Indywidualny rozkład czasu pracy to system wykonywania obowiązków dostosowany do potrzeb pracownika na jego wniosek. W wielu przypadkach ustalenie indywidualnego harmonogramu pracy zależy od dobrej woli przełożonego. Czy istnieją sytuacje, w których pracodawca nie może odmówić przydzielenia indywidualnego grafiku pracownika?
Indywidualny rozkład czasu pracy – co to jest?
Rozkład pracy odpowiada za ustalenie dni i godzin pracy, w których zatrudnieni mogą wykonywać obowiązki. Co do zasady jest narzucany odgórnie wszystkim pracownikom danego przedsiębiorstwa. Jednak w określonych przypadkach kodeks pracy dopuszcza możliwość ustalenia indywidualnego rozkładu czasu pracy na wniosek pracownika. W wielu przypadkach to od pracodawcy zależy, czy wniosek zostanie wzięty pod uwagę, czy nie.
Indywidualny rozkład czasu pracy najczęściej ustala się ze względu na szczególną sytuację życiową, stan zdrowia i religię pracownika. Nie od dziś wiadomo, że opieka nad dzieckiem wymaga zaangażowania i czasu poświęconego przez rodzica, a choroby wymagają elastycznego podejścia do godzin spędzanych w pracy. Grafik sporządzony dla konkretnego pracownika pozwala pogodzić życie codzienne z obowiązkami na piastowanym stanowisku.
Sprawdź także, co to jest elastyczny czas pracy i jak go wprowadzić w firmie.
Indywidualny rozkład czasu pracy pracownika a kodeks pracy
Tak jak wiele innych spraw związanych z relacjami pracownika i pracodawcy, przepisy o ustaleniu indywidualnego rozkładu czasu pracy znajdziemy w kodeksie pracy.
Artykuł 142 kodeksu pracy:
Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może ustalić indywidualny rozkład jego czasu pracy w ramach systemu czasu pracy, którym pracownik jest objęty.
Warto wiedzieć, że pracownik nie ma obowiązku uzasadniania złożonego wniosku. Jednak, aby zwiększyć swoje szanse na pozytywną odpowiedź, powinien postarać się o przedstawienie dobrych argumentów. Kolejnym elementem wartym uwagi jest ustalenie konkretnego systemu wykonywania pracy. Indywidualny czas pracy pracownika obowiązuje w danym systemie czasu pracy i nie może naruszać jego zasad ustalonych przez prawo.
- nie może przekraczać maksymalnego dobowego wymiaru czasu pracy dla określonego systemu
- naruszać zasady 5-dniowego czasu pracy w tygodniu
- czasu odpoczynku w trakcie doby
- nie może pomijać zakazu pracy w niedziele i święta
- przyjętej 40-godzinnej normy pracy
Sprawdź też: Ewidencja czasu pracy. Jak należy ją prowadzić? Czym różni się od listy obecności?
Wniosek o indywidualny rozkład czasu pracy – czy pracodawca może odmówić?
Złożenie wniosku o indywidualny czas pracy nie gwarantuje sukcesu. W wielu przypadkach, które nie zostały określone prawnie, pracodawca ma prawo do zmodyfikowania prośby, zmiany w proponowanych godzinach i dniach pracy, a nawet całkowitego odrzucenia wniosku. Wiele zależy od trybu pracy w przedsiębiorstwie i stanowiska piastowanego przez osobę składającą wniosek.
Co do zasady, pracodawca ma obowiązek rozpatrzyć wniosek złożony przez pracownika, ale w większości sytuacji nie musi go akceptować.
W jakich przypadkach szef musi zgodzić się na indywidualny grafik pracownika?
Odprowadzanie dziecka do przedszkola lub piątkowe zajęcia na studiach mogą, ale nie muszą doprowadzić do ustalenia indywidualnego harmonogramu pracy. Mimo to istnieją sytuacje, w których pracodawca ma obowiązek dostosować się do prośby pracownika.
Pierwszy z przypadków opisuje rozporządzenie Ministrów Pracy i Polityki Socjalnej oraz Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 1999 r. Jego przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek udzielenia zgody na zmiany w grafiku w związku z obchodzeniem świąt religijnych. Jeżeli pracownik wyznaje inną religię niż większość zatrudnionych, a jego święto przypada w normalny dzień pracy – ma prawo do wprowadzenia zmian w grafiku uwzględniających to święto.
Drugim przypadkiem jest dostosowanie godzin pracy i przerw w ciągu dnia do pracownic karmiących piersią i osób niepełnosprawnych. W związku z wnioskiem takiego pracownika pracodawca ma obowiązek zastosować się do jego prośby i zapewnić mu elastyczny czas wykonywania pracy.
Wniosek o indywidualny rozkład pracy – co powinien zawierać wzór?
Wniosek o indywidualny grafik nie stanowi wyjątku. Tak jak większość oficjalnych zapytań powinien być przedstawiony na piśmie i doręczony osobie decyzyjnej. Sprawa zaczyna się komplikować, gdy chodzi o treść owego dokumentu. Przepisy milczą w tej kwestii, jednak istnieje kilka informacji, które zawsze warto zawrzeć w pisemnej prośbie.
Najważniejszymi informacjami są oczywiście tytuł, data i dane pracownika, który ubiega się o indywidualny rozkład czasu pracy. Przełożony powinien wiedzieć, kiedy złożono zapytanie i w jakiej sprawie. Następnym ważnym elementem są konkretne wyliczenia i propozycje dotyczące czasu pracy. Gdy prosimy szefa o zmianę godzin – warto przedstawić, na jakich zasadach taka zmiana miałaby się odbyć.
Prawo pracy nie nakłada na pracownika obowiązku przedstawienia powodów, dla których chce otrzymać indywidualny rozkład czasu pracy. Jednak ze względu na charakter prośby, warto przedstawić konkretne argumenty i zwiększyć swoje szanse na pozytywną odpowiedź.
Może Cię zainteresować: Wyjazd integracyjny a czas pracy pracowników – czy za wyjazd otrzymuje się zapłatę?
Wady i zalety indywidualnego czasu pracy pracownika
Ustalenie grafiku dopasowanego do własnych wymagań i sytuacji życiowej niesie ze sobą wiele zalet. To przede wszystkim możliwość pogodzenia obowiązków rodzinnych z wykonywaną pracą, ułatwiona opieka nad dziećmi i udogodnienie w przypadku choroby lub zajścia w ciążę. Jedną z niewielu wad indywidualnego grafiku są występujące nadużycia ze strony pracodawców. Godziny pracy pracownika są dostosowane do jego potrzeb, jednak sam rozkład obowiązków może zostać „po staremu”. W tej sytuacji wykonywanie zadań pracowniczych bywa znacznie utrudnione.
