Turkusowa organizacja to termin określający firmę, w której struktura praktycznie pozbawiona jest hierarchii. Czy taka organizacja ma szansę dobrze prosperować? Okazuje się, że tak. Dowiedz się, jakie są cechy turkusowej organizacji oraz jej wady i zalety. W tekście znajdziesz także kilka przykładów turkusowych organizacji w Polsce i na świecie.
Każda firma jest inna. Przedsiębiorca ma prawo wdrożyć własne schematy zarządzania, pod warunkiem, że nie dopuszcza się mobbingu. Jedni wolą bardziej autorytarny styl zarządzania, podczas gdy inni preferują demokratyczny. Istnieje wiele publikacji, w których teoretycy dokonują podziałów organizacji i zasad w nich panujących. Jedna z koncepcji definiuje strukturę organizacji poprzez kolory. Jednym z kolorów, który budzi największe emocje, jest turkus. Turkusowa organizacja wydaje się zupełnie pozbawiona zasad. Czy tak niestandardowy sposób zarządzania ma szansę się udać?
Spis treści
Czym jest turkusowa organizacja? Definicja
To trener biznesu, Frederic Laloux rozpowszechnił koncepcję turkusowej organizacji. W książce Pracować inaczej dokonał podziału organizacji w oparciu o kolory. Nowatorskie podejście Laloux bardzo dobrze przyjęło się w środowisku biznesowym. Książka wydana w 2014 roku stała się światowym bestsellerem.
W książce możemy przeczytać o różnych kolorach organizacji. Sam turkus kojarzy się z równowagą, uczciwością, tolerancją i harmonią. Rzeczywiście te cechy przekładają się na organizację turkusową, czyli taką, która „sama sobą zarządza”.
Kolory organizacji. O czym świadczy turkusowy?
Laloux wybrał pięć kolorów do określenia modeli zarządzania – od tych najbardziej autorytarnych do demokratycznych. Turkusowa organizacja jest tą najbardziej demokratyczną i dlatego znajduje się na samym końcu tej listy.
Kolory organizacji stanowią poziom jej rozwoju i wskazują na model zarządzania. Wśród kolorów wyróżniamy:
- Czerwony – to przełożony ma w organizacji czerwonej władzę. Wywiera na swoich pracownikach presję. Wykonują oni swoje obowiązki czasem ze strachu. Są w pełni zależni od przełożonego.
- Bursztynowy – to wciąż szef jest osobą od podejmowania decyzji w organizacji bursztynowej. Panuje w niej silna hierarchia. Każdy ma swój zakres obowiązków i zajmuje określone stanowisko. W firmie panują sztywne zasady, których wszyscy muszą się trzymać.
- Pomarańczowy – cechuje się większą swobodą pracowników. Choć hierarchia w organizacji pomarańczowej wciąż obowiązuje, to pracownicy mają szerszy zakres odpowiedzialności. Mogą niekiedy podejmować ważne decyzje, a hierarchia jest bardziej dynamiczna. Podejmowane działania w firmie mają w szczególności być skuteczne.
- Zielony – w zielonej organizacji znaczenie ma kreatywność i wartości pracowników. Pracodawca chce, by zatrudnieni angażowali się w rozwój firmy i mogli wykorzystać swoje zainteresowania w tym celu.
- Turkusowy – organizacja turkusowa cechuje się największą swobodą. W firmie nie ma hierarchii. Nieistotne są zajmowane stanowiska. Wszyscy pracownicy są równi. Zatrudnieni biorą na siebie odpowiedzialność za własne zadania. Nie muszą uzależniać swojej pracy od zdania przełożonego.
Jak wygląda struktura turkusowej organizacji?
Przede wszystkim w turkusowej organizacji nie ma hierarchii. To oznacza, że wszyscy są równi. W przypadku tego typu organizacji to nie przełożony odpowiada za zadania zespołu, lecz każdy pracownik z osobna. To nie oznacza jednak, że każdy realizuje tylko własne cele.
Pracownicy współpracują ze sobą, dążąc do osiągnięcia celów całej firmy. Aby taki styl zarządzania miał szansę się sprawdzić, kultura organizacyjna firmy musi opierać się na zaufaniu, poprawnej komunikacji i równowadze.
Tego typu organizacje często działają w oparciu o konkretne zasady etyczne, dotyczące wellbeingu pracowników, troski o środowisko naturalne, dobra społecznego. Zwykle turkusowe organizacje stanowią miejsca pracy postrzegane jako atrakcyjne. Pozwalają zachować work-life balance, niosą większą swobodę, co zwiększa satysfakcję z pracy. Takie firmy dają pracownikom wolność, możliwości decydowania za siebie i przyjazne środowisko pracy.
Cechy turkusowej organizacji
Nowatorski model organizacji inspirowany książką Frederica Laloux opiera się na trzech filarach.
- Samozarządzanie (self- management) – oznacza to, że pracownicy biorą na siebie odpowiedzialność za cele firmy i zadania, które realizują, by je osiągnąć. Przyjmują różne wyzwania, a decyzje podejmowane przez nich, mają szanse zrealizować dzięki relacjom międzyludzkim pozbawionym hierarchii.
- Dążenie do pełni (wholeness) – mimo że każdy bierze odpowiedzialność za swoje zadania, to w turkusowej organizacji wszyscy się wzajemnie wspierają, a nie obwiniają. Poszukują wspólnie rozwiązań i razem stanowią jeden organizm, wzajemnie powiązanych ze sobą osób.
- Cel ewolucyjny (evolutionary purpose) – firma przechodzi w pewnym sensie ewolucje tak, jak żywy organizm. Pracownicy pomagają realizować cel życiowy firmy jak np. dostarczenie produktów klientom.
Co jeszcze cechuje otwarty model przywództwa turkusowej organizacji?
- Autonomia pracowników;
- elastyczny podział ról;
- realizacja celów społecznych;
- duże znaczenie etyki;
- otwarta komunikacja;
- nastawienie na rozwój firmy, jak i pracowników;
- troska o dobrostan pracowników;
- duże znaczenie współpracy.
Turkusowa organizacja oczami pracownika
Turkusowa organizacja postrzegana jest pozytywnie także przez samych pracowników. Choć niektórzy mogą się obawiać brania odpowiedzialności, to realnie stanowi to szanse na rozwój. Pracownik stawiany jest w różnych sytuacjach, a każda z nich kształtuje jego umiejętności i doświadczenie zawodowe. Pracownik, który zachęcany jest, by brać udział w tworzeniu celów firmy, ma szansę zbudować wiarę we własne możliwości i sprawdzić, jak wiele jest w stanie osiągnąć.
Odpowiedzialny pracodawca wspiera pracowników turkusowej organizacji, oferując szkolenia i podnoszenie kwalifikacji na wiele sposobów. Oczami pracownika turkusowa organizacja stanowi miejsce, w którym najważniejsza jest współpraca.
Dlatego pracownicy nie tylko sami starają się utrzymać dobre relacje, ale to także zadanie dla pracodawcy, który musi zapewnić nie hierarchicznego lidera, który będzie wydzielał obowiązki, lecz komunikację, która umożliwi im skuteczną i terminową realizację zadań. Turkusowa organizacja to bezpieczne miejsce pracy, do którego ludzie przychodzą z pozytywnym nastawieniem.
Turkusowe organizacje w Polsce i na świecie – przykłady
Schematy turkusowej organizacji można zaobserwować w wielu polskich firmach. Za turkusowe organizacje uznawane są m.in. software house z Poznania (High Solutions); PKS Gdańsk Oliwia SA; firma produkująca etykiety Marco Sp. z. o.o. Gliwice, czy Turkusowa Wieża – szkoła w Warszawie.
Więcej przykładów jest na świecie. To m.in. Zappos. Jest to amerykańska firma zajmująca się handlem detalicznym, która nadała swoim pracownikom większą autonomię. Inna firma to znany Pixar Animation Studios, gdzie liczy się kreatywność, współpraca i pomysłowość.
Turkusowa organizacja: zalety
Turkusowy model zarządzania ma wiele zalet. Nie tylko dla samych pracowników, ale i samego pracodawcy, jak i klientów firmy.
Pracownicy turkusowych organizacji są bardziej zmotywowani do pracy i wykazują się większym zaangażowaniem, co wynika z faktu, że biorą odpowiedzialność za swoją pracę oraz mają realny wpływ na realizowanie celów firmy. Po prostu widzą, że ich praca ma sens.
Turkusowe zarządzanie sprawia, że w firmie panuje pozytywna atmosfera. Pracownicy z chęcią przychodzą do pracy. Nie tylko pracują, ale i miło spędzają czas. Kolejną z zalet są możliwości rozwoju. W wyniku elastycznego dostosowywania obowiązków pracownicy mogą się sprawdzić w różnych rolach. Mogą w pracy wykorzystać swoje pasje i zainteresowania do realizacji celów firmy.
Większa elastyczność pomaga pracownikom w zachowaniu równowagi między życiem prywatnym a zawodowym. Pracownicy mogą dostosować swoje życie zawodowe do indywidualnych potrzeb. W holistycznym podejściu turkusowego modelu zarządzania do biznesu cała organizacja jest bardziej spójna, pracownicy zwracają uwagę na różne obszary rynku (etykę, zrównoważony rozwój, długoterminowe myślenie). Holistyczne podejście sprawia, że firma jest na rynku postrzegana jako innowacyjna.
Czy organizacje turkusowe mają jakieś wady?
W firmach, w których turkusowe zarządzanie zostanie wdrożone w nieprawidłowy sposób, mogą wystąpić także spowolnione procesy decyzyjne. Może się tak dziać, gdy zdolność członków zespołu do podejmowania decyzji będzie ograniczona przez brak wiary we własne możliwości. Brak jednoznacznej struktury może sprawić, że zostanie rozmyta odpowiedzialność i zarządzanie. Może dojść do konfliktów. Ciężko także monitorować wydajność pracowników, którzy nie są w żaden sposób kontrolowani hierarchicznie.
Warto także pamiętać, że turkusowy model zarządzania nie służy wszystkim. Nie w każdej organizacji może się sprawdzić. Biorąc jednak pod uwagę zestaw zalet, które można z takiego modelu wyciągnąć dobrze zastanowić się, czy korzyści są warte jego wdrożenia.
