Kurator – kim jest i jak nim zostać? Ile zarabia kurator?

Kurator to bardzo ważny zawód, mający wpływ na funkcjonowanie społeczeństwa. Kuratorzy sądowi i społeczni zajmują się przede wszystkim resocjalizacją osób tego wymagających. Kto to jest kurator? Czym różni się kurator sądowy od społecznego? Na jakie zarobki mogą liczyć?

Kurator to z zasady funkcjonariusz społeczny, który zajmuje się trzymaniem pieczy nad resocjalizacją trudnej młodzieży, osób dorosłych i całych rodzin. Każdy, kto zastanawia się, jak zostać kuratorem, powinien zadawać sobie sprawę ze specyfiki tego zawodu. Kuratorzy społeczni działają w trudnych i często niebezpiecznych środowiskach. Aby zostać jednym z nich, trzeba spełnić ustawowe wymagania i posiadać określone cechy charakteru, a także wykształcenie. Jako że kurator to pojęcie dość ogólne, w poniższym artykule przedstawimy różnice między konkretnymi stanowiskami, obowiązkami i zarobkami w zależności od specjalizacji. Jak wygląda praca kuratora? Jakie obowiązki nakłada ustawa o kuratorach sądowych? Sprawdź!

Kim jest kurator?

Jednym z podstawowych celów zastosowania kary wobec osoby sprawiającej problemy lub łamiącej prawo, jest pomoc w powrocie na ścieżkę sprawiedliwego i zgodnego z prawem życia. Kary i programy naprawcze skierowane do takich osób, wykonuje się na podstawie wyroków sądowych. Nad poprawnym wykonywaniem wyroków czuwa kurator. Kto to jest według ustawy o kuratorach sądowych z 2001 roku?

Art. 1 powyższej ustawy: Kuratorzy sądowi realizują określone przez prawo zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym, związane z wykonywaniem orzeczeń sądu.

Na podstawie artykułu 3. tej samej ustawy, możemy określić też, w jaki sposób kurator sądowy wykonuje swoje obowiązki zawodowe:

Kuratorzy sądowi wykonują swoje zadania w środowisku podopiecznych, także na terenie zamkniętych zakładów i placówek ich pobytu, w szczególności na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych.

Kurator zawodowy a kurator społeczny

Ta sama ustawa dokonuje też podziału na dwie główne grupy kuratorów, czyli kuratora zawodowego i społecznego.

• Kurator zawodowy – jest funkcjonariuszem społecznym, który dysponuje kuratorami społecznymi, współpracuje z organizacjami społecznymi zajmującymi się resocjalizacją, opieką i wychowaniem, a także sygnalizuje o uchybieniach w postępowaniu wykonawczym sądowego wyroku. Zadaniem kuratorów zawodowych jest też przeprowadzanie wywiadów środowiskowych.
• Kurator społeczny – zakres jego obowiązków ustala się w porozumieniu z danym kuratorem zawodowym, wyznaczającym mu kierunki pracy. Kurator społeczny odwiedza osoby objęte postępowaniem, przegląda i sporządza odpisy akt sądowych, a także legitymuje osoby objęte postępowaniem. Kuratorów społecznych często nazywa się także rodzinnymi, ponieważ to na nich spadają zazwyczaj obowiązki związane z kuratelą osób nieletnich i dzieci. Taka osoba zajmuje się wykonywaniem czynności zleconych przez kuratora zawodowego i współpracą z innymi osobami, np. socjoterapeutą.

Jak zostać kuratorem?

Jak już wspomnieliśmy, kurator sądowy to osoba będąca funkcjonariuszem. Aby zostać jednym z nich, trzeba spełnić konkretne wymagania ustawowe. Kuratorem może zostać tylko taka osoba, która osiągnęła odpowiednie wykształcenie, odbyła aplikację i zdała egzamin. Z racji dość znaczących różnic między kuratorem zawodowym a społecznym, postanowiliśmy przedstawić wymagania na te stanowiska z osobna.

Jak zostać kuratorem społecznym?

Ustawa o kuratorach sądowych jasno wskazuje, kto może pełnić funkcje kuratora społecznego. Wymagania na tym stanowisku są nieco mniej rygorystyczne, niż dla osób mianujących się kuratorami zawodowymi. Jakie kryteria muszą spełnić kuratorzy społeczni?

• Posiadać obywatelstwo polskie i korzystać z pełni praw obywatelskich;
• być nieskazitelnego charakteru;
• być zdolnym do pełnienia obowiązków kuratora zawodowego (mowa tutaj o stanie zdrowia);
• posiadać co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe;
• mieć doświadczenie w prowadzeniu działalności resocjalizacyjnej, opiekuńczej, bądź wychowawczej;
• przedłożyć informację o sobie z Krajowego Rejestru Karnego (KRK).

Każdy, kto chce zostać kuratorem społecznym, powinien zacząć od działalności w ośrodkach pomocy społecznej, stowarzyszeniach zajmujących się wsparciem potrzebujących, lub innych ośrodkach wychowawczych. Kandydaci na to stanowisko powinni złożyć podanie do właściwego prezesa sądu rejonowego. Ten może powołać lub zawiesić kuratora. Jeżeli cała rekrutacja się uda, przyszły kurator powinien złożyć odpowiednie ślubowanie, którego treść przedstawia ustawa dotycząca kuratorów sądowych.

Jak zostać kuratorem sądowym (zawodowym)?

Kuratorzy zawodowi muszą spełniać nieco inne wymagania od społecznych odpowiedników. Ta posada jest ulokowana nieco wyżej w hierarchii zawodowej, dlatego też ustawa dotycząca kuratorów sądowych narzuca na nią dodatkowe kryteria. Czym muszą charakteryzować się kuratorzy zawodowi?

• Posiadają obywatelstwo polskie i korzystają z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
• są nieskazitelnego charakteru;
• są zdolni do pełnienia obowiązków kuratora zawodowego (dobry stan zdrowia);
• ukończyli wyższe studia magisterskie z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych (lub inne studia magisterskie i podyplomowe z zakresu nauk pedagogiczno-psychologicznych, socjologicznych lub prawnych);
• odbyli aplikację kuratorską;
• zdali egzamin kuratorski.

Jak widać, wymagania na kuratora zawodowego wyróżniają się przede wszystkim koniecznością ukończenia studiów magisterskich, odbycia aplikacji i zdania egzaminu. Aplikację kuratorską odbywa się w sądach okręgowych, a sam proces trwa 12 miesięcy.

W tym czasie przyszli kuratorzy poznają zasady działania sądu, placówek wychowawczych, a także zgłębiają tajniki pracy kuratora zawodowego. W ostatnim miesiącu trwania aplikacji kandydat musi zdać egzamin składający się z części pisemnej i ustnej. Dopiero zaliczenie pierwszego etapu, uprawnia do wzięcia udziału w drugim.

Jak wygląda praca kuratora?

Działania kuratorów sądowych opierają się przede wszystkim na zajmowaniu się określoną liczbą podopiecznych. Ten zawód nie jest za wszystkich, ponieważ kuratorzy odbywają wizyty w miejscu zamieszkania osądzonych, a także zakładach karnych. Środowisko pracy kuratora jest uznawane za niebezpieczne, a jego obszar działań to często wysoce patologiczne rejony miast i wsi.

Kuratorzy sądowi oceniają sytuację, w której znajduje się ich podopieczny. Trzymają pieczę nad wykonywaniem wyroków sądu, a także motywują do powrotu na właściwą drogę życiową. Taki pracownik zleca i kontroluje wykonanie zadań wyznaczonych przez sąd, a także interweniuje w przypadku łamania postanowień. Kuratorzy sądowi odwiedzają podopiecznych w godzinach od 7:00 do 22:00 i pojawiają się w ich miejscu zamieszkania, pobytu lub zakładach zamkniętych.

Ze wszystkich swoich czynności kuratorzy dokonują sprawozdań. Ważnym aspektem w ich zawodzie jest także opiniowanie postępów podopiecznych, a także wnioskowanie o ewentualną zmianę środków wychowawczych albo resocjalizacyjnych.

Ile zarabia kurator? Średnie wynagrodzenie kuratorów sądowych

Tak jak w poprzednich akapitach, postanowiliśmy rozdzielić zarobki kuratorów ze względu na ich pozycję w hierarchii. Dlaczego? Wynagrodzenie kuratora różni się nie tylko ze względu na doświadczenie zawodowe i wielkość miasta, ale też rodzaj pełnionej funkcji.

Zarobki kuratorów zawodowych są stosunkowo wysokie. Początkujący adepci mogą liczyć na pensję w okolicach 3000-3500 złotych. Wynagrodzenie rośnie wraz z doświadczeniem i może osiągnąć nawet 6000-8000 złotych brutto. Zgodnie z raportem udostępnionym na stronie internetowej wynagrodzenia.pl, mediana zarobków kuratora sądowego to około 6500 złotych brutto. To znaczy, że 50% osób na tym stanowisku zarabia mniej, natomiast pozostałe 50% więcej.

Niższe są zarobki kuratorów sądowych pełniących funkcje społeczne. Wszystko przez sposób wynagradzania, który opiera się na metodzie ryczałtu. Wysokość ryczałtu zależy od liczby nadzorów przypadających kuratorowi, a ustala się go na podstawie stawki bazowej kuratorów zawodowych (określonej w ustawie i poddawanej corocznej waloryzacji). Przyjmuje się, że wynagrodzenie kuratora społecznego rzadko przekracza 1000 złotych miesięcznie.

Jakie cechy charakteru powinien posiadać dobry kurator?

W opinii wielu osób zainteresowanych tematem praca kuratora to zajęcie trudne, niewdzięczne i zdecydowanie nie dla wszystkich. Kuratorzy sądowi mają do czynienia z dramatycznymi warunkami życiowymi, trudnym środowiskiem i niebezpieczeństwem. Dobry kurator powinien zatem mieć nerwy ze stali i potrafić rozmawiać z innymi ludźmi o ich problemach. Wysoka odporność na stres to nie wszystko.

Kuratorzy sądowi nie zawsze mogą liczyć na dobre zarobki. Zachowanie dobrej kondycji psychicznej jest bardzo ważne w tym zawodzie, dlatego kuratorzy powinni czerpać przyjemność z resocjalizacji osób z problemami. Każdy sukces podopiecznego, powinien być traktowany jako osiągnięcie zawodowe kuratora. W innym przypadku trudno będzie mówić o faktycznej motywacji do pracy.

Kolejną ważną cechą charakteru kuratora sądowego jest odpowiedzialność. Osoba na tym stanowisku dba o zmianę w życiu innych ludzi. Cały proces resocjalizacji musi zostać przez kuratora opisany i zaopiniowany. Taka osoba powinna być też punktualna, pełna empatii i odważna.