Cieśla – kim jest i czym się zajmuje? Zarobki i wymagania na stanowisku

Cieśla to specjalista, bez którego nie powstanie żaden dom lub budynek usługowy. Od jego fachowości zależy jakość wykonania elementów drewnianych na budowie, a mnogość zadań wymaga zdobycia odpowiedniego doświadczenia i wykształcenia. Co robi cieśla budowlany? Jak zostać cieślą i jakie umiejętności są cenione w tym zawodzie?

Cieśla to jeden ze starszych istniejących zawodów. Już od tysięcy lat takie osoby zajmują się konstrukcjami drewnianymi, które najczęściej stanowiły elementy domów zapewniających schronienie człowiekowi. Zawód cieśli często mylony jest z dekarzem. Nie bez przyczyny. Specjalista wykonujący pokrycie dachowe wywodzi się bowiem od cieśli, a ich ścieżki rozeszły się kilkaset lat temu. Przeczytaj nasz artykuł, jeżeli chcesz wiedzieć: kto to jest cieśla, jak zostać przedstawicielem tego zawodu, a także poznać przeciętne zarobki cieśli w Polsce.

Cieśla – kto to jest?

Cieśla to zawód związany z obróbką drewna i tworzeniem drewnianych konstrukcji inżynierskich ściśle związanych z budowaniem różnego rodzaju budynków. Można określić go mianem budowlanego stolarza, ponieważ wykonuje on praktycznie wszystkie drewniane elementy, od szalunków systemowych, po formy do konstrukcji betonowych.

Oprócz elementów będących częścią samej budowli cieśla wykonuje też mniejsze projekty przydatne na każdej budowie, o których opowiemy w dalszej części artykułu. Warto dodać, że cieśla to obecnie zawód deficytowy, ponieważ od kilku lat zaledwie kilkadziesiąt osób rocznie zdaje egzamin zawodowy (według danych z CKE 2019 i 2020).

Dlaczego praca cieśli jest tak ważna? To w dużej mierze od niego zależy jakość pracy na budowie wykonywanej przez inne osoby. Od jakości formy pod wylewkę i staranności cieśli zależy np. ostatecznie jakość fundamentów, od szalunków jakość ścian, a od konstrukcji drewnianych podtrzymujących dach – zależy ostateczny wygląd pokrycia dachowego.

Historia zawodu cieśli

Z obróbką drewna wykorzystywanego do tworzenia różnych konstrukcji mamy do czynienia w zasadzie od początku istnienia osadniczego trybu życia. Praca cieśli była wykorzystywana do budowy schronień i budynków gospodarczych już na kilka tysięcy lat przed naszą erą. Jedne z najstarszych znalezisk archeologicznych datuje się na około 5200 lat p.n.e., a przypuszczalnie zawód cieśli istniał już 9 000-10 000 lat przed naszą erą.

Co ciekawe, fachowcom od budowy z drewna zawdzięczano nie tylko dach nad głową, ale też dużo innych konstrukcji. Prace ciesielskie umożliwiały budowę łodzi (cieśla okrętowy), młynów i machin oblężniczych. Tarany, trebusze, balisty i katapulty, to efekty działań cieślów żyjących kilkaset lat temu.

Co robi cieśla?

Praca na tym stanowisku polega na tworzeniu różnych konstrukcji drewnianych do szalunków, a także stemplowań, których używa się jako formy do wylewania betonu czy też jako szablony w innych pracach murarskich. W zakres obowiązków cieśli wchodzi również przygotowanie konstrukcji wieńcowych i więźby dachowej. To on odpowiada za wybór drewna, które najlepiej sprawdzi się przy danej konstrukcji.

Cieśla szalunkowy – co robi według Klasyfikacji Zawodów i Specjalności?

Bardziej oficjalny opis obowiązków cieśli znajdziemy w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, która stanowi pewnego rodzaju encyklopedię stanowisk w Polsce. Zgodnie z tym zestawieniem, cieśla szalunkowy zajmuje się nie tylko montażem, ale też renowacją i rozbiórką szalunków systemowych. Do zadań cieśli należy też przygotowywanie szablonów pod pracę murarzy, przygotowanie podwalin pod pracę dekarzy i odpowiednie wykorzystywanie narzędzi ciesielskich.

Co robi cieśla budowlany (szalunkowy)?

1. Składuje i transportuje elementy deskowania indywidualnego i szalunków systemowych;
2. dokonuje obróbki elementów drewnianych;
3. montuje i demontuje elementy wszelkich konstrukcji deskowania indywidualnego;
4. zajmuje się wykonywaniem innych konstrukcji z drewna, niezbędnych do rozpoczęcia pracy placu budowy: zabezpieczające pomosty, barierki, daszki, rusztowania;
5. dokonuje bieżących napraw i przeprowadza ewentualną rozbiórkę konstrukcji drewnianych;
6. tworzy tymczasowe mosty i wieże na placu budowy;
7. wykonuje konstrukcje rozporowe i podporowe ścian.

Jak zostać cieślą?

Cieśla może rozpocząć swoją karierę zawodową na kilka podstawowych sposobów. Najpowszechniejszym z nich jest zdobycie wykształcenia zasadniczego zawodowego na kierunku związanym z budownictwem. Posiadanie wykształcenia zawodowego, branżowego lub średniego, umożliwia zdobycie uprawnień w trakcie specjalnych kursów BUD.02.

Kolejną popularną ścieżką jest zdobycie dyplomu po zdaniu eksternistycznych egzaminów zawodowych, przeznaczonych dla osób dorosłych, które przez minimum 2 lata kształciły się w tym kierunku. Cieśla może oczywiście zdobywać pierwsze doświadczenie poprzez pracę, jednak zaleca się, aby rozwijał swoje kompetencje, biorąc udział w specjalnych szkoleniach i kursach organizowanych przez przedsiębiorstwa, stowarzyszenia i inne organizacje.

Jednym z powodów tak dużego zapotrzebowania na cieślów w Polsce, jest wybór specjalizacji związany z rozwojem kariery zawodowej. Wielu stolarzy budowlanych postanawia zawęzić pole obowiązków, zostając np. dekarzami.

Ile zarabia cieśla?

Zarobki cieśli zależą od kilku najważniejszych czynników. Duże znaczenie ma oczywiście doświadczenie specjalisty i jego kwalifikacje. Cieśla, który ukończył kurs lub szkołę branżową oraz zdobył dyplom, może liczyć na lepsze zarobki niż stolarz budowlany będący samoukiem. Nie bez znaczenia jest także wielkość firmy, w której pracuje cieśla. Duże przedsiębiorstwa będą w stanie zapłacić więcej dobrym specjalistom, na których obecnie jest ogromne zapotrzebowanie.

Wynagrodzenie cieśli będzie też wyglądało nieco inaczej, jeżeli mówimy o osobie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, będącej podwykonawcą lub po prostu zleceniobiorcą zewnętrznych klientów. Dobry specjalista pracujący na własny rachunek, może zarobić zdecydowanie więcej. Co mówią statystyki?

Mediana zarobków cieśli

Zgodnie z danymi przedstawionymi na stronie internetowej wynagrodzenia.pl mediana zarobków cieśli w Polsce to około 4500 złotych brutto. To znaczy, że 50% osób w kraju zarabia mniej, a 50% więcej od wyżej wymienionej kwoty. Co z wartościami skrajnymi?

W zawodzie cieśli 25% osób zarabia poniżej 3660 złotych brutto miesięcznie, natomiast 25% osób zarabiających najwięcej, zyskuje ponad 5670 złotych brutto miesięcznie.

Zawód cieśla – wymagania na stanowisku i cechy charakteru

Tak jak w każdym innym zawodzie, istnieje zestaw kompetencji twardych i miękkich, które ułatwiają bądź utrudniają pracę. Cieśla nie jest tutaj wyjątkiem, dlatego warto zdawać sobie sprawę z określonych wymagań. Praca cieśli może być wyjątkowo trudna, zwłaszcza dla tych osób, które nie posiadają odpowiedniego zestawu cech. O jakich cechach mowa?

1. Cieśla pracuje w trudnych warunkach wymagających przebywania na wysokościach. To dlatego nie powinien mieć lęku wysokości ani klaustrofobii (w przypadku pracy w pomieszczeniach zamkniętych).
2. Wykonywanie tego zawodu wiąże się najczęściej z wielogodzinnym przebywaniem na zewnątrz. Cieśla powinien być zatem sprawny fizycznie i dobrze znosić zmienne warunki atmosferyczne.
3. Ciesielstwo to przede wszystkim praca z drewnem, dlatego taki specjalista musi znać się na rodzajach drewna, ich zastosowaniu, a także metodach obróbki. Powinien dostrzegać zalety i wady różnych gatunków drewna.
4. Samą obróbkę wykonuje się nie tylko za pomocą narzędzi mechanicznych. Cieśla powinien znać się na środkach chemicznych wykorzystywanych do impregnacji i przygotowywania materiału deskarskiego.
5. Trudno wykonywać ten zawód skupiając się wyłącznie na najbliższej okolicy. Taki pracownik musi zdawać sobie sprawę z konieczności częstych wyjazdów i dobrze znosić rozstania z bliskimi.
6. Praca cieśli może być wykonywana w pojedynkę, jednak najczęściej będzie on współpracował z całym zespołem budowlanym. Musi dobrze dogadywać się z ludźmi i umieć rozdysponować zadania między innych.
7. W zawodzie tym liczy się precyzja oraz solidność, które są niezbędne do wykonywania skomplikowanych konstrukcji z drewna. Konieczna jest także umiejętność czytania rysunku technicznego.

Kto nie powinien wykonywać zawodu cieśli?

Jak już wspomnieliśmy cieśla to wymagający zawód, zatem lista przeciwwskazań do jego wykonywania jest odpowiednio długa. Taka osoba powinna być sprawna fizycznie i ruchowo, dlatego warto się spodziewać szczegółowych badań medycyny pracy (jeśli cieśla podejmuje zatrudnienie np. na umowie o pracę). Jakie przeciwskazania warto wymienić?

1. Wszelkie zaburzenia wzroku.
2. Zaburzenia koordynacji ruchowej, niepoprawne działanie błędnika, problemy z uchem wewnętrznym.
3. Częste zawroty głowy i przypadki omdleń.
4. Chory kręgosłup, stawy, lub inne schorzenia pogarszające sprawność fizyczną.
5. Wady serca i choroby układu nerwowego.
6. Problemy z podzielnością uwagi.
7. Zaburzenia słuchu, alergie, choroby przewlekłe np. cukrzyca, stwardnienie rozsiane.

Cieśla, stolarz, dekarz – jakie różnice?

Cieśla, dekarz i stolarz budowlany, to często mylone ze sobą zawody. Cieśla konstrukcyjny wykonuje głównie elementy konstrukcyjne wznoszonych budynków (więźba dachowa, szkielet budynku, formy pod wylewkę). Stolarz natomiast, jest osobą zajmującą się elementami drewnianymi w domu o chociaż częściowo ukończonej konstrukcji. Jego zadania to przede wszystkim montowanie podłóg, okien, drzwi i ościeżnic.

Cieśla i dekarz natomiast to dwa bardzo zbliżone do siebie zawody. Osoby zajmujące się ciesiołką wykonują szkielety i podwaliny pod nowy dach. Dekarz układa na takim szkielecie pokrywę dachową z różnych dostępnych na rynku materiałów.