mnożona przez odpowiedni mnożnik, określony w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przykładowo, dla sędziego sądu rejonowego mnożnik wynosi od 2,05 do 2,50, co przekłada się na wynagrodzenie zasadnicze w przedziale od około 12 600 zł do 15 400 zł brutto miesięcznie.

W przypadku sędziów sądów okręgowych, mnożniki wahają się od 2,36 do 2,92, co daje pensję od około 14 500 zł do 17 900 zł brutto miesięcznie. Sędziowie sądów apelacyjnych mają mnożniki od 2,75 do 3,23, co skutkuje wynagrodzeniem w przedziale od około 16 900 zł do 19 900 zł brutto miesięcznie. Warto zaznaczyć, że oprócz wynagrodzenia zasadniczego, sędziom przysługują również dodatki za długoletnią pracę, funkcje oraz inne świadczenia, które dodatkowo zwiększają ich dochody.

Dodatki płacowe w pracy sędziego

Na końcowe wynagrodzenie brutto sędziego, oprócz jego pensji zasadniczej, wpływa też jednak m.in. staż pracy, trzynasta pensja czy dodatki funkcyjne (mogą one wynieść nawet 20% minimalnej pensji zasadniczej).

§ 7. Wynagrodzenie sędziów różnicuje ponadto dodatek za długoletnią pracę, wynoszący, począwszy od szóstego roku pracy, 5% wynagrodzenia zasadniczego i wzrastający po każdym roku o 1%, aż do osiągnięcia 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Powyżej pewnego stażu pracy sędziowie mogą liczyć też na gratyfikację jubileuszową. Ciężko zatem określić dokładne średnie wynagrodzenie każdego sędziego, jest ono bowiem zróżnicowane, nawet jeśli pracownicy ci zajmują równorzędne stanowiska.

Wynagrodzenie brutto i netto sędziego

Ich pensja netto nie jest także naliczana tak samo, jak wynagrodzenie, które otrzymuje przeciętny pracownik sektora prywatnego, a nawet publicznego. Sędziowie nie płacą składek ZUS z własnej wypłaty, a te zajmują przecież odczuwalną część kwoty brutto naszych wynagrodzeń.

Stawki awansowe sędziów – tabela

Poniżej zamieszono tabelę ze stawkami awansowymi sędziów i mnożnikami, na podstawie których wyznaczane jest wynagrodzenie sędziego. Tabela pochodzi z Załącznika do ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.

Ile zarabia sędzia sądu rejonowego?

Dla orzekających w sądach rejonowych przewidziane jest wynagrodzenie zasadnicze sędziego od stawki pierwszej do piątej. Są to mnożniki z zakresu 2,05 – 2,50. Daje to następujące kwoty wynagrodzeń podstawowych w roku 2025:

1. 14 361,81 zł brutto miesięcznie,
2. 15 222,50 zł brutto miesięcznie,
3. 15 973,13 zł brutto miesięcznie,
4. 16 514,60 zł brutto miesięcznie,
5. 17 514,40 zł brutto miesięcznie.

Należy oczywiście pamiętać o wszelkich dodatkach dochodzących do tych kwot, które wspomniane były wcześniej oraz o innym sposobie naliczania płacy netto sędziów.

Ile zarabia sędzia sądu okręgowego?

Minimalne pensje zasadnicze sędziów sądów okręgowych zaczynają się od czwartej stawki wynagrodzenia podstawowego, czyli mnożnika 2,36 i dochodzą maksymalnie do stawki ósmej, czyli mnożnika 2,92.

Kwoty wynagrodzenia zasadniczego, które zarabiają sędziowie sądów okręgowych, według przysługującego im numeru stawki w 2025 roku:

4. 16 514,60 tys. zł brutto miesięcznie,
5. 17 514,40 zł brutto miesięcznie,
6. 18 515,26 zł brutto miesięcznie,
7. 19 265,84 zł brutto miesięcznie,
8. 20 457,82 zł brutto miesięcznie.

Sędziowie pracujący w tych rodzajach sądów także otrzymują dodatki do wymienionych wyżej kwot podstawowych oraz nie odprowadzają składek ZUS ze swojego wynagrodzenia.

Ile zarabia sędzia w sądzie apelacyjnym?

W przypadku sędziów sądów apelacyjnych wysokość wypłaty zasadniczej liczona jest z uwzględnieniem mnożników z zakresu 2,75 – 3,23. Są to siódme, ósme, dziewiąte i dziesiąte stawki wynagrodzenia zasadniczego, które w 2025 roku wynoszą kolejno:

7. 19 265,84 zł brutto miesięcznie,
8. 20 457,82 zł brutto miesięcznie,
9. 21 858,00 zł brutto miesięcznie,
10. 22 624,60 zł brutto miesięcznie.

Na wynagrodzenie sędziego sądu apelacyjnego również czeka lista dodatków, która zwiększy wymienione wyżej kwoty.

Ile zarabia sędzia Sądu Najwyższego?

W 2025 roku wynagrodzenie zasadnicze sędziego Sądu Najwyższego w Polsce jest obliczane na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej za drugi kwartał 2024 roku, które wyniosło 7 005,76 zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, mnożnik dla sędziów Sądu Najwyższego wynosi 4,13, co daje miesięczne wynagrodzenie zasadnicze na poziomie około 28 933,78 zł brutto. Po siedmiu latach służby w Sądzie Najwyższym, sędziowie są uprawnieni do stawki awansowej, stanowiącej 115% stawki podstawowej, co podnosi ich wynagrodzenie do około 33 274,85 zł brutto miesięcznie. Dodatkowo, sędziowie pełniący funkcje kierownicze mogą otrzymywać dodatki funkcyjne, których wysokość zależy od pełnionej roli i jest określana przez odpowiednie mnożniki.

Wysokość dodatku funkcyjnego jest uzależniona od stanowiska:

• Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego – mnożnik 1,2
• Prezes Sądu Najwyższego – mnożnik 1,0
• Przewodniczący wydziału, Rzecznik Dyscyplinarny Sądu Najwyższego, Nadzwyczajny Rzecznik Dyscyplinarny – mnożnik 0,7
• Rzecznik Prasowy, zastępca Rzecznika Prasowego, zastępca przewodniczącego wydziału, zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Najwyższego – 0,5

Ile zarabia sędzia Trybunału Konstytucyjnego?

W 2025 roku wynagrodzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego w Polsce wynosi 40 192 zł brutto miesięcznie. Kwota ta została ustalona na podstawie średniej płacy z drugiego kwartału 2023 roku, z zastosowaniem odpowiedniego mnożnika. Wynagrodzenie to odzwierciedla znaczenie i odpowiedzialność związane z pełnieniem funkcji sędziego w najwyższym organie sądownictwa konstytucyjnego w kraju. Warto jednak zauważyć, że w budżecie na 2025 rok nie przewidziano środków na wynagrodzenia czynnych sędziów TK, co może wpłynąć na realizację tych wypłat.

Na czym polega praca w KRS?

Krajowa Rada Sądownictwa jest organem mającym stać na straży niezależności i niezawisłości polskich organów sądowniczych. Obowiązkiem sędziów zasiadających w KRS jest m.in. branie udziału w spotkaniach tego organu. Posiedzenia KRS odbywają się średnio raz lub dwa razy w miesiącu i trwają po kilka dni.

Warto mieć na uwadze, że czas pracy sędziów nie jest określony ściśle ustalonymi godzinami, np. od ósmej do szesnastej. Sędziowie mają za zadanie wypełnienie określonych obowiązków, a nie pracę w stałych godzinach.

Dieta sędziego KRS

Wynagrodzenie sędziów zasiadających w Krajowej radzie sądownictwa to m.in. diety wypłacane za uczestnictwo w posiedzeniach i branie udziału w pracach poszczególnych zespołów. Zarobek sędziego będzie więc odpowiadał zakresowi obowiązków, jakie sprawuje.

Członkowie Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) otrzymują diety za każdy dzień udziału w posiedzeniach plenarnych oraz innych pracach na rzecz Rady. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysokość takiej diety wynosi 20% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego. W praktyce oznacza to, że za jeden dzień pracy na rzecz KRS członek Rady może otrzymać około 968 zł. Biorąc pod uwagę, że posiedzenia KRS odbywają się średnio dwa razy w miesiącu i trwają po kilka dni, miesięczne wynagrodzenie z tytułu diet może wynieść nawet około 7 700 zł. Dodatkowo, członkowie Rady uczestniczą w pracach zespołów opiniujących kandydatów na sędziów, co generuje kolejne diety. W efekcie, roczne wynagrodzenie z tytułu diet dla niektórych członków KRS sięga kilkudziesięciu tysięcy złotych.