Pomoc de minimis – definicja i omówienie. Jakie limity?

Pomoc de minimis to maksymalna kwota wsparcia publicznego, która nie wymusza na przedsiębiorcy zgłaszania i podejmowania specjalnych kroków prawnych. Dokładniej ujmując, jest to takie wsparcie od państwa, które ułatwia właścicielom utrzymać firmę, jednak nie wpływa zbytnio na rynkową konkurencję. Jaki jest limit pomocy de minimis? Kto może ją otrzymać? W jakiej formie?

Każdy przedsiębiorca ma swobodę działalności gospodarczej na terenie kraju. Prawo przedsiębiorców tłumaczy, że podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach. Dlatego bardzo ważne jest zapewnienie konkurencyjnych warunków wszystkim przedsiębiorcom. Państwo nie może więc zbytnio ingerować w pomoc konkretnemu podmiotowi, ponieważ to mogłoby zaburzyć równowagę na rynku i sprawić, że stanie się on bardziej konkurencyjny od innych. Jednak wciąż dopuszczalne są pewne formy pomocy, które zbytnio nie ingerują w rynek. W kategorie takiej pomocy wpisuje się pomoc w de minimis.

Pomoc de minimis. Co to?

Wsparcie w ramach pomocy de minimis to bardzo często stosowany przez przedsiębiorców mechanizm. Polega na pozyskaniu środków publicznych lub otrzymaniu pewnych ulg rozliczeniowych. Otrzymanie pomocy de minimis wiąże się z wydaniem zaświadczenia oraz rejestracją wsparcia w krajowym systemie ewidencji. O samym mechanizmie i limitach kwotowych decyduje Komisja Europejska. Organ decyduje, jakie państwowe wsparcie nie ingeruje w zasady zdrowej konkurencji na danym rynku pracy. To znaczy, że samo de minimis jest pewnego rodzaju drobnym wsparciem, nierujnującym pozycji innych graczy na rynku. W tym artykule przybliżymy Ci definicję pomocy de minimis, przedstawimy obowiązujące limity i powiemy, w jakiej formie można taką pomoc otrzymać. Sprawdź!

Szukasz pracy? Praca w Łodzi czeka, aż ją odkryjesz!

Pomoc de minimis – definicja i omówienie

Aby lepiej zrozumieć pojęcie pomocy de minimis, warto przetłumaczyć łacińską nazwę. W dużym uproszczeniu i w tym kontekście możemy rozumieć ją jako coś drobnego, co nie zaburza ogólnie funkcjonującej całości. W rozumieniu wsparcia publicznego pomocą de minimis będzie taka dotacja, która nie zaburza zdrowej konkurencji rynkowej.

Czyli przedsiębiorca dostanie tyle, aby nie stworzyć mu zbytniej przewagi nad innymi podmiotami i nie zachwiać równowagi w handlu między państwami członkowskimi UE. Pomoc nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Od 1 stycznia 2024 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2831, które zastąpiło poprzednie rozporządzenie i wprowadziło nowe zasady, w tym sposób liczenia okresu referencyjnego oraz limity.

Limit pomocy de minimis 2025

Od 1 stycznia 2024 roku przedsiębiorcy mogą korzystać z nowych zasad udzielania pomocy de minimis. Najistotniejszą zmianą jest zwiększenie limitu tej pomocy do kwoty 300 tys. EUR, co daje firmom więcej możliwości rozwoju bez ryzyka naruszenia przepisów unijnych. Poprzedni limit wynosił 200 tys. EUR, a nowa kwota ma zastosowanie przez okres 3 lat, licząc w sposób ciągły, od dnia przyznania wsparcia. Zmiana ta nie dotyczy przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie drogowego transportu towarów, dla których limit pomocy de minimis nadal wynosi 100 tys. EUR w okresie 3 lat. Nowe przepisy są korzystne dla firm z większości sektorów, ponieważ pozwalają na większą elastyczność w korzystaniu z funduszy unijnych na inwestycje, szkolenia czy inne potrzeby, z wyjątkiem firm transportowych, dla których limit pozostał bez zmian.

Pomoc de minimis – przykłady. Najczęściej występujące rodzaje

Pomoc de minimis można przyznać w wielu formach, odpowiadających konkretnym potrzebom przedsiębiorstwa. Takie wsparcie można otrzymać na rozwój przedsiębiorstwa w formie jednorazowej dotacji, którą właściciel wykorzysta np. na inwestycje, szkolenia pracowników, rekrutację lub kształcenie w zawodzie osób młodych. Popularnym mechanizmem pomocy de minimis jest także jednorazowa amortyzacja dla firm rozpoczynających działalność. Co jeszcze?

• Zwolnienia podatkowe, umarzanie odsetek z ZUS, rozkładanie zusowskich zobowiązań na raty, opóźnienie spłaty zobowiązań.
• Pożyczki na preferencyjnych warunkach.

W skrócie wsparciem de minimis będzie taka pomoc publiczna, która nie przekracza określonego limitu kwotowego i pomaga w utrzymaniu firmy lub jej rozwoju.

Ile wynosi pomoc de minimis? Limity

Jak wspomnieliśmy już kilka razy, pomoc de minimis otrzymasz do określonego przez KE limitu. O obowiązujących limitach i sposobach rozliczenia przeczytasz w rozporządzeniu Komisji Europejskiej. Limit pomocy de minimis to obecnie 300 tysięcy euro w okresie trzech lat, z wyjątkiem przedsiębiorstw prowadzących działalność w zakresie drogowego transportu towarów, dla których limit wynosi 100 tysięcy euro w tym samym okresie.

Przypomnijmy o bardzo ważnej kwestii. Limit pomocy de minimis nie dotyczy jednego roku podatkowego. Pomoc de minimis liczona jest na podstawie wsparcia udzielonego przedsiębiorstwu w ciągu trzech kolejnych lat liczonych wstecz od dnia udzielenia pomocy, a nie lat podatkowych. Oznacza to, że wnioskując o pomoc np. 10 czerwca 2025 roku, należy uwzględnić wszystkie środki uzyskane od 11 czerwca 2022 roku do 10 czerwca 2025 roku. Do limitu wliczają się wszelkie formy wsparcia, które były przyznane w ramach pomocy de minimis, bez względu na rodzaj pomocy (np. dotacje, zwolnienia podatkowe, preferencyjne pożyczki).

Jak sprawdzić pomoc de minimis?

Przedsiębiorca, który pozyskuje jakąś pomoc finansową, powinien się dowiedzieć, czy nie jest to czasem forma pomocy de minimis, ponieważ jak już wspomniano, na te formy pomocy obowiązują limity. Przedsiębiorca, który będzie chciał w przyszłości skorzystać z pomocy de minimis, może się więc zdziwić, gdy okaże się, że przekracza dozwolony limit.

Jednak warto wiedzieć, że organ udzielający pomocy de minimis ma obowiązek wydać beneficjentowi zaświadczenie o przekazanym wsparciu de minimis z urzędu, bez konieczności składania dodatkowego wniosku przez beneficjenta. Zaświadczenie to jest wydawane w dniu przyznania pomocy lub wydania decyzji administracyjnej, a w przypadku ulg podatkowych – w ciągu dwóch miesięcy od dnia udzielenia pomocy. Podmiot udzielający pomocy de minimis ma obowiązek wydać zaświadczenie automatycznie, bez konieczności żądania ze strony beneficjenta. Zaświadczenie to stanowi istotną informację podczas ubiegania się w przyszłości o kolejne formy pomocy de minimis, ponieważ pozwala wykazać, w jakiej wysokości przedsiębiorca już otrzymał wsparcie, co wpływa na możliwość uzyskania kolejnej pomocy w ramach obowiązującego limitu.

Pomoc de minimis a system SUDOP

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów dysponuje Systemem Udostępniania Danych o Pomocy Publicznej (SUDOP). W bazie znajdują się informacje na temat wdrażanych w Polsce środkach pomocowych, pomocy udzielanej w ramach wdrażanych w Polsce środków pomocowych oraz pomocy publicznej i pomocy de minimis udzielonej danemu beneficjentowi. Podczas wyszukiwania środków pomocowych można wybrać z checklisty konkretne środki pomocowe, podstawę prawną, przeznaczenie pomocy oraz formy pomocy. Konkurenci firm mogą sprawdzić, jaką pomoc finansową otrzymało konkretne przedsiębiorstwo. Dzięki temu możliwe jest zapewnienie przejrzystości i transparentności źródeł finansowania podmiotów. Podmiot może także sam sprawdzić w systemie, z jakich pomocy skorzystał.

Za poprawność danych znajdujących się w systemie odpowiadają podmioty sporządzające dane. Podmioty mają siedem dni od dnia udzielenia pomocy de minimis na wprowadzenie informacji o pomocy do aplikacji służącej do sprawozdań pomocy publicznej dla przedsiębiorców (na podstawie art. 32 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej).

Limit pomocy de minimis – co, jeśli go przekroczysz?

Standardowa wysokość pomocy de minimis otrzymana w ciągu ostatnich trzech lat (liczonych wstecz od dnia udzielenia pomocy) to 300 000 euro dla większości przedsiębiorstw oraz 100 000 euro dla firm prowadzących działalność w zakresie drogowego transportu towarów. Przedsiębiorca wnioskujący o pomoc musi przedstawić wszelkie poświadczenia otrzymanego wsparcia publicznego w ciągu trzech lat. Jeżeli łączna kwota powiększona o bieżący wniosek przekroczy 300 000 euro (lub 100 000 euro dla firm transportowych), organ przyznający nie może udzielić wsparcia przewyższającego limit. Można jednak dostosować wniosek i zmniejszyć kwotę wsparcia tak, aby suma wszystkich dotacji nie przekroczyła limitu. Można też poczekać, aż minie okres trzech lat od otrzymania wcześniejszej pomocy, aby ponownie uzyskać możliwość skorzystania z de minimis. Co, jeśli przedsiębiorca przekroczy limit pomocy de minimis?

Jeżeli w jakiś sposób zaświadczenia przedsiębiorstwa nie stanowią całości otrzymanego wsparcia w ciągu trzech lat, a firmowa dotacja z UE przekroczy ustalony limit – firma będzie musiała zwrócić nadwyżkę wraz z odsetkami.

Co oznacza „jedno przedsiębiorstwo”?

Limity obowiązują jedno przedsiębiorstwo, które ubiega się o otrzymanie pomocy. Przy czym warto określić, co w rozumieniu rozporządzenia oznacza jedno przedsiębiorstwo. Są to wszystkie jednostki gospodarcze, które są ze sobą związane co najmniej jednym z następujących warunków:

a) jedna jednostka gospodarcza posiada w drugiej jednostce gospodarczej większość praw głosu akcjonariuszy, wspólników lub członków;

b) jedna jednostka gospodarcza ma prawo wyznaczyć lub odwołać większość członków organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorczego innej jednostki gospodarczej;

c) jedna jednostka gospodarcza ma prawo wywierać dominujący wpływ na inną jednostkę gospodarczą zgodnie z umową zawartą z tą jednostką lub postanowieniami w jej akcie założycielskim lub umowie spółki;

d) jedna jednostka gospodarcza, która jest akcjonariuszem lub wspólnikiem w innej jednostce gospodarczej lub jej członkiem, samodzielnie kontroluje, zgodnie z porozumieniem z innymi akcjonariuszami, wspólnikami lub członkami tej jednostki, większość praw głosu akcjonariuszy, wspólników lub członków tej jednostki.

Jednostki gospodarcze pozostające w jakimkolwiek ze stosunków, o których mowa w akapicie pierwszym lit. a)-d), za pośrednictwem jednej innej jednostki gospodarczej lub kilku innych jednostek gospodarczych również są uznawane za jedno przedsiębiorstwo.

Kto nie otrzyma pomocy de minimis?

Jak wspomnieliśmy na początku, rozporządzenie KE o pomocy de minimis zawiera listę wykluczeń. W treści listy odnajdziemy podmioty, którym nie można przyznać ww. wsparcia.

1. Przedsiębiorstwa zajmujące się rybołówstwem i akwakulturą, które zostały ujęte w rozporządzeniu Rady nr 104/2000/WE.
2. Przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją podstawową produktów rolnych.
3. Rozporządzenie nie powinno mieć zastosowania do pomocy wywozowej ani pomocy uwarunkowanej pierwszeństwem korzystania z produktów krajowych w stosunku do produktów przywożonych.
4. Nie powinno mieć też zastosowania do pomocy związanej z tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności wywozowej w innych państwach członkowskich lub państwach trzecich.

Formalności związane z pomocą de minimis

Udzielenie pomocy de minimis nie wymusza na świadczeniobiorca ujęcia informacji na ten temat w księgach podatkowych. Jednak wszystkie dokumenty dotyczące tej pomocy powinien przechowywać, ponieważ w razie kontroli wydatkowania mogą się one okazać pomocne. Pomocy nie trzeba także rozliczać w swoim rocznym zeznaniu podatkowym, ponieważ pomoc de minimis nie stanowi przychodu.

Koniec limitu de minimis – co dalej dla rolników i przedsiębiorców?

Z dniem 2 sierpnia 2024 r. Polska wyczerpała krajowy limit pomocy de minimis w rolnictwie na lata 2022-2024, który wynosił 295,9 mln euro. Od stycznia 2025 r. limity zostały podwyższone: krajowy limit dla Polski wynosi obecnie 682,85 mln euro, a indywidualny limit dla jednego przedsiębiorstwa rolnego – 50 000 euro w okresie trzech lat. Pomoc de minimis w rolnictwie jest ponownie udzielana na nowych zasadach od 2025 roku.