Elastyczny czas pracy to coś, o czym marzy wielu pracowników. Choć jego definicja nie pojawia się w Kodeksie pracy, istnieją przepisy, które umożliwiają wprowadzenie elastycznego czasu pracy w firmach. Jakie wady i zalety ma takie rozwiązanie?
Co to jest elastyczny czas pracy?
Elastyczny czas pracy to rozwiązanie, które z pewnością nada firmie innowacyjności i przyciągnie do niej interesujących kandydatów. Taki system czasu pracy to dla pracowników możliwość pogodzenia jej np. z dalszym kształceniem się zawodowym, czy innymi obowiązkami.
Co ciekawe, definicja elastycznego czasu pracy nie pojawia się w Kodeksie pracy. Ustawodawca przewidział jednak przepisy, które umożliwiają wprowadzenie elastycznego czasu pracy w przedsiębiorstwie.
Elastyczny czas pracy: Kodeks pracy
Nowelizacja Kodeksu pracy z 23 sierpnia 2013 r. wprowadziła możliwość oficjalnego regulowania godzin rozpoczynania i kończenia pracy przez pracownika w danym dniu (art. 1401). Zgodnie z tym przepisem, elastyczny czas pracy stosowany może być w dwóch wersjach.
Przykłady wprowadzenia elastycznych godzin pracy
Rozwiązaniem stosowanym w wielu firmach jest model elastycznego czasu pracy, w którym pracownicy mogą indywidualnie ustalić swoje godziny rozpoczęcia pracy w danym dniu.
Przy tym obowiązywać musi zasada, iż w każdym kolejnym dniu pracownik rozpoczyna pracę o godzinie wcześniejszej, niż w dniu poprzednim. Dzięki takiemu zabiegowi pracy tej nie uznaje się wtedy za godziny nadliczbowe.
Przy stosowaniu tego modelu trzeba pamiętać także o zachowaniu ogólnych przepisów o wymiarze czasu pracy oraz przestrzeganiu czasu obowiązkowego odpoczynku dobowego i tygodniowego.
Kolejnym przykładem wprowadzenia elastycznego czasu pracy jest model, w którym to pracodawca ustala „godzinowe widełki”, w których pracownik powinien stawić się do pracy. To nieco korzystniejsze dla pracodawców rozwiązanie, w przypadku którego również należy przestrzegać przepisów.
Ruchomy czas pracy a doba pracownicza
W przypadku obydwu przedstawionych elastycznych systemów czasu pracy łatwo zauważyć, że umożliwiają one naruszenie tzw. doby pracowniczej, co jest niezbędne przy takim rozwiązaniu.
Elastyczny czas pracy – jak wprowadzić?
Aby zgodnie z prawem wprowadzić elastyczny czas pracy w firmie, muszą istnieć ku temu odpowiednie przesłanki. Mogą to być kwestie związane np. z samą organizacją pracy w danym przedsiębiorstwie.
Wydłużenie typowego okresu rozliczeniowego (zgodnie z aktualnymi przepisami Kodeksu pracy nie powinien on przekraczać 4 miesięcy) możliwe jest dzięki aktualizacji przepisów i rozszerzeniu go do nawet 12 miesięcy.
Elastyczny czas pracy: przepisy
Aby móc dokonać takiego kroku, trzeba jednak spełnić następujące warunki:
- wprowadzenie zapisu o stosowaniu rocznego okresu rozliczeniowego do układu zbiorowego pracy,
- zawarcie porozumienia z zakładową organizacją związkową,
- zawarcie porozumienia z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w sposób zwyczajowo przyjęty w danym zakładzie pracy.
Dzięki wydłużeniu okresu rozliczeniowego do 12 miesięcy we wskazany sposób przedsiębiorcy zyskali możliwość swobodniejszego ustalania godzin pracy w swoich firmach.
Elastyczny czas pracy a nadgodziny
Elastyczny czas pracy pozwala także zaoszczędzić na wydatkach związanych z wynagrodzeniami pracowników w nienormowanym czasie pracy. Dzieje się tak ze względu na brak faktu zobowiązania do opłacania nadgodzin w okresach, w których zapotrzebowanie na pracę jest wzmożone.
Elastyczny czas pracy: wady i zalety
Do niewątpliwych zalet elastycznego systemu czasu pracy należą oszczędności, związane z nadgodzinami. To także mocny atut firmy podczas procesów rekrutacyjnych. Wielu kandydatów jest otwartych na propozycje pracy w firmach, które stosują elastyczny czas pracy. Wasze przedsiębiorstwo działa w branży, w której konieczne jest okresowe dokształcanie się? Elastyczne godziny pomogą pracownikom godzić obowiązki służbowe ze szkoleniami, czy studiami podyplomowymi bez większych problemów.
Elastyczny system czasu pracy pozwala także na dopasowanie zapotrzebowania na usługi pracowników do bieżących potrzeb firmy.
SPRAWDŹ TEŻ: Indywidualny rozkład czasu pracy – kiedy możesz złożyć wniosek?
Minusy elastycznego czasu pracy
Jako wady elastycznego czasu pracy wskazuje się natomiast trudności z uzgodnieniem zmian pracowników. Ma to miejsce zazwyczaj w przypadku stosowania modelu, w którym pracownicy mogą rozpoczynać swoje zmiany o różnych godzinach w zależności od dnia. Rozwiązaniem może tu być więc wspólne zaplanowanie z zespołem, które godziny pracy jego członków powinny się, choć w części, pokrywać.
Elastyczny czas pracy wzbudza także obawy niektórych pracowników, których zdaniem takie rozwiązanie pomaga przedsiębiorcom dostosowywać zapotrzebowanie na pracę tylko do własnych potrzeb. Zmniejszenie wynagrodzenia za okres, w którym praca nie jest wykonywana, to główna wada takiego systemu, wskazywana przez pracowników.
Elastyczny system czasu pracy – jak wygląda w praktyce?
A jak wygląda wprowadzenie elastycznego czasu pracy w firmie w praktyce? Przekonali się o tym pracownicy amerykańskiego BasicOps, gdzie w 2020 roku wprowadzono właśnie takie rozwiązanie.
Jak tłumaczy współzałożyciel firmy, decyzja była podyktowana m.in. nowymi warunkami pracy, jakie wymusiła pandemia, a także związanymi z nimi potrzebami pracowników. „Wstajesz w poniedziałek rano i zamiast iść do pracy, wybierasz się na rower, albo do fryzjera. Niemożliwe? Wręcz przeciwnie. Elastyczny czas pracy ma korzystny wpływ na efektywność pracowników i pomaga złapać im równowagę między życiem prywatnym a zawodowym” – tłumaczył Jesper Schultz, CEO BasicOps w rozmowie z portalem Business Insider.
Szukasz pracy w Bydgoszczy? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!
Zdaniem przedsiębiorcy, pracownicy, którzy zyskali możliwość dopasowania godzin pracy do swojego rozkładu dnia, nie tylko zwiększyli swoją wydajność w pracy, ale i poziom satysfakcji osiąganej w pracy. Najprostszy przykład? Dodatkowa porcja porannego snu.
Jak wynika z badania, przeprowadzonego w czterech największych, amerykańskich firmach, każda z nich traci średnio 2 tys. dolarów rocznie na każdym pracowniku. Przyczyną jest wyłącznie… niedostateczna ilość snu, która skutecznie zmniejsza efektywność w pracy, przekładającą się na wyniki.
To właśnie takim sytuacjom ma zapobiegać elastyczny system czasu pracy, dzięki któremu to pracownik może zadecydować, w którym modelu odnajdzie się najlepiej.
