Koszty uzyskania przychodu to wkład własny pracownika w możliwość wykonywania zawodu. Mimo z góry ustalonej pensji, jej wysokość zmniejsza konieczność codziennego dojazdu do firmy. Warto wiedzieć, że za poniesione koszty przysługuje ulga podatkowa. Na jaki zwrot można liczyć?
Wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów to m.in. koszty wydane na codzienny dojazd do pracy. Warto wiedzieć, że koszty te są podstawą do zmniejszania podatku dochodowego. Koszty uzyskania przychodów podlegających opodatkowaniu można uzyskać także z tytułu umowy zlecenia, umowy o przeniesienie praw autorskich oraz licencji. Miejscem na wykazanie tych wydatków jest sekcja D w PIT-cie 37 lub w sekcji E w przypadku PIT-u 36. Jak dokładnie liczyć koszty uzyskania przychodów? Kiedy poniesione wydatki w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia źródła przychodów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów?
Spis treści
Koszty uzyskania przychodów: co to?
Koszty uzyskania przychodów to wszystkie wydatki poniesione przez pracownika w celu uzyskania przychodów. Najprościej mówiąc, są to pieniądze, które większość z nas wydaje np. na dojazdy do pracy. Dojazd do pracy jest najczęstszą przyczyną pomniejszenia uzyskanego przychodu, czyli miesięcznej pensji. Można zaliczyć do niego koszty biletów miesięcznych na komunikację miejską oraz bilety na pociągi i autobusy międzymiastowe. W przypadku dojeżdżania samochodem, koszty te to także wydatki związane z tankowaniem samochodu.
Dotyczy to także działalności gospodarczej. Jednak w tym wypadku uwzględnia się także koszty związane z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Uściślając, koszty podatkowe w działalności gospodarczej, to większość wydatków związanych z funkcjonowaniem firmy.
Dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów oznacza, że podatnik ma do zapłaty mniejszy podatek dochodowy odprowadzany do urzędu skarbowego.
PRZYCHÓD – KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW = DOCHÓD
Koszty uzyskania przychodu – podstawa prawna
Każda osoba pozostająca w stosunku pracy zgodziła się na ustaloną wcześniej wysokość comiesięcznej wypłaty. Jednak bardzo często pracownik ponosi koszty uzyskania przychodu związane np. z zakupem biletów komunikacji miejskiej, które w zależności od miejsca zamieszkania mogą kosztować nawet kilkaset złotych miesięcznie. Na szczęście każdemu, kto dojeżdża do pracy, przysługuje odpowiednia ulga zawarta w podatku dochodowym PIT.
Zgodnie z artykułem 22 ustęp 1. ustawy o PIT:
kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.
Czym są przychody, o których mowa?
Art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT ukazuje, że źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
PIT a miejsce zamieszkania
Koszty uzyskania przychodu różnią się w zależności od miejsca zamieszkania podatnika. Ich wysokość zwiększa się w sytuacji, w której pracownik dojeżdża do pracy z innej miejscowości. Czym właściwie jest miejsce zamieszkania według prawa?
Art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu cywilnego nazywa miejscem zamieszkania osoby fizycznej miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.
Zatem trzeba pamiętać o tym, że miejsce zamieszkania to nie to samo co miejsce zameldowania. Jeżeli osoba zatrudniona na umowę o pracę przeprowadziła się do miejscowości, w której wykonuje swoje obowiązki, to jest to jej miejsce zamieszkania. Nawet jeśli nie zmieniła adresu swojego zameldowania.
Kolejnym wartym uwagi faktem jest odległość od zakładu pracy. Nawet jeśli firma mieści się 5 kilometrów od miejsca zamieszkania, ale oznacza dojazd z innej miejscowości – pracownikowi przysługują większe koszty uzyskania przychodu ze względu na pracę poza miejscem zamieszkania.
Ile wynoszą koszty uzyskania przychodu w 2022 roku? Umowa o pracę
Informacje o tym ile wynoszą koszty uzyskania przychodów, możemy uzyskać bezpośrednio urzędzie skarbowym lub na stronie pit.pl. Koszty uzyskania przychodu z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej wynoszą:
Koszty uzyskania przychodów obowiązujące do 31 grudnia 2022 roku
Pracownik miejscowy: miesięcznie 250 zł rocznie 3000 zł z jednego stosunku pracy lub 4500 zł z wielu umów
Pracownik dojeżdżający : miesięcznie 300 zł rocznie 3600 zł z jednego stosunku pracy lub 5400 zł z wielu umów
Kwota 5400 zł podana w tabeli odnosząca się do pracownika dojeżdżającego z innej miejscowości, dotyczy sytuacji gdy pracownik pozostaje w stosunku pracy w co najmniej dwóch pracach jednocześnie oraz nie dostaje dodatku za rozłąkę. W przypadku gdy jednak osoba taka korzysta z dodatku za rozłąkę, wtedy koszty uzyskania przychodów liczone są jak dla pracownika miejscowego.
Jeśli pracownik poniósł większe wydatki na dojazd do pracy niż te podane powyżej, wtedy może odliczyć kwotę tych kosztów. Jednak musi być ona potwierdzona np. miesięcznym biletem imiennym.
Autorskie koszty uzyskania przychodów 2022
Jeśli osiągasz przychód z tytułu:
zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego.
To wykazujesz koszty w wysokości 50% przychodu. Kwota ta nie może przekroczyć górnej granicy I progu podatkowego, czyli zgodnie ze zmianami Polskiego Ładu jest to 120 tys. rocznie.
Jeśli osiągasz przychód z tytułu:
opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną.
Wykazujesz koszty w wysokości 50% przychodu. Tutaj również kwota nie może przekroczyć górnej wartości I progu podatkowego.
Jeśli osiągasz przychód z tytułu:
korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami.
Standardowo wykazujesz koszty w wysokości 50% przychodu, obliczane od przychodu pomniejszonego o składki emerytalne, rentowe, chorobowe, dla których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Zasada nieprzekraczania I progu podatkowego ma również zastosowanie w tym wypadku.
Zawody autorskie rozliczające 50% kosztów uzyskania przychodów
Do zawodów autorskich uprawnionych do rozliczania 50% kosztów od uzyskanego przychodu zaliczamy m.in.:
- zawody działające twórczo w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa,
- zawody prowadzące działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki,
- profesje zswiązane z prowadzeniem działalności publicystycznej,
- branże działające w zakresie działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej.
Koszty uzyskania przychodu — umowa zlecenie i umowa o dzieło
Zgodnie z art. 22 ust. 2 i ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350 tekst jedn.) koszty uzyskania przychodów na podstawie umów, do których stosuje się przepisy prawa cywilnego, czyli umowy zlecenia lub o dzieło wynoszą 20% przychodu pomniejszonego o wydatki związane ze składkami ubezpieczenia społecznego (ubezpieczenia emerytalne, rentowe i ubezpieczenie chorobowe).
Zapis ten dotyczy:
- osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,
- przychodów z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
- przychodów osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychodów biegłych oraz płatników i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychodów z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej,
- przychodów z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
- osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
- właściciela nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora — jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością — z wyjątkiem umów zawieranych w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej.
Inne rodzaje kosztów uzyskania przychodów
Zawarte w art. 22 ust. 2 i ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350 tekst jedn.) zapisy mówią także o innych kosztach podatkowych, które są rozliczane w systemie:
- miesięcznie – 250 zł
- rocznie – max. 3000 zł
Przy czym koszty uzyskania przychodów nie mogą przekroczyć łącznie 4500 zł za rok podatkowy, jeżeli tego samego rodzaju przychody pochodzą od więcej niż jednego podmiotu albo od tego samego podmiotu, ale z tytułu kilku stosunków prawnych.
W ten sposób rozlicza się przychody uzyskane:
- przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek,
- przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych,
- na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
Koszty uzyskania przychodów – kiedy nie można ich zastosować?
W niektórych przypadkach pracownikowi nie przysługuje ulga dotycząca wydatków poniesionych w celu wykonywania zawodu. Zaliczamy do tego sytuacje związane z:
- pobraniem zasiłku chorobowego ze środków ZUS
- przebywaniem na urlopie bezpłatnym
- skorzystaniem z zasiłku macierzyńskiego
- wypłatą zaległego wynagrodzenia po ustaniu stosunku pracy.
Natomiast jeśli prowadzisz działalność gospodarczą wykaz poniesionych wydatków, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów znajdziesz w art. 16. Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Artykuł ten wyróżnia m.in. następujące wypadki:
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
1)wydatków na:
a) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
b) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części(…),(…) 8)wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e. (…)
