Fluktuacja to normalne zjawisko w każdej firmie. Pracownicy odchodzą, zmieniają stanowiska, otrzymują awanse i wypowiedzenia. Jednak czasami poziom rotacji wśród pracowników jest wyższy niż w innych firmach. Co to jest fluktuacja i jak jej zapobiegać?
Spis treści
Fluktuacja kadr – definicja
Fluktuacja kadr to nic innego jak ciągłe przemieszczanie się pracowników w danej firmie. Każdy spotkał się kiedyś z odejściem kolegi z pracy, zatrudnieniem nowej osoby, migracjami z zespołu do zespołu i awansem na wyższe stanowisko. W dzisiejszych czasach fluktuacja w pracy jest czymś na porządku dziennym, a płynność kadr w przedsiębiorstwach jest zjawiskiem nieuniknionym.
Fluktuacja może być zarówno dobrowolna, spowodowana decyzją pracownika, jak i niedobrowolna, wynikająca z różnych czynników. Fluktuacja może mieć pozytywne skutki, takie jak tworzenie nowych miejsc pracy i możliwość rozwoju zawodowego dla pracowników, ale także negatywne, jak koszty związane z zastępowaniem pracowników i obniżenie jakości usług – źródło Encyklopediazarządzania.pl
Podróżujemy kierowani ambicją, miejscem zatrudnienia, prestiżem innych firm i lepszymi zarobkami. Czasami padamy ofiarą trudnej sytuacji przedsiębiorstwa i branży, w której pracujemy. Każdy ze wspomnianych przypadków ma wpływ na funkcjonowanie firmy, a zadaniem ich właścicieli jest dbanie o to, aby fluktuacja nie była zbyt duża. Wysoka rotacja wśród pracowników może odstraszyć potencjalnych kandydatów do pracy w firmie, a w skrajnych przypadkach – oznaczać niedobory kadrowe i poważne problemy w codziennym funkcjonowaniu. Jakie rodzaje fluktuacji kadr można wymienić?
Rodzaje fluktuacji kadr
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje rotacji pracowników. Pierwszym z nich jest fluktuacja niedobrowolna, która zależy niemal całkowicie od pracodawcy. Obowiązki wykonywane przez pracowników są poddawane ciągłej ocenie przełożonych. To ze względu na ich wyniki możemy dostać awans, zostać przeniesieni do innego działu lub zwolnieni z pracy. Wszystkie działania związane z rotacją kadr niezależne od nas – to fluktuacja niedobrowolna.
Drugi rodzaj rotacji pracowniczej jest bardziej niebezpieczny z punktu widzenia przedsiębiorcy. Fluktuacja dobrowolna to zmiany w kadrach, najczęściej związane z odejściem pracownika. Dlaczego niebezpieczny? Fluktuacja dobrowolna jest ciężka do przewidzenia, zwłaszcza gdy przełożony nie dostrzega niezadowolenia wśród swoich pracowników. W takich przypadkach na działanie jest już za późno, dlatego przedsiębiorcy starają się zapobiegać zbyt dużej rotacji prewencyjnie – wprowadzając zmiany już od etapu rekrutacji nowych pracowników.
Wskaźniki fluktuacji pracowników
Aby wiedzieć, czy istnieje problem związany z fluktuacją kadr w firmie – należy zbadać jej rozmiary i szkodliwość. W tym celu przedsiębiorcy wykorzystują wskaźniki fluktuacji, obliczając stosunek zatrudnionych pracowników do tych, którzy odeszli. Jakie rodzaje możemy wyróżnić?
- Ogólny wskaźnik rotacji pracowników – to obliczanie stosunku osób zatrudnionych w ciągu roku do liczby pracowników zatrudnionych w firmie obecnie. Nie jest sposobem idealnym, ponieważ pomija istotne fakty, takie jak kwalifikacje i doświadczenie pracowników – traktując wszystkich na zasadzie 1:1.
- Zmodyfikowany ogólny wskaźnik fluktuacji kadr – stanowi stosunek osób zatrudnionych w całym poprzednim roku do pracowników, którzy w tamtym okresie odeszli z firmy.
- Wskaźnik stabilizacji – nie bierze pod uwagę osób zatrudnionych bardzo krótko. To stosunek ludzi pracujących w firmie przynajmniej rok do pracowników zatrudnionych w firmie rok wcześniej.
- Wskaźnik zwolnień i dobrowolnych odejść – pozwala sprawdzić, jaki jest stosunek osób odchodzących z firmy dobrowolnie do zwolnionych przymusowo. Dzięki temu można zweryfikować, czy szwankują warunki pracy, czy rekrutacja nowych pracowników.
Fluktuacja kadr – przyczyny i skutki rotacji pracowników w firmie
Przyczyny fluktuacji kadr możemy zaobserwować, rozglądając się uważnie po swojej firmie. Praca w każdym przedsiębiorstwie ma swoje wady i zalety, które spełniają oczekiwania pracowników lub pozostawiają wiele do życzenia. Przyczyny rotacji mogą być pozytywne albo negatywne:
- Pozytywne przyczyny rotacji pracowników – duża rotacja pracowników może być związana z doskonałymi możliwościami rozwoju i rozrastaniem się przedsiębiorstwa. Pozytywna fluktuacja to otwieranie nowych działów, awanse pracowników, wchodzenie do nowych sektorów gospodarki i startowanie z nowymi projektami.
- Negatywne przyczyny fluktuacji kadr – to najczęściej związane z niskimi zarobkami dobrowolne odejścia. Negatywna rotacja to też oznaka kiepskiej atmosfery w pracy, złych wyborów kadrowych i kiepską sytuacją przedsiębiorstwa zmuszonego ciąć etaty.
Skutkami nadmiernej fluktuacji kadr może być słaba opinia o pracodawcy i brak nowych kandydatów na pracowników. W skrajnych przypadkach występują braki kadrowe i lawinowe odejścia związane z natłokiem obowiązków.
Nadmierna fluktuacja kadr – jak jej przeciwdziałać?
Aby przeciwdziałać nadmiernej rotacji pracowników trzeba zacząć od podstaw i szczerze podejść do tematu działalności przedsiębiorstwa. Najbardziej istotne działania prewencyjne to skupianie się na lepszym doborze pracowników, poprawie atmosfery w biurze i sumiennej pracy nad employer brandingiem firmy. Podstawą takich działań powinno być badanie satysfakcji pracowników połączone z anonimowymi ankietami dotyczącymi zadowolenia z zarobków i propozycjami zmian.
