Fotowoltaika to dziedzina techniki pozwalająca uzyskać energię elektryczną ze światła słonecznego, czyli ekologicznego zasobu, którego nie da się wyczerpać i którego przetwarzanie nie szkodzi planecie. Dywagacji na temat przyszłości fotowoltaiki jest wiele. Czy stanie się ona jednym z najpowszechniejszych sposobów pozyskiwania energii? Póki co, statystyki odnotowują systematyczny rozwój tej branży oraz wzrost związanej z nią liczby pracowników.
Panele fotowoltaiczne to ostatnio gorący temat. Powstaje coraz więcej elektrowni, a panele na dachu znajdziemy już w połowie domów – nawet na wioskach. Rozwój branży OZE jest niezwykle dynamiczny i z każdym rokiem przyciąga kolejnych inwestorów i kolejnych klientów. Odnawialne Źródła Energii to aktualnie intratny biznes, w którym warto pracować. Poszukiwani są monterzy instalacji urządzeń elektrycznych, przedstawiciele handlowi, czy specjalistów do projektowania instalacji urządzeń elektrycznych. Panele fotowoltaiczne to obecnie rynek, na którym nie brakuje ofert pracy. Jak dokładnie wygląda praca w fotowoltaice? Czy warto otwierać w tym sektorze własną działalność gospodarczą? Jakie stanowiska są warte uwagi?
Spis treści
Praca w fotowoltaice — czy warto pracować w fotowoltaice?
Rozwój fotowoltaiki pociąga za sobą zmiany na rynku zatrudnienia. Już dwa lata temu Instytut Energetyki Odnawialnej oszacował liczbę dostępnych w 2021 roku miejsc pracy w branży fotowoltaicznej na 43,8 tys. i zaznaczył, że, w stosunku do 2020 roku, nastąpił wzrost wakatów o ponad 8 tysięcy. Liczby te dotyczą zarówno pracowników odpowiedzialnych za kwestie techniczne (monterów, instalatorów, elektryków itp.), jak i pozostałe (handlowcy, doradcy, marketing managerowie itp.). Sama produkcja urządzeń fotowoltaicznych grupowała w 2021 roku około 1,5 tys. pracowników. Jest to zatem dziedzina zrzeszająca znaczącą liczbę osób aktywnych zawodowo. Obecnie niektóre wskaźniki podskoczyły minimum o kilka punktów. Świadczy o tym dynamiczny rozwój branży, która co miesiąc tworzy nowe oferty pracy, a także otwiera kolejne firmy fotowoltaiczne, a nawet całe elektrownie.
Praca w fotowoltaice — kondycja branży
Raport Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej za rok 2021 podaje, że w stosunku do roku 2020, krajowa produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii wzrosła o 8,5%, czego największą zasługą było właśnie pozyskiwanie energii ze światła słonecznego.
Moc osiągalna dla fotowoltaiki wzrosła w 2021 roku, w porównaniu do roku poprzedniego, aż o 94%, za co, w znaczących 79%, odpowiadały mikroinstalacje, czyli niewielkie, przydomowe instalacje fotowoltaiczne. W skali roku przyłączono niemal 400 tys. nowych mikroinstalacji dotyczących odnawialnych źródeł energii. Obecnie trwają wysokobudżetowe prace nad inwestycjami elektrowni fotowoltaicznych prowadzone przez liderów branży elektrycznej, którzy chcą do końca 2035 roku zmienić proporcje pochodzenia wytwarzanej przez nich energii.
Fotowoltaika to także nieporównywalny konkurent dla innych odnawialnych źródeł energii w Polsce, co zaznaczył portal Top-oze.pl:
Pieczę w alternatywnych źródłach energii w Polsce nadal stanowi głównie fotowoltaika, która
w 1Q bieżącego roku odnotowała w Polsce łącznie 46 287 instalacji. Oznacza to, że stanowi ona zdecydowaną większość całości źródeł OZE, zainstalowanych w pierwszym kwartale. Na kolejnych miejscach znalazły się jednostki kogeneracji z 15 instalacjami, energetyka wiatrowa z 13 instalacjami, czy biogazowa z 8 instalacjami. Źródła wodne odnotowały 3 instalacje, hybrydowe 2 instalacje, a biomasowe w 1Q 2023 roku zanotowały zaledwie jedną instalację.
Dalszy rozwój lub też zahamowanie branży fotowoltaicznej zależy od kilku czynników, m.in. od polityki rządowej względem odnawialnych źródeł energii. 1 kwietnia 2022 roku zmieniły się przepisy dotyczące rozliczeń prosumentów, czyli osób wytwarzających i korzystających z energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. Jak realnie wpłynie to na atrakcyjność korzystania z rozwiązań fotowoltaicznych, a tym samym na zapotrzebowanie na pracowników, dopiero pokaże czas.
Obecnie jednak wydaje się, że branża wciąż ma się dobrze, o czym mogą świadczyć doświadczenia firmy SunSol Sp. z o.o. z Gdańska:
Aktualnie rynek fotowoltaiki przyspiesza. Spowolnienie obserwowane w kwietniu wynikało w gruncie rzeczy z narracji medialnej, a nie obiektywnych czynników ekonomicznych. Zapotrzebowanie na wysokiej klasy specjalistów bez wątpienia będzie rosnąć, gdyż nadchodzące podwyżki cen energii elektrycznej i nowy system rozliczeń, umożliwiający właścicielom realne zarabianie na nadwyżkach energii, będą tylko wzmacniać popyt – uważa Dominik Szelkowski — specjalista ds. marketingu SunSol Sp. z. o.o.
Zapotrzebowanie na pracowników i ich zarobki
Nie tylko ciągły rozwój samej branży fotowoltaicznej skłania do stwierdzenia, że nie powinno zabraknąć tu ofert pracy. Obecny rynek zatrudnienia charakteryzuje się głębokim deficytem pracowników technicznych, posiadających konkretne umiejętności i uprawnienia.
Miejsc pracy jest znacznie więcej, niż wykwalifikowanych kandydatów. Wskazania Barometru Zawodów potwierdzają, że na terenie całego kraju rozpaczliwie brakuje m.in. cenionych elektryków, instalatorów i monterów, dlatego wzrasta dbałość o pracownika, która przejawia się na przykład w rosnących wynagrodzeniach.
Ile zarabia monter fotowoltaiki? Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń firmy Sedlak & Sedlak podaje, że średnie miesięczne zarobki monterów instalacji elektrycznych wynoszą 5600 zł brutto. Serwisanci mogą natomiast liczyć na około 400 zł więcej.
Rynek pracownika umożliwia negocjowanie warunków zatrudnienia. Niektórzy zatrudnieni otrzymują też benefity pracownicze. Można tu wymienić m.in. samochód i telefon służbowy czy też atrakcyjne ubezpieczenia na życie.
Kto może pracować jako monter fotowoltaiki?
Żeby pracować jako monter fotowoltaiki, należy spełniać odpowiednie wymagania prawne określone dla tego zawodu. Po pierwsze, trzeba posiadać certyfikat UDT (Urzędu Dozoru Technicznego). Dokument przyznawany jest osobom, które spełniają jeden z 3 warunków:
- posiadają dyplom zawodowy technika urządzeń i systemów energetyki odnawialnej,
- posiadają dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku lub specjalizacji w zakresie instalacji odnawialnych źródeł energii lub pokrewnych,
- ukończą specjalne szkolenie organizowane przez akredytowany do tego podmiot (listę takich instytucji udostępnia Urząd Dozoru Technicznego) i nie później niż po roku przystąpią do państwowego egzaminu zawodowego.
To nie wszystko. Monter fotowoltaiki musi posiadać również uprawnienia elektryczne SEP kategorii E i D i nie odznaczać się przeciwwskazaniami do wykonywania prac na wysokościach. Ze względu na konieczność bycia mobilnym w tym zawodzie, pracodawcy cenią także czynne prawo jazdy kat. B.
Praca fotowoltaika — przedstawiciel handlowy
A co z przedstawicielami handlowymi? Wszak to do nich należy propagowanie technologii odnawialnych źródeł energii i pozyskiwanie nowych klientów. Przedstawiciele handlowi muszą posiadać rozwinięte umiejętności sprzedażowe oraz negocjacyjne.
Wedle wyników Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń przedstawiciel handlowy może liczyć na średnio 5,6 tys. zł brutto miesięcznie, niemniej w tej profesji obecne są również premie pracownicze uzależnione od wyników sprzedaży. Jeśli więc zdecydujesz się sprzedawać panele fotowoltaiczne, to oprócz świetnych umiejętności sprzedażowych musisz także umieć szacować premie od zawartych transakcji, szczególnie jeśli pracujesz tylko w systemie prowizyjnym.
Barometr Zawodów pokazuje, że zawód przedstawiciela handlowego także dotyka deficyt odpowiedniej liczby kandydatów gotowych do pracy, nie jest on jednak aż tak duży, jak w przypadku monterów.
Praca przy fotowoltaice w Niemczech
Wiele ofert pracy dotyczących fotowoltaiki rekrutuje pracowników do zagranicznych miejsc zatrudnienia. Najpopularniejsze są Niemcy i to nie tylko ze względu na bliskość granicy. Kraj ten jawi się jako lider w wykorzystywaniu rozwiązań fotowoltaicznych, a przy tym, na niemieckim rynku pracy również obserwuje się podobny, co w Polsce, deficyt wykwalifikowanych pracowników technicznych. Wszystko to sprawia, że wiele agencji pośrednictwa pracy próbuje pozyskać polskich pracowników do pracy za granicą.
Monter paneli fotowoltaicznych może liczyć na około 13 – 16 euro netto za godzinę pracy. Do tego dochodzą diety dzienne za przepracowanie dniówki, zapewnione zakwaterowanie, często również wyżywienie. Firmy gwarantują pomoc w tłumaczeniu niezbędnych dokumentów oraz opiekę polskiego koordynatora wyjazdu.
Dobrze, jeśli kandydat posiada prawo jazdy kat. B i własny samochód. Gotowość do podjęcia samodzielnej podróży do miejsca pracy zwiększa szanse na zostanie przyjętym.
Fotowoltaika to dziedzina, która oferuje miejsca pracy na terenie całego kraju, zarówno pracownikom technicznym, jak i obsługi klienta. Oferuje relatywnie wysokie zarobki i możliwość podjęcia zatrudnienia również za granicą. Statystyki sugerują, że pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł może mieć coraz większy udział w polskiej strukturze zatrudnienia. Kandydaci do pracy muszą posiadać konkretne uprawnienia i umiejętności, aby móc objąć stanowisko związane z fotowoltaiką.