Każda kobieta prowadząca swoją firmę ma prawo pobierać zasiłek macierzyński. Zasady jego wypłacania uległy jednak zmianie. Jak wyliczyć zasiłek macierzyński na działalności? Sprawdź wszystkie najważniejsze zagadnienia dotyczące działalności gospodarczej i urlopu macierzyńskiego!
Przedsiębiorca na własnej działalności ma obowiązek opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne i ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Może również dobrowolnie opłacać ubezpieczenie chorobowe, które da mu prawo do świadczeń takich jak zasiłek chorobowy i zasiłek macierzyński. Działalność gospodarcza musi być jednak prowadzona dłużej niż 12 miesięcy, aby móc otrzymać większe świadczenie niż minimalne – tak wynika z nowelizacji ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o ubezpieczeniu społecznym w razie choroby i macierzyństwa.
Spis treści
Zasady nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego
Prowadzenie własnej działalności gospodarczej nie wyklucza możliwości pobierania zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński na działalności przysługuje kobietom, które zgłosiły się do ubezpieczenia chorobowego i regularnie opłacają składki. Kluczową zasadą jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu na dobrowolnych zasadach – w przypadku osób prowadzących działalność, jest to decyzja dobrowolna, ale niezbędna, aby móc uzyskać wsparcie finansowe w okresie macierzyństwa.
Zasiłek macierzyński przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, co oznacza, że prawo do niego nabywa się już po zgłoszeniu się do tego ubezpieczenia, bez okresu wyczekiwania. To korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorczych mam, ponieważ nie muszą spełniać dodatkowych warunków, aby skorzystać z tego świadczenia. Warto jednak pamiętać, że nieterminowe opłacanie składek może skutkować utratą prawa do świadczenia.
Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego
Dla przedsiębiorczych mam okres pobierania zasiłku macierzyńskiego jest analogiczny jak w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę. Świadczenie można pobierać maksymalnie przez 61 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka lub 81 tygodni, gdy urodzą się lub zostaną przysposobione bliźnięta lub większa liczba dzieci. Jest to wyjątkowo długi okres wsparcia finansowego, który umożliwia spokojne zajęcie się wychowaniem dziecka bez obaw o stabilność finansową.
Co istotne, zasiłek można również uzyskać w sytuacji adopcji dziecka do 7. roku życia (lub do 10. roku życia, jeśli dziecko ma odroczony obowiązek szkolny). Przedsiębiorczynie mają prawo do wsparcia finansowego na równi z osobami zatrudnionymi na etacie, co jest dużym udogodnieniem, szczególnie w sytuacjach związanych z opieką nad dziećmi.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego – jak jest obliczana?
Wysokość zasiłku macierzyńskiego zależy od zadeklarowanej podstawy, od której przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe. Podstawa wymiaru składki może wynosić od 60% do maksymalnie 250% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego na dany rok. Przedsiębiorcza mama sama decyduje, od jakiej podstawy chce opłacać składki, co bezpośrednio wpływa na wysokość zasiłku. Warto podkreślić, że im wyższe składki, tym wyższe świadczenie.
Dla przykładu, jeśli kobieta prowadząca działalność gospodarczą odprowadza składki od minimalnej podstawy, jej zasiłek będzie niższy. Natomiast jeżeli zadeklaruje wyższą podstawę (np. maksymalną), jej świadczenie również będzie wyższe. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego ustala się na zasadach określonych dla zasiłku chorobowego, biorąc pod uwagę średni przychód za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do świadczenia. Jeśli okres opłacania składek był krótszy, zasiłek będzie obliczony na podstawie tego krótszego okresu.
Co w przypadku działalności prowadzonej krócej niż 12 miesięcy?
Jeśli działalność gospodarcza trwa krócej niż 12 miesięcy, podstawą do obliczenia zasiłku macierzyńskiego jest średnia zadeklarowana kwota, od której były opłacane składki. Przedsiębiorcza mama może zdecydować się na podwyższenie składek, aby zwiększyć wysokość zasiłku, ale konieczne jest odprowadzenie wyższych składek przez cały okres prowadzenia działalności przed narodzinami dziecka.
Na przykład, jeżeli kobieta opłacała składki od maksymalnej podstawy przez 6 miesięcy przed narodzinami dziecka, jej zasiłek będzie wyliczany na podstawie tej zadeklarowanej kwoty. Jeśli zdecyduje się na niższą podstawę, zasiłek będzie odpowiednio niższy. Dlatego tak ważne jest przemyślane planowanie i decyzja o wysokości składek na etapie prowadzenia działalności.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania zasiłku macierzyńskiego?
Aby uzyskać zasiłek macierzyński, należy złożyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) komplet dokumentów potwierdzających uprawnienia do świadczenia. Niezbędne dokumenty obejmują m.in. formularz ZUS Z-3b, zaświadczenie lekarskie o urodzeniu dziecka oraz potwierdzenie przynależności do ubezpieczenia chorobowego. ZUS ma obowiązek wypłacić świadczenie w ciągu 30 dni od złożenia kompletu dokumentów.
Warto wiedzieć, że w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, ZUS może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające, szczególnie jeśli wysokość zadeklarowanej podstawy do obliczenia zasiłku jest znacząco wyższa niż dotychczasowe składki. Dlatego ważne jest przygotowanie pełnej dokumentacji i zapewnienie regularności w opłacaniu składek, aby uniknąć ewentualnych problemów z przyznaniem świadczenia.
Czytaj także: Aktywny rodzic płaci więcej?
Zasiłek macierzyński a preferencyjny ZUS
Przedsiębiorcze mamy, które korzystają z preferencyjnych składek ZUS, również mają prawo do zasiłku macierzyńskiego, ale jego wysokość będzie oparta na podstawie odpowiadającej niższej podstawie wymiaru składek. W przypadku preferencyjnego ZUS-u podstawą do obliczenia zasiłku jest najniższa możliwa kwota, czyli 30% minimalnego wynagrodzenia. To oznacza, że świadczenie będzie niższe niż w przypadku opłacania wyższych składek.
Dla matek, które prowadzą działalność na preferencyjnych zasadach, możliwe jest skorzystanie z dodatkowego wsparcia w formie świadczenia rodzicielskiego, które może wyrównać kwotę zasiłku macierzyńskiego do wysokości 1000 zł miesięcznie. Warto skonsultować swoją sytuację z doradcą, aby dobrać najlepszą opcję finansową na czas urlopu macierzyńskiego.
Czy można prowadzić działalność podczas pobierania zasiłku?
Prowadzenie działalności gospodarczej podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego jest możliwe, ale obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy są w tym czasie zawieszone. Przedsiębiorczynie muszą jednak opłacać składkę zdrowotną, chyba że ich zasiłek macierzyński jest niższy niż wysokość świadczenia rodzicielskiego, wtedy składka zdrowotna również nie jest wymagana.
To korzystne rozwiązanie, które umożliwia dalsze prowadzenie biznesu i jednoczesne korzystanie z finansowego wsparcia. Dzięki temu przedsiębiorcze mamy mogą łączyć macierzyństwo z rozwijaniem własnej firmy, nie rezygnując z dochodów i możliwości zawodowego rozwoju.
