Zakaz konkurencji to „zabezpieczenie” często stosowane przez właścicieli firm. Starają się oni w ten sposób powstrzymać swoich pracowników od pracy dla konkurencji i przekazywania innym ważnych informacji wewnętrznych. Kiedy umowa o zakazie konkurencji jest zawierana? Jak wygląda wzór dokumentu? Czym jest zasada konkurencji?
Przyszłość przedsiębiorstw i podstawa do osiągania najwyższych celów to dobrze dobrani pracownicy. Wyszkolenie dobrego specjalisty i wdrożenie autorskich rozwiązań to wydatek nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Zakaz konkurencji to umowa, która ma na celu zabezpieczyć szybkie przejęcie wyszkolonego pracownika i wyciek danych o działaniach firmy. Podpisując umowę, pracownik godzi się na czasowy zakaz pracy u konkurencji i zobowiązuje do utrzymania tajemnic firmy. Umowa o zakazie konkurencji może trwać zarówno w czasie trwania stosunku pracy, jak i po ustaniu stosunku pracy. Czy umowa o pracę może zawierać zakaz konkurencji? Czy za podpisanie dokumentu można dostawać pieniądze? Z czym trzeba się liczyć, przeglądając nowe oferty pracy? Sprawdź!
Podpisuj umowę z rozwagą. Sprawdź, na jakie klauzule niedozwolone w dokumentach musisz uważać!
Spis treści
Zakaz konkurencji – co to znaczy?
Zakaz konkurencji to nic innego, jak zobligowanie pracownika do wystrzegania się działalności mogącej wyrządzić szkodę obecnej firmie w trakcie, jak i z ustaniem stosunku pracy. W Polsce od lat brakuje specjalistów na wielu stanowiskach. Jak łatwo się domyślić, dobrze wyszkolony pracownik, który ma dostęp do wrażliwych danych o bezpośredniej konkurencji to skarb. Aby uniknąć przejmowania swoich pracowników, firmy podpisują z nimi specjalne umowy o zakazie konkurencji często obowiązujące też jakiś czas po ustaniu stosunku pracy.
Zakaz konkurencji w prawie pracy
Umowy o zakazie konkurencji reguluje art. 101 Kodeksu pracy:
W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).
Warto dodać, że na podstawie innego artykułu możemy stwierdzić, że umowa o zakazie konkurencji musi być sporządzona w formie pisemnej. Trzeba pamiętać, że stanowi odrębny dokument, dlatego nie może być częścią umowy o pracę. W wielu przypadkach jest dodatkowym załącznikiem dodawanym do umowy – jednak dalej wymaga osobnego podpisu. Oznacza to, że zakaz konkurencji w umowie o pracę nie może być jej elementem, a jedynie oddzielnym dokumentem.
Umowy, o których mowa w art. 1011 zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy § 1 i w art. 1012 zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy § 1, wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy – na czym polega?
Umowę o zakazie konkurencji podpisuje się na dwa podstawowe sposoby. Pierwszym z nich jest podpisanie dokumentu na czas pracy w danej firmie. Taki zakaz działalności konkurencyjnej uniemożliwia obecnemu pracownikowi przejście do innych firm i przekazanie im informacji na temat działania dotychczasowego pracodawcy, których ujawnienie może działać na szkodę firmy. Zawarcie takiego dokumentu najczęściej nie wiąże się z żadnymi dodatkami finansowymi. Jednak w treści umowy o zakazie konkurencji zazwyczaj jest mowa o obowiązku wypłaty odszkodowania w przypadku złamania przez pracownika zakazu konkurencji.
Drugą możliwością jest zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Jeśli pracownik ma dostęp do wyjątkowo ważnych i wrażliwych danych na temat swojej firmy – może być zobowiązany do przestrzegania tajemnic i unikania działalności konkurencyjnej nawet po rozstaniu z obecnym pracodawcą. Jak łatwo się domyślić, taki dokument może wpłynąć na odrzucenie oferty pracy w innej firmie i utrudnić dalszy rozwój pracownika. W związku z tym byłemu pracownikowi przysługuje prawo do wypłaty odszkodowania nie niższego niż 25% minimalnego wynagrodzenia otrzymanego przed zakończeniem stosunku pracy. Zakaz konkurencji musi mieć w treści umowy wysokość odszkodowania należnego pracownikowi oraz czas trwania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.
Zakaz zatrudniania pracowników kontrahenta
Zakaz zatrudniania pracowników kontrahenta to jeden z zapisów, który możecie spotkać w różnego rodzaju umowach o zakazie konkurencji. Najczęściej pojawiają się w dokumentach dotyczących konkretnych projektów oraz ich realizacji. Zapis taki najczęściej pojawia się, gdy w grę może wchodzić ochrona specjalistów zatrudnianych przez kontrahenta. To typowe zabezpieczenie w obawie o ich przejęciu przez drugą stronę, dla potrzeb własnej firmy. Treść takiej umowy musi być zgodna z zasadami współżycia społecznego.
Zakaz konkurencji wzór
Umowa o zakazie konkurencji powinna być sporządzona z dbałością o wszelkie szczegóły. Wzór umowy musi zawierać dane osobowe pracownika i pracodawcy, zakres informacji tajnych, określenie firm konkurencyjnych, czas trwania i ewentualne odszkodowanie. Jak powinna wyglądać taka umowa?
UMOWA O ZAKAZIE KONKURENCJI
w czasie trwania stosunku pracy
Zawarta w dniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . r. w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
pomiędzy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
z siedzibą w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
reprezentowanym przez:. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , zwanym dalej Pracodawcą,
a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
zamieszkałym w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , zwanym dalej Pracownikiem.
§ 1
Przedmiotem niniejszej umowy jest określenie obowiązków związanych z trwającym zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę zawartej w dniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . r. polegających na niepodejmowaniu działalności konkurencyjnej.
§ 2
Pracownik zobowiązuje się nie prowadzić działalności konkurencyjnej w stosunku do działalności prowadzonej przez Pracodawcę, tj. nie podejmować działalności w zakresie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Za działalność konkurencyjną uważane będą następujące czynności:
wykonywanie pracy na rzecz innych osób lub przedsiębiorców, jeżeli te podmioty prowadzą działalność konkurencyjną wobec pracodawcy,
sprawowanie funkcji w organach zarządzających, nadzorczych u ww. podmiotów,
podejmowanie działalności gospodarczej stanowiącej działalność konkurencyjną wobec pracodawcy,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
§ 3
Pracownik zobowiązuje się, że nie będzie świadczyć pracy w oparciu o umowy: o pracę, zlecenia, o dzieło lub na innej podstawie, na rzecz jakiegokolwiek podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec Pracodawcy.
Pracownik zobowiązuje się zawiadomić na piśmie Pracodawcę o podjęciu lub prowadzeniu jakiejkolwiek dodatkowej działalności zarobkowej.
§ 4
Zakaz konkurencji obowiązuje Pracownika przez cały czas trwania stosunku pracy.
§ 5
1. Pracownik zobowiązuje się ponadto do zachowania w tajemnicy wszelkich informacji, o których dowiedział się podczas zatrudnienia, a których ujawnienie mogłoby narazić Pracodawcę na szkodę.
2. W szczególności Pracownik zobowiązuje się do zachowania w tajemnicy informacji dotyczących organizacji pracy i technologii Pracodawcy, oraz danych dotyczących jego kontrahentów.
§ 6
Zmiany do umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
§ 7
Umowę sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(data, podpis Pracownika) (podpis Pracodawcy)
Pobierz darmowy wzór umowy o zakazie konkurencji do wydrukowania
Odmowa podpisania umowy o zakaz konkurencji
Celem zawarcia umowy o zakaz konkurencji jest podjęcie działań pomagających w zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz dobro zakładu pracy. W przypadku zakazu konkurencji w czasie trwania stosunku o pracę jest to zrozumiałe, ponieważ pracodawca zabezpiecza się w ten sposób przed odejściem dobrego pracownika. Warto wiedzieć, że naruszenie zakazu może oznaczać nawet zwolnienie dyscyplinarne.
Jednak zakres zakazu konkurencji po ustaniu stosunku o pracę budzi już wiele kontrowersji. Na zasadach określonych w treści zakazu, w przypadku zakazu konkurencji po skończeniu umowy pracownik nie może podjąć przez określony czas obowiązków pracowniczych u konkurencji. Oznacza to, że nie może on rozwijać się i szukać pracy w swoim zawodzie. Oczywiście pracodawca ustala wysokość odszkodowania, jednak nie jest ona równa zarobkom, które pracownik mógłby uzyskać, kontynuując karierę zawodową. Złamanie zakazu konkurencji wiąże się często z karą pieniężną, za której uregulowanie to pracownik ponosi odpowiedzialność.
Odmowa podpisania tej umowy jest możliwa, jednak pracownik musi liczyć się z tym, że pracodawca rozwiąże umowę o pracę z winy pracownika. Ponadto w większości wypadków zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy na rzecz byłego pracodawcy jest rozwiązywany za porozumieniem stron, ponieważ w wielu przypadkach pracodawcy nie chcą wypłacać odszkodowania. Wtedy też przestaje obowiązywać zakaz konkurencji.
Warto jednak zaznaczyć, że w Kodeksie pracy znajdziemy zapisy przypominające umowę o zakazie konkurencji. Według przepisów Kodeksu pracy pracownik musi pozostawać lojalnym, świadcząc swoje usługi z najwyższą starannością. Nie może prowadzić działań konkurencyjnych względem działalności pracodawcy oraz wykonywać wszelkie postanowienia zawartej umowy o pracę.
