Niezdolność do samodzielnej egzystencji to stan, który wymaga specjalnej opieki i wsparcia. Osoby dotknięte tym ograniczeniem nie są w stanie samodzielnie zaspokajać podstawowych potrzeb życiowych. Sprawdź, jakie świadczenia i przywileje mogą im przysługiwać.
Niezdolność do samodzielnej egzystencji to stan, w którym osoba ze względu na naruszenie sprawności organizmu wymaga stałej pomocy i opieki innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Osoby te potrzebują wsparcia przy codziennych czynnościach, takich jak przygotowywanie posiłków, utrzymywanie higieny, czy poruszanie się. Taka sytuacja znacząco wpływa na jakość życia i funkcjonowanie społeczne, dlatego też osobom z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji przysługuje szereg świadczeń i przywilejów, które mają na celu wsparcie ich codziennego funkcjonowania.
Spis treści
Jakie świadczenia przysługują osobom z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji?
Podstawowym świadczeniem dla osób z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji jest świadczenie uzupełniające, popularnie nazywane „500+ dla niepełnosprawnych„. Jest to świadczenie pieniężne finansowane ze środków publicznych, regulowane przez Ustawę z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Wsparcie ma wspomóc w pokryciu kosztów życia, w tym wydatków na leki, opiekę, czy specjalistyczne usługi rehabilitacyjne. Wysokość świadczenia uzupełniającego zależy od sytuacji dochodowej osoby ubiegającej się o pomoc i może wynosić do 500 zł miesięcznie. Ważne jest, aby pamiętać, że świadczenie uzupełniające przysługuje tylko wtedy, gdy dochody danej osoby nie przekraczają określonego limitu.
Osoby z orzeczeniem mogą również ubiegać się o dodatek pielęgnacyjny oraz skorzystać z ulg podatkowych i zniżek na niektóre usługi. Pomoc w postaci dodatkowych środków czy usług opiekuńczych ma na celu złagodzenie trudności związanych z ograniczeniami zdrowotnymi i umożliwienie godnego życia. Warto wiedzieć, że osoby z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji mogą także ubiegać się o zasiłki, np. zasiłek stały, jeśli ich dochody są niskie i wymagają stałej pomocy.
Jak uzyskać orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji?
Aby ubiegać się o orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji, konieczne jest przeprowadzenie badań lekarskich przez orzecznika ZUS, który oceni stan zdrowia pacjenta oraz jego zdolność do samodzielnej egzystencji. Osoby, które chcą uzyskać to świadczenie, muszą złożyć wniosek do ZUS wraz z odpowiednią dokumentacją medyczną i historią choroby. W trakcie tego procesu, lekarz orzecznik może skierować pacjenta na dodatkowe badania lub zasięgnąć opinii innego specjalisty.
Jeżeli orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji zostanie przyznane, staje się ono podstawą do ubiegania się o świadczenia, takie jak świadczenie uzupełniające czy dodatek pielęgnacyjny. W przypadku wydania decyzji odmownej, osoba może złożyć odwołanie i wnioskować o ponowne rozpatrzenie sprawy przez komisję lekarską lub sąd. Celem takiej procedury jest upewnienie się, że każdy, kto naprawdę potrzebuje pomocy, uzyska wsparcie adekwatne do swoich potrzeb.
Świadczenie uzupełniające – kto może się o nie ubiegać?
Świadczenie uzupełniające zostało stworzone specjalnie z myślą o osobach, które z powodu naruszenia sprawności organizmu wymagają długotrwałej opieki i nie są zdolne do samodzielnego radzenia sobie z codziennymi czynnościami. Świadczenie przysługuje w razie całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Świadczenie to jest skierowane do osób, które potrzebują wsparcia przy podstawowych aktywnościach, takich jak jedzenie, dbanie o higienę, czy poruszanie się, co zaspokajać muszą dzięki pomocy bliskich lub opiekunów.
Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom dorosłym, których dochody nie przekraczają ustalonego progu finansowego. Jeśli łączna suma pobieranych przez nich świadczeń, w tym emerytur, rent czy innych świadczeń, nie przewyższa limitu, mogą liczyć na przyznanie tego wsparcia. Kwota świadczenia uzupełniającego jest dostosowana tak, aby w połączeniu z pozostałymi źródłami dochodów nie przekroczyć ustalonego maksymalnego limitu. Osoby pobierające emeryturę czy rentę muszą jednak pamiętać, że pobieranie innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych wpływa na wysokość przyznawanego świadczenia.
Prawa i obowiązki osób z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji
Orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wiąże się nie tylko z przywilejami, ale również z pewnymi obowiązkami. Osoby korzystające z tych świadczeń muszą być świadome, że ich sytuacja może być okresowo weryfikowana przez ZUS. Ponadto, osoby, które w przeszłości zostały skazane na karę pozbawienia wolności i które obecnie odbywają karę pozbawienia wolności, nie mają prawa do korzystania ze świadczeń uzupełniających.
Czytaj także: Świadczenia dla osób niepełnosprawnych
Zdarza się, że w przypadku przyznania świadczenia uzupełniającego, ZUS podejmuje współpracę z zagranicznymi instytucjami w przypadku, gdy świadczeniobiorca pobiera również inne świadczenie zagraniczne. W takiej sytuacji, może nastąpić konieczność zweryfikowania wysokości dochodów także w zagranicznej instytucji właściwej. Działanie to ma na celu zabezpieczenie równowagi budżetu krajowego i środków publicznych.
Wsparcie dla opiekunów i rodziny
W przypadkach, gdy osoba bliska wymaga opieki ze względu na niezdolność do samodzielnej egzystencji, jej opiekunowie również mogą ubiegać się o wsparcie finansowe i dostęp do ulg. Często osoby sprawujące opiekę mogą korzystać z systemu zasiłków czy specjalnych programów wsparcia. W sytuacji, gdy osoba wymagająca opieki nie ma możliwości samodzielnego funkcjonowania, długotrwała opieka staje się ogromnym wyzwaniem, co wpływa na potrzebę dodatkowych środków finansowych.
