System płacowy w danej firmie to jeden z najważniejszych elementów ogólnych zasad jej funkcjonowania. Zapłata pracownikom może zależeć od czasu pracy, ilości wytworzonych produktów i realizacji konkretnych celów. Jakie systemy wynagrodzeń są najbardziej popularne wśród pracodawców?
Na Polski rynku pracy istnieją różne systemy wynagradzania. Dzięki temu pracodawca może dostosować skuteczny system wynagrodzeń, który pomoże w motywacji pracowników, a jednocześnie będzie najlepiej dostosowany do specyfiki wykonywanej przez nich pracy. Możemy spotkać się z takim sposobem wynagradzania pracowników jak między innymi system prowizyjny i system akordowy. Ponadto istnieje także system czasowy, który jest jednym z najpopularniejszych na rynku pracy. Jakie jeszcze systemy wynagradzania pracownika może wykorzystać pracodawca? Czy wybór odpowiedniego systemu wynagradzania ma odbicie a jakości pracy?
Spis treści
System płacowy w pracy – definicja
Przejrzysty i uczciwy system płacowy oparty na jasnych zasadach to podstawa funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa. Kandydaci i pracownicy powinni wiedzieć, na jakich zasadach przyznawane są wynagrodzenia, premie i benefity pozapłacowe. Negatywne zaskoczenia związane z pogmatwanym systemem wynagrodzeń pracowników mogą rzucić cień na dobre imię firmy. Należy wspomnieć, że wynagrodzenie to obowiązkowe świadczenie o charakterze majątkowym, ustalone i zatwierdzone przez dwie strony odpowiednio do rodzaju, ilości i czasu za wykonaną przez pracownika pracę w ramach stosunku pracy.
Według definicji system wynagrodzeń to dosyć złożony proces, bez którego nie można mówić dobrym zaplanowaniu strategii finansowej przedsiębiorstwa. Na ów system składa się wiele czynności związanych z wynagradzaniem pracowników w sposób płacowy i pozapłacowy w zależności od ich kwalifikacji, poświęconego czasu, kompetencji i wartości rynkowej. Szerzej system wynagrodzeń obejmuje także podział zadań i odpowiedzialności przypisanej do danej funkcji. Wszystko to, aby utrzymać przy sobie najlepszych specjalistów na rynku i dostosować wydatki na wynagrodzenia do przychodów przedsiębiorstwa.
Składniki systemu wynagrodzeń
System płacowy to skomplikowane pojęcie składające się z wielu składników. Od jego zaplanowania zależy płynność finansowa, jakość zatrudnianych pracowników i opinia pracodawcy, dla którego warto pracować. Z czego składa się dobry system wynagrodzeń?
- Ustalenie płacy podstawowej (zasadniczej) i dochodu całkowitego – warto, aby obecni i przyszli pracownicy przedsiębiorstwa mogli liczyć na jasne deklaracje ze strony pracodawcy. Każda osoba zatrudniona powinna zdawać sobie sprawę z zarobków podstawowych, możliwych premii i innego rodzaju dodatków finansowych.
- Strategia biznesowa przedsiębiorstwa – czyli dogłębna analiza celów, kierunków rozwoju, wydatków i prognozowanych zysków. Dobra strategia biznesowa nie może obyć się bez analizy poziomu wynagrodzeń w firmie i ilości potrzebnych pracowników.
- Obowiązujące świadczenia pracownicze – czyli podjęcie decyzji np. o wzięciu udziału w programach emerytalnych lub zaproponowaniu sprzętów służbowych. Wiele stanowisk oferuje nie tylko wypłatę. W zależności od wykonywanego zawodu pracownik może liczyć na auto służbowe, telefon firmowy lub np. dodatki do wykorzystania podczas urlopu.
- Dogłębna analiza wynagrodzeń rynkowych – przed ustaleniem poziomu zarobków w danej firmie należy sprawdzić, ile proponują swoim pracownikom przedsiębiorstwa stanowiące bezpośrednią konkurencję. Dzięki temu pracodawca może uniknąć zbyt niskich stawek i problemów kadrowych.
- Ustalenie hierarchii stanowisk i rozdzielenie zadań – ustalanie wynagrodzeń dla danej posady powinno iść w parze z określeniem kompetencji, a także rodzaju wykonywanych zadań. Nie powinno się dopuścić do sytuacji, w której pracownik wyższego szczebla o dużych kwalifikacjach zarabia tyle samo co osoby wykonujące łatwiejsze zadania.
- Gratyfikacje inne niż finansowe – warto pamiętać, że nie tylko pieniądze motywują pracowników do działania. Pochwały, rozwój na stanowisku i nagrody to miły dodatek i wyraz uznania ze strony pracodawcy.
Warto wspomnieć, że system wynagrodzeń jest efektywny, aby przy możliwie najmniejszych kosztach zagwarantować maksymalne zmotywowanie do pracy oraz sprawiedliwe pensje. Oznacza to, że istotne jest, aby pracodawca tak zagospodarował stosowanie odpowiedniego systemu (prowizję, premię, podwyżkę), aby docenić pracownika, w sposób, który pozwoli wyrazić uznanie za osiągnięcie pewnych wyników, przy minimalizacji kosztów poniesionych.
System płacowy – rodzaje
Systemy płacowe różnią się od siebie ze względu na wiele czynników. Pracodawcy oferują wynagrodzenie za czas pracy, wykonywany produkt oraz realizację długofalowych i krótkofalowych celów. Jakie rodzaje systemów wynagrodzenia są najbardziej popularne?
- Czasowy system wynagrodzenia – system czasowy polega na tym, że osoba zatrudniona otrzymuje stawkę za wykonywanie pracy w danej jednostce czasu. To może być wypłata za godzinę, dzień, tydzień lub miesiąc pracy na swoim stanowisku. Praca w takim systemie jest jedną z najpopularniejszych form wynagrodzenia pracownika.
- Akordowy system wynagradzania – to silnie motywujący i jednocześnie stresujący system wykonywania pracy. Osoba zatrudniona otrzymuje wypłatę nie za czas pracy, a ilość wykonanych produktów. Wynagradzanie takie sprzyja dużej wydajności pracowników, jednak często powoduje sporą rotację w firmie. Przedsiębiorcy często korzystają z tego rodzaju systemu obliczającego wynagrodzenie w przypadku działań związanych z produkcją. Tutaj do wyboru są takie systemy jak akord prosty, akord progresywny lub degresywny oraz akord prowizyjny.
- Premiowy system wynagrodzeń – najczęściej łączy się wynagrodzeniem czasowym i stanowi dodatek finansowy za wykonanie określonych celów. Wymagania do otrzymania premii powinny zawierać się w regulaminie przedsiębiorstwa i podpisanej umowie. Ponieważ umożliwi to kontrolę osiągnięcia celów i ich uczciwe rozliczanie (trzecia zasada systemu premiowego).
- System zadaniowy – pracownik otrzymuje wynagrodzenie po wykonaniu zadań w określonym czasie. Warto dodać, że taki system można wprowadzić tylko wtedy, gdy organizacja pracy w firmie i rodzaj wykonywanego zawodu na to pozwala. Często wykorzystywany w sektorze usługi.
- System z wynagrodzeniem prowizyjnym – to stałe wynagrodzenie połączone z procentowym udziałem w zyskach firmy. Wykorzystywany zazwyczaj w sprzedaży, w której prowizje zależne są wyników. Np. handlowiec, który podpisze umowę z klientem, może otrzymać kilka procent sumy zarobionej przez jego firmę. System prowizyjny często połączony jest z systemem czasowym. Wtedy pensja ma część stałą oraz część, która jest zależna od prowizji. Odpowiednie wyważenie tych dwóch składowych może skutecznie zmotywować pracownika do lepszych wyników.
