Rękojmia - kiedy można z niej skorzystać?

Rękojmia stanowi jeden dwóch sposobów dochodzenia roszczeń w razie otrzymania wadliwego towaru. Jest to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy, która w przeciwieństwie do gwarancji jest mu narzucona prawnie. Dowiedz się, czym jest rękojmia i czym różni się od gwarancji.

Nie wszystkie zakupy kończą się zadowoleniem kupującego. W takich sytuacjach ochrania go rękojmia. KC (Kodeks cywilny) określa prawo rękojmi w art. 556-576. W ustawie znajdziemy m.in. informacje na temat tego, kiedy możliwa jest reklamacja z tytułu rękojmi, jak określa się wady fizyczne rzeczy i wady prawne, a także znaczące terminy dochodzenia roszczeń z powodu wady rzeczy sprzedanej.

Spis treści

Rękojmia – co to?

Odpowiedzialność sprzedawcy za towar nazywana rękojmią została zdefiniowana przez art. 556 Kodeksu cywilnego.

Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).

Zasady rękojmi zapewniają więc kupującemu ochronę w razie, gdy nieuczciwy sprzedawca spróbuje sprzedać towar niezgodny z umową, lub gdy dojdzie do tego bez jego świadomości. Rękojmia nadaje zatem kupującemu prawo do dochodzenia roszczeń w przypadku wystąpienia wad ściśle określonych w art. 556(1) i 556(3) Kodeksu cywilnego.

Rękojmia – ile trwa?

Okres rękojmi można podzielić na dwa rodzaje:

w przypadku nieruchomości wynosi 5 lat,
w przypadku pozostałych towarów 2 lata.

Okres czasu rękojmi zaczyna swój bieg od dnia wydania rzeczy sprzedanej. To znaczy, że konsument ma dwa lata na wykrycie ewentualnych wad. Okres rękojmi można skrócić jedynie w przypadku sprzedaży towarów używanych. O skróconym okresie rękojmi sprzedawca zobowiązany jest poinformować kupującego jeszcze przed zawarciem umowy sprzedaży. Minimalny okres rękojmi w przypadku towarów używanych może wynieść rok.

W przypadku, gdy wadliwy produkt został sprzedany podstępem, wyżej wskazany czas dwóch lat nie obowiązuje. Konsument może złożyć reklamację z tytułu rękojmi w każdym momencie.

Rękojmia a gwarancja

Różnice między rękojmią a gwarancją istnieją przede wszystkim na gruncie odpowiedzialności. Rękojmia jest wprowadzona ustawowo i obowiązuje sprzedawcę niezależnie od jego woli. Natomiast udzielenie wymian i napraw na podstawie gwarancji jest nieobowiązkowe. Gwarancja to dodatkowy sposób na zapewnienie klienta o wysokiej jakości produktu i zbudowanie pozycji marki. Gwarantem może być producent, sprzedawca, czy nawet sam dystrybutor. Warunki gwarancji są ujęte w dokumencie gwarancyjnym. Jeśli sprzedawca informuje o istnieniu gwarancji, a oświadczenie gwarancyjne jednocześnie nie zostaje udostępnione klientowi, to nie wpływa to na funkcjonowanie gwarancji. To gwarant ustala długość gwarancji i jej warunki. Jeśli nie poda okresu jej trwania, w domyśle są to 2 lata.

Rękojmia a reklamacja

Rękojmia jest podstawą do reklamacji. Tzn. że klientowi przysługuje reklamacja z tytułu rękojmi. Jednak, jeśli zechce, może także złożyć reklamację z tytułu udzielonej przez producenta gwarancji. Jakie roszczenia klient może wystosować wobec sprzedawcy w oparciu o prawo rękojmi?

Wymiana towaru – klient może oczekiwać, że sprzedawca wymieni produkt na nowy. Sprzedawca nie musi się na to godzić, jeśli okaże się, że towar lub części niezbędne do niego nie są już w produkcji, wiec nie da się go fizycznie pozyskać. Odmowa może mieć miejsce także wtedy, gdy sprawa wymiany rzeczy na wolną od wad byłaby nieopłacalna w porównaniu z naprawą.
Naprawa towaru – konsument ma prawo żądać naprawy towaru. Sprzedawca nie powinien robić w obu powyższych przypadkach problemów, a sam proces doprowadzenia towaru do zgodności z umową powinien przebiec w rozsądnym czasie.
Obniżenie ceny – zarówno ten punkt, jak i kolejny mają zastosowanie w sytuacjach wyjątkowych, gdy sprzedawca nie wywiązuje się ze swojego obowiązku doprowadzenia produktu do stanu zgodnego z umową. Klient oczekując obniżenia ceny towaru, powinien uwzględnić wartość o jaką został obniżony przez uzyskaną wadę.
Odstąpienie od umowy – to zadanie jest możliwe wyłącznie, jeśli wada towaru ma naprawdę istotny charakter. Ponadto sprzedawca nie może odmówić odstąpienia od umowy, jeśli jest to już któraś reklamacja z rzędu w sprawie tego samego produktu.

Rękojmia w przypadku stwierdzenia wady

Możemy wyróżnić dwa rodzaje wad towaru: rękojmia za wady fizyczne i za wady prawne. O wadach fizycznych mówi nam art. 556(1) Kodeksu cywilnego. Rzecz jest wadliwa, jeśli:

1) nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;

2) nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;

3) nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;

4) została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent.

Ponadto za wadę fizyczną uważa się nieprawidłowy montaż, za który odpowiedzialny jest sprzedawca lub osoba działająca m.in. na jego odpowiedzialność.

Wada prawna występuje, gdy towar:

jest własnością osoby trzeciej,
jest obciążony prawem osoby trzeciej,
jest ograniczony w korzystaniu lub rozporządzaniu w wyniku orzeczenia właściwego organu.

Rękojmia – dowód wady

Jeśli wada zakupionego towaru została wykryta w ciągu roku od dnia wydania rzeczy kupującemu, to po stronie sprzedawcy leży kwestia udowodnienia winy kupującego w kwestii jej powstania. W tym czasie zachodzi domniemanie istnienia wady już w chwili sprzedaży.

Dowód przechodzi na kupującego dopiero po upływie 12 miesięcy. Jeśli po tym czasie wada produktu się uwydatni, to konsument musi udowodnić, że produkt ją posiadał w momencie dokonywania umowy sprzedaży.

Reklamacja z tytułu rękojmi – wzór

Jak wygląda złożenie reklamacji? Reklamacja z tytułu rękojmi nie ma z góry ustalonej formy, jednak najbezpieczniej jest zachować formę pisemną – dla celów dowodowych. Jak napisać reklamację? Muszą się w niej znaleźć takie informacje, jak:

miejscowość i data,
dane klienta,
dane przedsiębiorcy,
wskazanie transakcji (np. numer zamówienia),
powód reklamacji z tytułu rękojmi,
żądanie rozwiązania reklamacji (np. naprawa przedmiotu),
własnoręczny podpis.

Poniżej wzór reklamacji z tytułu rękojmi.

…………………………….

(miejscowość, data)

………………………………………..

……………………………………….

(dane Konsumenta)

………………………………………..

……………………………………….

(dane firmy)

Reklamacja towaru z tytułu rękojmi

Dotyczy zamówienia o numerze:………………………………………

Oświadczam, że zgłaszam reklamację z tytułu rękojmi ze względu na wadę towaru zakupionego przeze mnie w dniu……………

Wada przedmiotu polega na………………………………………………………………………

Wada została przeze mnie zauważona w dniu ………………………..

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny oczekuję:

wymiany towaru na nowy (art. 561 § 1)
naprawy towaru (art. 561 § 1)
obniżenia ceny towaru o kwotę ……….. (słownie: …………………………………………..…).
odstępuję od umowy

Zwrotu należy dokonać na konto o numerze ……………………………………………………

(w razie zwrotu/obniżenia kosztów)

Z poważaniem

……………………….

(podpis)

Do reklamacji należy załączyć dowód nabycia towaru, jednak niekoniecznie musi to być paragon. Równie dobrze może to być wydruk z karty płatniczej.

Wyłączenie rękojmi

Sprzedawca zawierając umowę sprzedaży z konsumentem, nie może ograniczyć swojej odpowiedzialności i wyłączyć rękojmi. Jednak nie ma obowiązku przyjęcia reklamacji, jeśli konsument zdawał sobie sprawę z wady produktu w momencie jego zakupu. Sprzedawca nie ponosi wówczas odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Może się zdarzyć tak, że klient kupi towar specjalnie po obniżonej cenie, ponieważ np. zabraknie w nim jakiegoś elementu – z tego tytułu rękojmia nie przysługuje. To jednak nie oznacza, że produkt jest z niej całkowicie wyłączony. W takim przypadku rękojmia będzie miała zastosowanie co do innych wad produktu, o których kupujący w momencie dokonywania transakcji nie wiedział.

Rękojmia czy gwarancja – z czego skorzystać?

Warto zaznaczyć, że niezależnie od tego, czy producent udziela gwarancji, czy nie, to rękojmia i tak obowiązuje. Gwarancja jest efektem dobrej woli gwaranta, nie ogranicza uprawnień kupującego wynikających z rękojmi. Na mocy KC ta obejmuje sprzedawców „z automatu”. W przypadku, gdy sprzedaż dotyczy produktu objętego obiema opcjami, warto wybrać korzystniejszą opcję. W przypadku, gdyby gwarancja dotyczyła jedynie naprawy towaru, a kupujący żądał wymiany rzeczy, to lepiej skorzystać z rękojmi, która dopuszcza taką możliwość.

Ważne: gwarancja nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z rękojmi.

Sprzedawca ma 14 dni na rozpatrzenie reklamacji z tytułu rękojmi. Jeśli nie odniesie się do wniosku klienta w wyznaczonym czasie, reklamacja zostaje uznana za przyjętą. Jeśli występuje niezgodność towaru z umową, sprzedawca powinien przystąpić do rozpatrzenia bez czynienia nadmiernych niedogodności klientowi.

Oceń artykuł

3/5 (2)