Zakaz konkurencji – zawarty w odrębnej umowie lub bezpośrednio w umowie o pracę, ma na celu ochronę wiedzy, pomysłów, doświadczenia oraz baz danych pracodawców przed wykorzystaniem przez pracowników w celach własnej lub innej działalności. Jak przepisy regulują kwestię zakazu konkurencji?
Czym jest zakaz konkurencji zgodnie z Kodeksem pracy?
Zakaz konkurencji regulowany jest przepisami Kodeksu pracy, który wyróżnia dwa rodzaje tego zakazu. Pierwszy dotyczy zakazu konkurencji obowiązującego w trakcie trwania stosunku pracy, natomiast drugi obejmuje zakaz konkurencji po zakończeniu stosunku pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownik nie może, w zakresie określonym w osobnej umowie, prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani świadczyć pracy na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Dodatkowo, przepisy precyzują, że umowa dotycząca zakazu konkurencji musi być sporządzona w formie pisemnej, w przeciwnym razie jest nieważna.
Na czym polega zakaz konkurencji?
Zakaz konkurencji obejmuje zakaz świadczenia przez pracownika pracy lub usług dla podmiotu zaangażowanego w konkurencyjną działalność – w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia czy kontraktu B2B. Odmowa podpisania umowy o zakazie konkurencji może być podstawą do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Jak zauważa adwokat Iwo Klisz, umowa o zakazie konkurencji nie może ograniczać pracownika w podejmowaniu jakiejkolwiek dodatkowej działalności. Zakaz konkurencji powinien precyzyjnie określać zakres i charakter działalności uznanej za konkurencyjną.
Zakaz konkurencji – jakie elementy powinien zawierać?
Kluczowym aspektem zakazu konkurencji jest określenie zakresu działalności objętej zakazem. Działalność pracownika uznaje się za konkurencyjną, gdy jest adresowana do tych samych odbiorców, pokrywa się (nawet częściowo) z działalnością pracodawcy i rzeczywiście stanowi zagrożenie dla jego interesów.
W umowie o zakazie konkurencji zazwyczaj określa się:
- Rodzaj działalności (kod PKD lub wskazanie konkretnej branży np. budowlanej, bankowej, energetycznej, IT).
- Formę zakazanych zachowań (np. zakaz zatrudniania na podstawie stosunku pracy lub zlecenia, pozostawania członkiem organów, agentem, prokurentem czy udzielania doradztwa dla konkurencyjnych podmiotów).
- Zasięg terytorialny (obszar, na którym obowiązuje zakaz, na przykład ograniczony do konkretnego miasta czy województwa).
Oprócz tego, w umowie warto wymienić formy, w jakich pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej, np. spółki cywilne, osobowe, kapitałowe itp.
Jak podkreśla adwokat Iwo Klisz, zakaz konkurencji może wynikać:
- Bezpośrednio z przepisów prawa, obowiązując każdego pracownika w trakcie zatrudnienia.
- Z osobnej umowy o zakazie konkurencji w trakcie stosunku pracy, obowiązując pracownika w okresie zatrudnienia.
- Z postanowień umowy obowiązującej po zakończeniu stosunku pracy, gdy pracownik miał dostęp do istotnych informacji, których ujawnienie mogłoby zaszkodzić pracodawcy.
Umowa zakazu konkurencji po ustaniu pracy określa:
- Karę umowną za działalność konkurencyjną w trakcie zakazu.
- Możliwość odstąpienia lub wypowiedzenia umowy przez pracodawcę (z ograniczeniem terminu).
- Czas trwania zakazu konkurencji po zakończeniu pracy.
- Wysokość odszkodowania dla pracownika.
Jakie są wady i zalety zakazu konkurencji?
Zakaz konkurencji ma swoje wady i zalety. W czasie trwania stosunku pracy, zazwyczaj nie stanowi większego problemu, ale po jego ustaniu może ograniczać możliwość podjęcia nowego zatrudnienia. Jednak dla pracownika, który planuje zmianę branży, odszkodowanie może być wartościowym wsparciem finansowym. Przed zawarciem takiej umowy, zarówno pracodawca, jak i pracownik, powinni rozważyć argumenty za i przeciw. Precyzyjne sformułowanie umowy o zakazie konkurencji jest kluczowe, aby uniknąć potencjalnych sporów i jasno określić konsekwencje związane z jej naruszeniem.
Artykuł sponsorowany
