Emerytura z KRUS – ile wynosi? Jakie dokumenty trzeba przygotować?

Emerytura z KRUS to rolniczy odpowiednik najbardziej powszechnych świadczeń emerytalnych z ZUS. Aby ją otrzymać, trzeba spełnić ustawowe warunki, a także zdawać sobie sprawę z różnicy między emeryturą z ZUS a KRUS. O jakich warunkach mowa? Ile wynosi emerytura rolnicza? Czy można pobierać emeryturę z KRUS i ZUS jednocześnie? 

Emerytura z KRUS to temat, który powinien zainteresować wszystkich rolników. Jest jednym z dwóch podstawowych świadczeń emerytalnych, na które mogą liczyć Polacy przechodzący na emeryturę. Emerytury rolnicze są nieco mniej popularne, ponieważ aby je otrzymać – trzeba być rolnikiem lub osobą dzielącą z nim gospodarstwo domowe bądź osobą pracującą w gospodarstwie rolnym. To nie jedyna różnica. Świadczenia z KRUS są z zasady nieco niższe, a sama emerytura składa się z dwóch części: składkowej i uzupełniającej. Ile wynosi emerytura rolnicza? Czy można mieć podwójną emeryturę z ZUS i KRUS? Jakie dokumenty trzeba przygotować i jakie warunki należy spełnić? Sprawdź!

Szukasz pracy? Praca w Szczecinie czeka, aż ją odkryjesz!

Emerytura z KRUS – warunki otrzymania emerytury rolniczej

Emerytura z KRUS jest jednym z powszechnych świadczeń dla seniorów, którzy po zakończeniu aktywności zawodowej mogą liczyć na comiesięczną wypłatę świadczeń. Sam KRUS jest organem podobnym do ZUS-u, z tym że przeznaczonym dla rolników i ich najbliższych. Aby otrzymać emeryturę KRUS, trzeba prowadzić gospodarstwo rolne i wywiązać się z opłacania składek na rolnicze ubezpieczenie emerytalno-rentowe (które zawiera także ubezpieczenie wypadkowe). Jakie jeszcze warunki należy spełnić w ramach Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników?

1. Należy osiągnąć ustawowy wiek emerytalny, który od 2017 roku wynosi: 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
2. Podlegać ubezpieczeniom emerytalno-rentowym przez co najmniej 25 lat.

Oba powyższe warunki należy spełnić jednocześnie.

Wcześniejsza emerytura z KRUS – wciąż możliwa?

W zapisach ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników można znaleźć zapis o pewnego rodzaju wcześniejszej emeryturze rolniczej. Emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu, który do dnia 31 grudnia 2017 roku, spełnił łącznie następujące warunki:

• osiągnął wiek 55 lat (w przypadku kobiet) lub 60 lat (dla mężczyzn);
• zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej;
• podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres przynajmniej 30 lat.

Jednak w czerwcu 2022 r. nastąpiła zmiana przepisów. Zniesiony został warunek zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej. Rolnik przebywający na emeryturze może zatem pobierać emeryturę w pełnej wysokości i jednocześnie prowadzić działalność rolniczą.

Jak przejść na wcześniejszą emeryturę z KRUS?

Złożenie wniosku o emeryturę (formularz KRUS SR-20) jest pierwszym krokiem. Dodatkowo, urzędnicy w KRUS mogą poprosić o wypełnienie kwestionariusza dotyczącego okresów ubezpieczenia społecznego rolników (KRUS SR-21A) lub unijnego formularza E-207.

Co oznaczają okresy podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu?

Wspomnieliśmy o konieczności podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu w okresie 25 lub 30 lat. Co się do nich zalicza?

• Okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie rolnym przed 1 stycznia 1983 roku (po ukończeniu 16. roku życia).
• Czas podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników indywidualnych w latach 1983-1990.
• Okres, od którego zależy prawo do emerytury zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 roku, o emeryturach i rentach z FUS.

Ponadto po zmianie przepisów w 2022 do wysokości emerytury możliwe jest uznanie okresów odbywania służby wojskowej w wysokości 1% świadczenia podstawowego za każdy rok służby.

Ile wynosi emerytura rolnicza?

Osoby zastanawiające się, jak zostać rolnikiem – muszą brać pod uwagę zarówno zarobki w czasie aktywności zawodowej, jak i świadczenia emerytalne po jej zakończeniu. Zasadniczo emerytura z KRUS składa się z dwóch podstawowych elementów:

• emerytury składkowej;
• emerytury uzupełniającej.

Zanim odpowiemy na pytanie, ile wynosi emerytura z KRUS, warto opisać jej dwa najważniejsze składniki. Emerytura składkowa stanowi pewną podstawę, która jest wypłacana zawsze wtedy, gdy emeryt nabędzie do niej ustawowe prawo. Wysokość emerytury rolniczej z KRUS w części składkowej zależy od okresu podlegania ubezpieczeniom emerytalno-rentowym i wysokości emerytury podstawowej. Po waloryzacji od marca 2024 r. emerytura podstawowa nie może być niższa niż najniższa emerytura pracownicza, czyli nie może wynosić mniej niż 1780,96 zł (mniej niż 1623,28 zł netto emerytury rolniczej).

„Art. 25. 1. Część składkową ustala się przyjmując po 1% emerytury podstawowej za każdy rok podlegania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej w przypadku liczby lat, od których uzależniona jest część składowa poniżej 20. Powyżej tych lat każdy rok oznacza zmniejszenie emerytury podstawowej o 0,5%. Przy czym Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników wskazuje, że:

Art. 26. 2. Część uzupełniająca nie może wynosić mniej niż 85% emerytury podstawowej, a suma części uzupełniającej i części składkowej nie może być mniejsza od emerytury podstawowej […].

Jednocześnie:

Art. 26. 1. Część uzupełniająca wynosi 95% emerytury podstawowej, jeżeli liczba lat przyjęta do ustalenia części składkowej […], jest mniejsza od 20; przy każdym pełnym roku od 20 lat część uzupełniającą zmniejsza się o 0,5% emerytury podstawowej.

Np. emerytura z KRUS po 25 latach płacenia składek wyniesie łącznie z częścią składową u uzupełniającą 1883,37 zł brutto. Od tego należy odliczyć składkę zdrowotną w wysokości 9%, co daje nam wypłatę w wysokości 1713,37 zł. 

Najniższa emerytura z KRUS każdego roku podlega waloryzacji poprzez przemnożenie kwoty bazowej przez wskaźnik wymiaru. Świadczenie jest jednak podwyższone do kwoty minimalnej emerytury pracowniczej w wysokości 1 780,96 zł, jeśli powyższe wyliczenia jej nie przekraczają. Waloryzacja emerytur rolniczych ma zazwyczaj miejsce w marcu każdego roku.

13 i 14 emerytura z KRUS. Czy przysługuje?

Dodatkowe roczne świadczenie dla emerytów i rencistów przysługuje także osobom otrzymującym emeryturę z KRUS-u. 13 emerytura przysługuje wszystkim emerytom w takiej samej wysokości. Emerytom pobierającym świadczenie z KRUS, także przysługuje 14-emerytura. Jeszcze do niedawna przyszłość świadczenia była niepewna, lecz zgodnie z komunikatem w mediach społecznościowych Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2024 r., przedłożone przez Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Osoby uzyskujące emeryturę powyżej 2900 zł brutto otrzymują świadczenia pomniejszone na zasadzie „złotówka za złotówkę”.

Dwie emerytury z ZUS i KRUS – czy to możliwe?

Nie wszyscy wiedzą, ale emerytura rolnicza z KRUS nie wyklucza otrzymywania powszechnego świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Polskie prawo dopuszcza pobieranie świadczeń z kilku źródeł jednocześnie, jednak pod warunkiem, że emeryt spełnił warunki stażowe w przypadku ubezpieczenia rolniczego i pracowniczego. Nie wszyscy jednak mogą skorzystać z takiej możliwości. Pobieranie dwóch niezależnych świadczeń weszło w życie wraz z reformą powszechnego systemu emerytalnego. Owa reforma dotyczy osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 roku. Potwierdzeniem powyższego jest interpretacja przepisów dokonana przez Marlenę Maląg. Interpretacja zamieszczona na portalu sejm.gov.pl jasno wskazuje, że:

[…] osoby ubezpieczone, urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r., które w okresie aktywności zawodowej podlegały zarówno ubezpieczeniu społecznemu rolników, jak i powszechnemu systemowi emerytalnemu, mają prawo pobierania jednocześnie świadczeń z obu systemów. Po osiągnięciu wieku emerytalnego osoby te mogą nabyć prawo do emerytury rolniczej, jeżeli podlegały ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu rolników przez okres co najmniej 25 lat, jak również prawo do emerytury powszechnej. Każda z instytucji ubezpieczeniowych (Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) przyznane świadczenie emerytalne będzie wypłacać niezależnie.

Rolnicy otrzymujący emeryturę z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego mogą liczyć na dodatek za opłacanie podwójnej lub dodatkowej składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Wysokość tego dodatku wynosi 0,5% podstawowej emerytury za każdy pełny rok, w którym takie składki były opłacane.

Emerytura z KRUS a posiadanie ziemi – kiedy utracisz prawo do emerytury?

Jeszcze do niedawna uzupełniająca emerytura z KRUS w wysokości 85-95% świadczenia podstawowego przysługiwała tym emerytom, którzy zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej. Czyli gdy emeryt zaprzestał działalności jeśli ani on, ani jego współmałżonek nie był właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadził działu specjalnego produkcji rolnej.

Emerytura z KRUS a posiadanie gospodarstwa rolnego w 2024

Obecnie od kwietnia 2022 roku zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej nie jest już wymagane do uzyskania części uzupełniającej emerytury rolniczej. Wciąż warunek ten dotyczy jedynie wypłat renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej dla osoby pełnoletniej w całej wysokości. Rolnicy mają zatem prawo do wypłaty z KRUS emerytur rolniczych, nawet jeśli nie zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej. Inną zmianą jest także możliwość uwzględnienia w wysokości emerytury okresów odbywania służby wojskowej w wysokości 1% podstawowego świadczenia za rok służby. Osoby prowadzące działalność rolniczą mogą wciąż ubiegać się o dopłaty bezpośrednie.

Emerytura z KRUS – jakie dokumenty trzeba przygotować? Jak złożyć wniosek?

Wniosek o emeryturę z KRUS (KRUS SR-20) można złożyć w dowolnej Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Można tego dokonać osobiście, drogą pocztową, lub w formie dokumentu elektronicznego złożonego na platformie KRUS e-PUAP. Warto wiedzieć, że elektroniczny dokument trzeba będzie podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub Profilem Zaufanym. Jakie dokumenty należy przygotować? Do wniosku należy załączyć wszelkie dokumenty, które mogą potwierdzić prawo do świadczenia lub wpłynąć na jego wysokość, jak np. formularz KRUS SR-21A.

Ubiegający się o emeryturę rolniczą powinien posiadać dokument tożsamości (w razie osobistej wizyty w urzędzie), a także dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia społecznego, dowód zapłaty składek oraz potwierdzenie prowadzenia działalności rolniczej. Także dokumenty poświadczające okresy pracy i potwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte w państwach UE/EOG, Szwajcarii i państwach związać z Polską umową o ubezpieczeniu społecznym. O prawo do świadczenia można również ubiegać się, korzystając z pełnomocnictwa. Pełnomocnikiem może być członek rodziny interesanta, opiekun społeczny, czy przedstawiciel organizacji związkowej. Pełnomocnictwa należy udzielić pisemnie.