Odmowa noszenia maseczki przez pracownika – pracodawca może nałożyć karę?

Odmowa noszenia maseczki przez pracownika to często spotykany problem. Wiele godzin w maseczce ochronnej lub przyłbicy nie należy do przyjemności, dlatego część pracowników odmawia stosowania środków ochronnych. Czy mają do tego prawo? Czy pracodawca może nałożyć karę?

Odmowa noszenia maseczki w pracy jest przedmiotem wielu sporów. Z jednej strony nakłanianie pracownika do wielogodzinnego przebywania w masce jest pewnego rodzaju ograniczeniem wolności i znacznym pogorszeniem warunków pracy. Z drugiej zaś, bezprecedensowa sytuacja związana z rozprzestrzeniającą się epidemią koronawirusa sprawia, że od pracodawców wymaga się dodatkowych działań, które mają zapewnić pracownikom bezpieczeństwo. Wiele osób skupia uwagę na istniejącym rozporządzeniu o zasłanianiu nosa i ust, zapominając o przepisach zawartych w Kodeksie pracy. W prawie pracy nie istnieje kara za nienoszenie maseczki w miejscu pracy, jednak zgodnie z przepisami – wszyscy mamy obowiązek stosować się do ustalonych przepisów BHP oraz regulaminu firmy. Kiedy można odmówić noszenia maseczki? Czy można Cię za to ukarać?

Odmowa noszenia maseczki w pracy – podstawa prawna

Rozprzestrzeniający się wirus wpłynął na warunki pracy wielu przedsiębiorstw. Na pracodawcach spoczywa obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim osobom przebywającym na terenie firmy. W związku z przepisami przedsiębiorcy powinni zapewnić pracownikom odpowiednie środki ochrony, proporcjonalne do zaistniałej sytuacji. Zapewnienie 1,5 metra odstępu i ograniczenie spotkań z klientami nie zawsze jest możliwe. W takim przypadku pracodawca może nałożyć obowiązek noszenia maski np. w regulaminie zakładu, a odmowa noszenia maseczki w pracy może zostać uznana za łamanie przepisów BHP.

Według artykułu 211. Kodeksu pracy, osoba zatrudniona ma obowiązek:

• znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
• wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
• dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
• stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
• poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
• niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
• współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Można przypuszczać, że odmowa noszenia maseczki w pracy bez wyraźnych przeciwwskazań zdrowotnych – może zostać uznana za łamanie przepisów BHP. W świetle przepisów pracownik powinien stosować się do zaleceń dotyczących bezpieczeństwa, stosować środki ochrony osobistej i zbiorowej, a także współdziałać z pracodawcą  i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków BHP. Jaką karę może nałożyć pracodawca?

Kara za nienoszenie maseczki w pracy – co może pracodawca?

Odmowa noszenia maseczki przez pracownika może zostać uznana za łamanie przepisów BHP. Pracodawca, który nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego dystansu społecznego może wprowadzić regulaminowy obowiązek noszenia masek w firmie. Spoczywa na nim obowiązek chronienia zdrowia i życia pracowników pod groźbą kary w wysokości nawet 30 000 złotych lub wypłaty odszkodowań. Jeżeli pracownik nie chce nosić maseczki, przełożony powinien wypracować kompromis polegający na zmianie obowiązków lub wysłaniu zatrudnionego na pracę zdalną. Jeśli nie jest to możliwe, może nałożyć na pracownika karę za niewywiązywanie się z obowiązków BHP na terenie zakładu. 

Zgodnie z art. 108 K.p. nieprzestrzeganie przepisów BHP może spowodować, że pracownika spotka: kara upomnienia, nagany lub kara pieniężna. Obecnie pracodawca nie ma prawa zmusić pracownika do noszenia maski, jednak wydaje się, że ma prawo ukarać go za bezpodstawne unikanie obowiązku, wynikającego z zakładowego regulaminu dotyczącego bezpieczeństwa pracy.

Odmowa noszenia maseczki w pracy – kiedy pracownik może odmówić?

Wprowadzenie dodatkowych zasad bezpieczeństwa w firmie może sprawić, że każdego pracownika, który nie wypełnia należycie regulaminowych obowiązków BHP, może spotkać kara za nienoszenie maseczki w pracy. Jeśli na danym stanowisku pracy nie istnieje bezwzględny obowiązek zasłaniania nosa i ust – wtedy pracownik może odmówić, powołując się na swój stan zdrowia, potwierdzając swoje słowa odpowiednim zaświadczeniem lekarskim. Jeżeli restrykcyjne zasady BHP wprowadzone przez pracodawcę są uważane za nadgorliwe i nieadekwatne – można zaskarżyć decyzję pracodawcy do sądu pracy.