Budżetówka – wszystko, co powinieneś o niej wiedzieć

Praca w budżetówce wiąże się ze stabilnością zatrudnienia, dodatkowymi świadczeniami, trzynastkami i możliwym wcześniejszym przejściem na emeryturę. Jakie zawody wliczają się do tzw. budżetówki oraz na jakie wynagrodzenie mogą liczyć?

Praca w budżetówce niesie za sobą wiele korzyści, jak chociażby zatrudnienie w oparciu o umowę o pracę, brak nadgodzin, „trzynastki” oraz odprawę emerytalną czy przestrzeganie wszelkich przepisów Kodeksu pracy. W sferze budżetowej znajduje się wiele różnych zawodów, dzięki czemu każdy zainteresowany znajdzie coś dla siebie. Czym jest owa budżetówka oraz jak się do niej dostać? Na jakie wynagrodzenie mogą liczyć pracownicy sfery budżetowej? Zapraszamy do lektury tekstu!

Budżetówka – co to? Jakie to zawody?

Budżetówka, znana jest również pod inną nazwą – państwowa sfera budżetowa. Składają się na nią wszystkie jednostki organizacyjne państwa, których pensje są wypłacane z finansów publicznych. Jest to niezwykle rozbudowana zawodowo grupa, w której znajdziemy m.in.: pracowników narodowej służby zdrowia, wojskowych, policjantów, strażaków, czy nauczycieli. Pracowników budżetówki znajdziemy również we wszystkich ośrodkach publicznych – domach dziecka, domach kultury, domach spokojnej starości, teatrach itd. Choć zakres stanowisk jest szeroki, to i tak największą grupę stanowią pracownicy urzędów – państwowych i samorządowych.

Budżetówka – jak wygląda praca w sektorze publicznym?

Praca w tej sferze wiąże się z przestrzeganiem przez pracodawców wszystkich przepisów Kodeksu pracy. Pracownicy mogą liczyć na umowę o pracę i związane z nią wszystkie przywileje. W tym przypadku to państwo jest pracodawcą i przestrzega prawa, co jest znacznie trudniejsze do uzyskania w przypadku przedsiębiorstw prywatnych. Nie trzeba obawiać się, że pensja zostanie wypłacona z opóźnieniem lub że pracodawcy zabraknie środków na wynagrodzenia. Dodatkowo również zachowany jest pełny wymiar pracy – w budżetówce zmiany trwają po 8 godzin dziennie lub w przypadku niektórych zawodów nieco więcej, ale nigdy nie mogą przekroczyć 40 godzin tygodniowo. Jak więc widzimy, nie ma mowy o obowiązkowych nadgodzinach. Często pracownicy budżetówki mają także szereg benefitów pracowniczych, takich jak wczasy pod gruszą lub pakiety zdrowotne.

Zarobki w budżetówce

Niegdyś zarobki w budżetówce cieszyły się sporym powodzeniem i sprawiały, że społeczeństwo zazdrościło posady w instytucjach państwowych. Wraz z upływem czasu sytuacja obróciła się jednak na niekorzyść pracowników sfery budżetowej. Podwyżki wynagrodzeń nie były brane pod uwagę, w wyniku czego owe wynagrodzenia nie są już tak zachęcające. Trudną sytuację budżetową spowodowała na pewno wysoka inflacja, brak podwyżek przez dłuższy czas i stale podnoszona płaca minimalna.

Budżetówka gwarantuje stabilność zatrudnienia i stabilność wynagrodzeń. Wynagrodzenie zasadnicze w budżetówce zależne jest od kategorii zaszeregowania i może wynosić od 3000 zł brutto do nieco ponad 5000 zł brutto. Pracodawca może tak dopasować wynagrodzenie pracownikom pracującym w pełnym wymiarze godzin, aby nie było ono niższe niż minimalna krajowa, która w 2024 r. od stycznia wynosi 4242 zł brutto. Jak można zauważyć, mimo podwyżek pensje podstawowe są nadal dość niskie, gdyż nawet w najlepszym przypadku mogą wynosić jedynie nieco ponad minimalne wynagrodzenie. Wzrost wynagrodzeń w sferze budżetowej jest niższy niż tempo wzrostu płacy minimalnej i wynagrodzenia w sektorze prywatnym. Prowadzone są jednak kolejne prace w tym zakresie.

Według danych GUS przeciętne miesięczne wynagrodzenie w administracji publicznej w 2022 r. wyniosło 7287,79 zł brutto. Na administrację publiczną składa się zarówno administracja państwowa, jak i administracja samorządu terytorialnego. W 2022 roku więcej zarobili pracownicy administracji państwowej. Średnie wynagrodzenie tych pracowników wyniosło 8369,34 zł brutto. W przypadku pracowników administracji samorządu terytorialnego było to 6536,07 zł brutto. Wynagrodzenia są jednak zróżnicowane. Wystarczy przejrzeć oferty pracy dla pracowników urzędowych, aby poznać możliwe pensje w danym miejscu. Wyższe wynagrodzenia oferują większe miasta, takie jak Warszawa. Specjalista, młodszy specjalista, czy kierownik – każdy z nich może liczyć na inną pensję. I tak przykładowo młodszy referent w wydziale informatyki w Powiatowym Urzędzie Pracy w Wodzisławiu Śląskim według oferty udostępnionej w Centralnej Bazie Ofert Pracy, może otrzymać od 4500 zł brutto wynagrodzenia.

Jednocześnie pracowników zatrudnionych w budżetówce obowiązują wynagrodzenia mnożnikowe kwoty bazowej, która ustalana jest w ustawie budżetowej na każdy rok. W 2024 roku możemy wymienić następujące kwoty bazowe zgodne z ustawą:

a) osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – w wysokości 1 789,42 zł,

b) członków korpusu służby cywilnej, etatowych członków samorządowych kolegiów odwoławczych i kolegiów regionalnych izb obrachunkowych, pracowników Rządowego Centrum Legislacji, ekspertów, asesorów i aplikantów eksperckich Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, członków służby zagranicznej niebędących członkami korpusu służby cywilnej – w wysokości 2 628,54 zł,

c) członków Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych – w wysokości 2 136,80 zł,

d) żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy – w wysokości 2 088,77 zł,

e) funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej – w wysokości 2 332,57 zł;

3) średnioroczne wskaźniki wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej:

a) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej, z wyłączeniem osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – w wysokości 120,0%,

b) średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – w wysokości 100,0%.

Praca w budżetówce – dodatki i przywileje

Praca w budżetówce wiąże się z licznymi dodatkami specjalnymi, więc przyciąga wielu kandydatów. Jak czytamy na stronie Konfederacji Lewiatan, w sferze budżetowej pracuje ponad 1,6 miliona osób. Są to m.in. nauczyciele, urzędnicy, czy pracownicy ochrony zdrowia. Choć wynagrodzenia w sferze budżetowej nie są już tak kuszące w porównaniu do sektora prywatnego, to dla pracowników sfery budżetowej przygotowano fundusz premiowy oraz fundusz nagród, na które mogą liczyć. Jak więc się okazuje, wypłacane jest nie tylko wynagrodzenie zasadnicze. Są to m.in.:

• tzw. trzynastka, czyli dodatkowe, trzynaste wynagrodzenie w skali roku, które wartością jest równe miesięcznej pensji. Jest wypłacane zawsze w pierwszych 3 miesiącach nowego roku i przysługuje za rok poprzedni.
• miesięczny dodatek stażowy za wysługę lat. Wynosi on 5% miesięcznej pensji za ponad 5 lat pracy i zwiększa się z każdym rokiem o 1%. Maksymalnie może wynosić 20% pensji.
• wszelkie dodatki funkcyjne, specjalne i zawodowe,
• nagrody za ponadprzeciętne osiągnięcia,
• roczne nagrody, które są doliczane i wypłacane z trzynastką,
• nagrody jubileuszowe uzależnione od stażu pracy.

Ile wynosi odprawa emerytalna w budżetówce?

Osoby zatrudnione w budżetówce mogą również liczyć na finansową odprawę przed odejściem na rentę czy emeryturę. Jej wysokość jest uzależniona ściśle od liczby lat przepracowanych na danym stanowisku i wynosi:

1. za minimum 10 lat pracy otrzymuje się równowartość dwumiesięcznego wynagrodzenia,
2. po przepracowaniu minimum 15 lat pracy otrzymuje się równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia,
3. za minimum 20 lat pracy otrzymuje się równowartość sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Ile wynosi 13-pensja w budżetówce?

Praca budżetówce często jest kojarzona z jedną z jej zalet, czyli tzw. trzynastką. Kwestie jej przyznawania reguluje Ustawa z dnia 12 grudnia 1997 roku o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Pracownikom zatrudnionym w sferze budżetowej przysługuje prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Zgodnie z art. 4 wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Budżetówka – mniejsza rotacja pracowników

Żyjemy obecnie w niepewnym świecie, gdzie rotacja pracowników w różnych branżach prywatnych jest niezwykle wysoka. W przypadku sfery budżetowej możemy śmiało mówić o sytuacji stabilnej i opanowanej. Nie ma mowy o zwolnieniach, cięciach budżetowych czy wszystkich innych przypadkach, przez które pracownicy mogliby poczuć się zagrożeni na swoim stanowisku pracy. Zazwyczaj wszystkie stanowiska w instytucjach państwowych są przemyślane i potrzebne, by cała machina, jaką jest państwo, pracowała bez zarzutu. Jeśli osoba zatrudniona przepracuje okres próbny i sprawdzi się na swoim stanowisku, to zazwyczaj pracuje w danej instytucji tak długo, aż nie przejdzie na rentę czy emeryturę.

Szkolenia w budżetówce

Świeżo zatrudnieni pracownicy budżetówki cieszą się zdobytym stanowiskiem pracy i nowymi przywilejami. Niektórzy wraz z upływem czasu będą chcieli rozwijać swoje kompetencje tak, aby podejmować się nowych zadań i otrzymać związany z nimi awans zawodowy. W sektorze prywatnym ścieżka rozwoju kariery nie jest jawnie opisana, gdyż zazwyczaj zależy od sprzyjających okoliczności i preferencji pracodawcy. Zupełnie inaczej jest w kwestii awansowania i rozwoju, gdy mówimy o sferze budżetowej.

Tutaj wszystkim są dokładnie znane warunki, które powinni spełnić pracownicy, jeśli zamierzają ubiegać się wyższe stanowisko (doświadczenie, staż pracy czy wykształcenie). Co ważne, nawet na początku kariery wiadomo, co należy zrobić, aby otrzymać awans. Jedyny problem, który może być przeszkodą, jest taki, że ze strony pracodawcy nie można liczyć na żadne szkolenia, kursy ani nawet dofinansowania. Wszystko należy opłacić i zorganizować sobie we własnym zakresie.

Podobnie jak w przypadku ogłoszeń o pracę w służbie cywilnej warto szukać bezpośrednio w urzędach, ale także i dedykowanych stronach internetowych. Urzędy czasem udostępniają swoje oferty w serwisach pracy. Często jednak możemy je znaleźć w Centralnej Bazie Ofert Pracy. Ofert warto także szukać w Biuletynie Informacji Publicznej.