Pokolenie Z w pracy – czy naprawdę jest tak źle jak wszyscy mówią?

Rozwarstwienie społeczeństwa na pokolenia było, jest i będzie. Wynika to przede wszystkim z obecności pewnych cech wspólnych dla osób urodzonych i dorastających w określonych okresach. Obecnie coraz więcej mówi się o pokoleniu Z, ponieważ wkraczają oni właśnie na rynek pracy. Jak się nam nim odnajdują? Czy pracodawcy potrafią wykorzystać potencjał młodych ludzi?

Socjolodzy i badacze zjawisk społecznych dzielą społeczeństwo na pokolenia, aby móc łatwiej charakteryzować pewne zjawiska i analizować wpływ zmian politycznych, historycznych i technologicznych na kształtowanie się zachowań ludzi urodzonych w podobnym czasie. Szczególnie że często gołym okiem można dostrzec zachowania lub nastawienie do pewnych spraw, które są częścią wspólną dla przedstawicieli tego samego pokolenia. Co więcej, nie możemy nie wspomnieć o konfliktach pokoleniowych, które pokazują, że naprawdę istnieje szereg różnic w postrzeganiu świata wśród osób urodzonych w różnych momentach historycznych. Młodzi ludzie teraz bez wątpienia różnią się od młodych ludzi kiedyś. Nie oznacza, że sa oni lepsi, czy gorsi – sa po prostu inni, a zmiany są częścią postępu. Dlatego porównywanie i prowadzenie konfliktów starzy kontra młodzi nie ma sensu. Każde pokolenie miało swoje wady i zalety, tak jest też w tym wypadku. Nie ulega jednak wątpliwości, że pokolenie Z ma twardy orzech do zgryzienia, musi bowiem mierzyć się z licznymi oskarżeniami przedstawicieli wcześniejszych generacji. Jak dokładnie wygląda charakterystyka pokolenia Z i czy naprawdę są oni tak niezaradni życiowo jak określają to starsze panie w sklepie?

Pokolenie Z – co to oznacza?

Przedstawicieli pokolenia Z dotyka wiele krzywdzących stereotypów. Dlaczego? Skąd wynika takie negatywne nastawienie do młodych ludzi? Być może chodzi o brak wiedzy o podstawowych zjawiskach i zmianach społecznych lub po prostu dochodzi do głosu zwykła zazdrość związana z tym, że pokolenie Z ma teoretycznie nieco łatwiej w życiu, niż ich dziadkowie? A być może osoby te miały styczność z kimś z pokolenia Z i interakcja ta nie przebiegała w pozytywnej atmosferze? Powodów może być wiele, jednak nie zmienia to faktu, że na konflikty pokoleniowe należy spojrzeć w szerszej perspektywie. Pomocna jest w tym wiedza o zjawiskach i sytuacjach, z którymi zmagać muszą się poszczególne pokolenia. Zatem co dokładnie kryje się pod pojęciem „pokolenie Z”?

W samej definicji pokolenia zamieszczonej w Słowniku Języka Polskiego możemy zauważyć kilka wyjaśnień:

pokolenie

1. «grupa ludzi (także zwierząt lub roślin) będących mniej więcej w tym samym wieku»

2. «ogół ludzi ukształtowanych przez podobne lub te same przeżycia, doświadczenia itp.»

3. «okres równy długości życia ludzi urodzonych w podobnym czasie»

4. «członkowie jakiejś rodziny, będący w podobnym wieku i zajmujący w niej taką samą pozycję»

Warto też zwrócić uwagę na termin:

przemiana pokoleń

«następowanie po sobie w cyklu rozwojowym jakiegoś gatunku dwóch lub kilku pokoleń różniących się wyglądem, budową anatomiczną, sposobem rozmnażania»

Teraz skupmy się tylko na pokoleniu Z. Są to osoby urodzone w latach 1995 – 2013. Pokolenie Z to następcy pokolenia Y, czyli milenialsów, natomiast z reguły są oni dziećmi pokolenia X. Generacja Z wychowana jest w świecie technologii. Dla nich nie jest to technologiczny przeskok, tylko rzeczywistość, w której dorastali. Od dziecka korzystali ze smartfonów, laptopów, tabletów i innych urządzeń, które ułatwiają i umilają życie.

Rodzaje pokoleń

Do tej pory uczeni wyodrębnili kilka pokoleń, którym przypisywane są pewne cechy w oparciu o to, czego pokolenia te doświadczyły. Na portalu Employear.pl pojawiło się krótkie, aczkolwiek trafne zestawienie poszczególnych pokoleń:

• Stracone Pokolenie
  Urodzeni w latach 1883 i 1900. Osoby z tego okresu przeżyły dwie wojny światowe oraz Wielki Kryzys. Ostatni przedstawiciele tego pokolenia zmarli w 2018 roku.
• Największe Pokolenie
  Urodzeni między 1901 a 1926 r. To pokolenie wiąże się z latami Wielkiego Kryzysu oraz II wojną światową. Jest to pokolenie naszych dziadków i pradziadków. Naznaczeni są tragicznymi wydarzeniami w czasie i po II wojnie światowej, które w wielu przypadkach pozostawiły trwały ślad w ich charakterach. Trudno im dopasować się nie tylko do zmieniającej się technologii, ale także do zmian kulturowych.
• Ciche Pokolenie
  Urodzeni między 1927 r. a 1945 r. Osoby urodzone w latach Wielkiego Kryzysu i II wojny światowej, niebiorący w niej czynnego udziału, ale dotknięci jej skutkami. Nazwa „ciche” może pochodzić od pewnych konserwatywnych cech jednostek i lęku przed zmianami i wyrażaniem zdań sprzeciwu. Osoby z tego pokolenia już nie są aktywne na rynku pracy.
• Baby Boomers (pokolenie BB)
  Jednostki urodzone w latach 1946-1964 w ramach wyżu demograficznego, od którego pochodzi nazwa całej generacji. Jest to pokolenie osób przekonanych o swojej wadze i wychowujących się we względnym spokoju i dobrobycie. Najmłodsi przedstawiciele tego pokolenia nie mają jeszcze 60-tki w związku z tym są obecnie katywni na rynku pracy.
• Pokolenie X
  Urodzeni pomiędzy 1965 a 1979 r. Nazwa pokolenia pochodzić ma od niewiadomej, jak w matematycznym równaniu. Cechą charakterystyczną tej grupy ma być przede wszystkim brak poczucia sensu oraz zagubienie — co w pewnym stopniu przerodziło się w budowanie kariery i pracę nad sukcesem ekonomicznym. Na rynku pracy działają według utartych schematów, pozostają długo w jednej firmie – najlepiej już przez całe życie. Mimo że są już bardziej wyzwoleni od swoich rodziców, to jednak nadal podchodzą dość konserwatywnie do tematu pracy oraz nie rozumieją współczesnych zmian.
• Millenialsi (Pokolenie Y)
  Osoby urodzone między 1980 a 2000 r. Jednostki z tej generacji charakteryzują się świetną adaptacją do świata nowych technologii. Oprócz tego trzeba zwrócić uwagę również na dużą zuchwałość, roszczeniowość, przekonanie o własnych możliwościach i dążenie do “zdobywania świata”. Pokolenie millenialsów podbija rynek pracy odważniej niż ich rodzice, jednak nadal trudno im wprowadzić work-life balance. Media społecznościowe są dla nich bardzo ważne, choć jeszcze nie do końca rozumieją główne zadania nowoczesnych technologii.

Charakterystyka pokolenia Z

Pokolenie Z narodziło się już w pełni scyfryzowanym społeczeństwie. Jego przedstawiciele świetnie odnajdują się świecie nowych technologii niż osoby nieco starsze. Są oni także pierwszym pokoleniem, które doświadcza dwójki pracujących rodziców jako standard. Wchodząc w dorosłość, mają ogromny kapitał wiedzy o mediach społecznościowych, cyfryzacji, czy zmianach technologicznych, jednak mogą pojawić się pewne braki emocjonalne, ponieważ w wielu domach to właśnie rodzice zachłysnęli się nowinkami technologicznymi nieco kosztem wychowywania dzieci. Dlatego też pokolenie Z mierzy się z samotnością emocjonalną, którą potęguje utrudnienie relacji międzyludzkich przez wszechobecne technologie.

Warto jednak zauważyć, że pokolenie Z ma duże oczekiwania związane z życiem zawodowym, jednak oferuje także wiele dla firmy. Chcą zdobywać jak najwięcej doświadczenia zawodowego, są dobrze wykształceni i świadomi tego jak działa rynek pracy. Pracodawców traktują jako „wspólników” – chcą z nimi współpracować, tak aby każda ze stron była zadowolona. W miejscu pracy stawiają na rozwój, jednak jeśli nie będą usatysfakcjonowani atmosferą lub zarobkami nie mają problemu, aby poszukać szczęścia w innym przedsiębiorstwie. Dają dużo od siebie, ale tego oczekują także od firmy. Niestety urodzeni w latach 1995-2013 dorastali także w czasie kryzysu gospodarczego, przez co do tej pory nie mogą poradzić sobie z osiągnięciem finansowej stabilności, mimo że starają się oszczędzać i działać rozmyślnie. Mają wyższe zarobki, jednak jednocześnie spotykają się także z wysokimi cenami np. domów i mieszkań, przez co trudno im zupełnie się usamodzielnić i mieszkają długo z rodzicami, aby odkładać pieniądze.

Przedstawiciele pokolenia Z – zalety

Krąży wiele mitów na ich temat, które z pewnością mogą mieć w sobie ziarno prawdy, jednak w dużej mierze bazują na wyolbrzymieniu i krzywdzącej generalizacji. Pokolenie Z jest bowiem od najmłodszych lat wystawione na nieprawdziwe, przez co niedoścignione wzorce dotyczące relacji, wyglądu czy kariery, ukazywane w mediach społecznościowych. Dlatego też trudno im odnaleźć się w realnym świecie, który znacznie odbiega od tego co pokazywane jest w sieci. Warto jednak zauważyć, że w perspektywie pracy i kariery zawodowej pokolenie Z ma ogromną gamę zalet, którą doświadczony i świadomy pracodawca może wykorzystać do rozwoju firmy. Możemy tu wymienić przede wszystkim:

• wysoką motywację,
• wykształcenie,
• wiedzę o nowych technologiach,
• umiejętność pracy z internetem, mediami społecznościowymi,
• umiejętność odróżniania fake newsów (co wbrew pozorom jest niezwykle ważne),
• zaangażowanie w projekty,
• kreatywność,
• umiejętność pracy zespołowej i indywidualnej wraz z nowymi technologiami,
• nastawienie na cel,
• chęć podnoszenia swoich kompetencji i rozwoju,
• przedsiębiorczość,
• umiejętności zarządzania,
• chęć zarabiania i polepszania swojej sytuacji materialnej.

Co więcej, doceniają i rozumieją konstruktywny feedback, a jednocześnie nie chcą brać udziału w wyścigu szczurów. Ważny jest dla nich work-life balance, czyli szczęśliwe życie prywatne przy zachowaniu równowagi czasu spędzanego w pracy. Jeśli firma zapewni im bezpieczne i przyjazne warunki, są w stanie poświęcić się dla jej rozwoju.

Wielu pracodawców uważa jednak, że pokolenie Z jest nielojalne. Wynika to z faktu, że współczesny rynek pracy to rynek możliwości. Chyba nikt nie chce przebywać w miejscu, gdzie jest źle traktowany, pomiatany, niedoceniany na wielu płaszczyznach, w tym także na płaszczyźnie finansowej. Jeśli jest więc możliwość poprawy swojej sytuacji, czyli znalezienia innej pracy to jest to zrozumiałe, że każdy chce z tego skorzystać. W pewnym sensie na lojalność pokolenia Z trzeba zapracować, jednak jeśli się to uda, pracodawca może być pewien, że zespół pozostanie z nim nawet w czasie kryzysu.

Czego oczekują przedstawiciele generacji Z od pracodawcy?

Generacja Z ma wobec pracodawcy oczekiwania. Nie przyjmuje każdy warunków, tylko stawia własne. Jeśli dana firma ich nie spełnia, członkowie pokolenia Z szukają dalej. Dlaczego? Ponieważ mogą. Wybór ofert na rynku pracy jest naprawdę duży, dlatego też młodzi ludzie nie chcą tracić czasu na pracę, która nie przyniesie im zadowolenia w sektorze finansowym i zawodowym. Czego więc oczekuje generacja Z od firmy?

• Wynagrodzenia adekwatnego do wykonywanej pracy,
• Elastycznych godzin (work-life balance),
• Pracy zdalnej lub hybrydowej,
• Przyjaznej atmosfery,
• Jasnych zasad zarządzania i rozdzielania obowiązków,
• Klarownej komunikacji,
• Konstruktywnego feedbacku,
• Zaufania,
• Szkoleń i podnoszenia kompetencji zawodowych.

Co mogą dać firmie przedstawiciele pokolenia Z?

Jednak czy generacja Z spędzająca większość czasów social mediach może dać coś od siebie? Czym różnią się oni od rodziców i jak wkład mogą zaproponować firmie?

• Innowacyjność,
• Kreatywne rozwiązania,
• Usprawnienie pracy,
• Jasną komunikację,
• Chęć ułatwienia procesów i ich optymalizowania,
• Zaangażowanie w szukanie oszczędności,
• Budowanie wizerunku firmy w sieci,
• Profesjonalizm,
• Pragmatyzm,
• Idealizm,
• Stworzenie struktur zarządzania, które będą działały nie tylko na papierze,
• Tworzenie relacji pracowniczych.

Dla wielu osób z pokolenia Z możliwość rozwinięcia własnych pomysłów pod okiem kogoś doświadczonego to pokusa, którą trudno im przezwyciężyć. Młodzi ludzie są dlatego niezwykle zmotywowani, chcą działać, usprawniać i upraszczać. Niezadowolenie wywołuje u nich zbędna biurokracja, brak automatyzacji, czy cyfryzacji niektórych procesów w firmie. Wiedza jak i co zrobić, aby wyeliminować z miejsca pracy te elementy, które obniżają wydajność i wpływają negatywnie na zespół. Tak naprawdę pokolenie Z ma ogromny potencjał, tylko potrzebuje nieco zrozumienia i nakierowania na odpowiednie tory. Dobry manager jest więc w stanie stworzyć niezwykle silny zespół z osób, które milenialsi i pokolenie X spisało na straty.