Status uchodźcy dla Ukraińców to ważny instrument wsparcia w czasie kryzysu. W związku z masowym przekraczaniem granicy naszego kraju przez uciekających przed wojną Ukraińców pojawia się kwestia formalna, dotycząca uzyskania statusu uchodźcy. Jak zalegalizować swój pobyt w Polsce? Oraz jak otrzymać status uchodźcy w 2022 roku?
Polską granicę przekroczyło już ponad półtora miliona Ukraińców, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojej ojczyzny przez konflikt zbrojny zainicjowany przez Rosję. Wzmożona agresja militarna Rosji na terenie Ukrainy doprowadziła rzeszę ludzi do sytuacji, w której muszą starać się o status uchodźcy w sąsiednich krajach. Jakie dokumenty należy przygotować, aby uzyskać ochronę podczas wojny? Gdzie się udać? I jak zagwarantować sobie oraz rodzinie legalny pobyt w Polsce?
Warto dopełnić formalności związanych z przyznaniem statusu uchodźcy, ponieważ wiąże się to z uzyskaniem karty pobytu, która uprawnia do podjęcia pracy zarobkowej na terenie państwa, które przyznało status. Daje to pracodawcom możliwość legalnego zatrudnienia Ukraińca. Otwiera także szereg innych możliwości pomocy Ukraińcom szukającym schronienia przed wojną w Polsce.
Status uchodźcy dla Ukraińców w Polsce
Uchodźca jest to osoba, która przez niebezpieczną sytuację w swojej ojczyźnie, została zmuszona do ucieczki do krajów sąsiadujących, przez uzasadnioną obawę o swoje zdrowie i życie. Dotyczy to też osób, które obawiają się prześladowań ze względu na swoją rasę, religię, narodowość, przynależność do mniejszości społecznych lub wyznawanych przekonań politycznych. W takim wypadku powrót do ojczyzny jest obarczony ryzykiem, które często definiowane jest w kategorii ryzyka śmiertelnego.
Uchodźcami są też ludzie, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojego państwa ze względu na trwający w nim konflikt zbrojny, w którym pojawiają się również ofiary cywilne. W związku z powyższym o status uchodźcy mogą starać się obywatele Ukrainy przekraczający granicę Polski.
Status uchodźcy: dokumenty – gdzie złożyć wniosek?
O status uchodźcy możesz starać się od razu po przekroczeniu granicy danego państwa. Wniosek złożysz u Straży Granicznej, podczas kontroli granicznej lub w dowolnym oddziale Straży Granicznej już podczas pobytu w kraju.
Wniosek powinien być wypełniony w języku polskim, więc gdy zajdzie taka potrzeba, powinien zostać Ci przydzielony tłumacz. Razem z wnioskiem należy przedstawić wszystkie dokumenty, które masz ze sobą podczas przekraczania granicy. Najlepiej jeśli jest to:
- dokument tożsamości,
- karta podróży,
- dowody potwierdzające sytuację w ojczyźnie (np. zdjęcia, filmy, news)
Jeśli chcesz uzyskać status uchodźcy dla rodziny oraz dzieci, wtedy wszyscy zainteresowani powinni być obecni przy składaniu wniosku oraz posiadać dokumenty potwierdzające ich tożsamość.
Status uchodźcy dla Ukraińców 2022 – co daje?
Status uchodźcy zabezpiecza cudzoziemca przed przymusowym opuszczeniem terytorium państwa, które przyznało status. Taka osoba nie może zostać deportowana bez pozbawienia jej statusu uchodźcy, co wiąże się ponownym wszczęciem procedury. Dodatkowo uchodźca może korzystać z darmowej opieki zdrowotnej, pomocy socjalnej oraz z darmowej pomocy prawnej. Ponadto, jeśli wyrazi chęć dobrowolnego powrotu do kraju ojczystego, zostanie mu udzielona pomoc w tym przedsięwzięciu.
Gdzie i jak złożyć wniosek o status uchodźcy?
W 2025 roku proces uzyskania statusu uchodźcy dla Ukraińców w Polsce uległ dalszej cyfryzacji i uproszczeniu. Obecnie wniosek można złożyć zarówno online, jak i osobiście w wyznaczonych punktach urzędów ds. cudzoziemców. Wnioskodawcy muszą przygotować niezbędne dokumenty, w tym dowód tożsamości, uzasadnienie prośby o ochronę oraz wszelkie materiały potwierdzające zagrożenie w kraju pochodzenia.
Niezmiennie kluczowym etapem pozostaje rozmowa kwalifikacyjna w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców. W jej trakcie wnioskodawca przedstawia swoją sytuację i uzasadnia, dlaczego nie może wrócić do ojczyzny. Czas oczekiwania na decyzję może wynosić od kilku miesięcy do nawet roku, w zależności od stopnia skomplikowania sprawy.
Jakie dokumenty są niezbędne do uzyskania statusu uchodźcy?
Podstawą do rozpatrzenia wniosku jest komplet dokumentów. Wymagane są m.in. paszport, akt urodzenia, dokumenty potwierdzające tożsamość oraz wszelkie dowody świadczące o zagrożeniu w kraju pochodzenia. W przypadku rodzin wnioskujących wspólnie konieczne jest również udokumentowanie pokrewieństwa – np. przez akt małżeństwa lub urodzenia.
Nowością w 2025 roku jest wymóg dostarczenia dokumentacji medycznej w przypadku osób ubiegających się o status uchodźcy ze względu na zagrożenie zdrowia. Urząd może także poprosić o dodatkowe zaświadczenia potwierdzające sytuację prawną w kraju pochodzenia. Warto wcześniej upewnić się, że wszystkie dokumenty są aktualne i odpowiednio przetłumaczone.
