Dumping – co to jest? Dlaczego sprzedaje się w cenach niższych od kosztów wytworzenia?

Dumping to jedno z wyjątkowo szkodliwych działań ekonomicznych, które określa się mianem nieuczciwej konkurencji. Czy ceny dumpingowe mogą zniszczyć gospodarkę kraju? Co to jest dumping cenowy i jakie rodzaje takich strategii można wymienić?

Światowa branża handlu pełna jest przedsiębiorstw wykorzystujących tzw. czyny nieuczciwej konkurencji. Dumping jest jedną z bardziej niebezpiecznych strategii, które mają wyeliminować z rynku firmy konkurencyjne i zapewnić nieuczciwemu przedsiębiorstwu monopol na konkretne usługi. Dumping cenowy może stanowić zagrożenie także dla gospodarki całego kraju. Wszystko zależy od trwałości i skali występującego zjawiska. Jak brzmi definicja dumpingu? Jakie rodzaje można wymienić? Czy istnieje jakiś sposób na jego zwalczenie? Sprawdź!

Szukasz pracy? Praca w Szczecinie czeka, aż ją odkryjesz.

Co to jest dumping? Definicja

W polskim prawie na próżno szukać prawa bezpośrednio definiującego dumping. Z zasady takim mianem określa się strategię polegającą na sprzedawaniu eksportowanych produktów w cenie o wiele niższej niż ta, która funkcjonuje na docelowym rynku krajowym. Czasami dumping cenowy jest jeszcze bardziej agresywny i polega na sprzedawaniu taniej, niż kosztowało wyprodukowanie danego dobra.

Mimo że w rodzimych przepisach nie zdefiniowano ani pojęcia dumpingu, ani cen dumpingowych, to samo działanie tego typu zostało opisane w artykule 15. ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji:

Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez: sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia, lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych przedsiębiorców […].

Strategia dumpingu – jakie warunki musi spełniać?

Wielu przedsiębiorców obserwujących nieuczciwych konkurentów zastanawia się, jak udowodnić dumping. Aby rozpoznać takie zjawisko, warto zwrócić uwagę na przepisy międzynarodowe. Mowa tu o Układzie Ogólnym w Sprawie Ceł i Handlu (GATT).

Zgodnie z przepisami dumping powinien spełniać następujące warunki:

• taki eksport szkodzi gospodarce krajowej lub opóźnia rozwój podmiotów w niej funkcjonujących;
• cena eksportowa takiego towaru jest niższa od ceny podobnego produktu, będącego przedmiotem operacji handlowych w danym kraju (sprzedaż po cenach niższych niż krajowe);
• powyższe szkody powinny mieć możliwy do wskazania związek z dumpingiem.

W Polsce z dumpingiem najczęściej mamy do czynienia w branżach usług telekomunikacyjnych, w transporcie i sprzedaży żywności. W kontekście europejskim dumping dotyczy produktów sprowadzanych z Chin. Szczególnie w zakresie elektroniki.

Dumping – rodzaje dumpingu występujące najczęściej

Samo określenie czym jest dumping, nie wystarczy. Stosowanie cen niższych od kosztu wytworzenia lub sprzedaży produktu w danym kraju może zachodzić na różne sposoby. Każdy z wymienionych poniżej będzie miał inny wpływ na gospodarkę krajową.

Możemy wyróżnić trzy rodzaje dumpingu:

1. Dumping sporadyczny – to z zasady najmniej szkodliwa odmiana czynu nieuczciwej konkurencji. Dumping sporadyczny polega na sprzedaży produktu w cenach niższych od kosztów wytworzenia i stanowi wyjątkową sytuację. Taki zabieg stosują firmy, które nie są w stanie czegoś sprzedać i nie chcą, aby dany produkt zalegał u nich w magazynie. Do takiego dumpingu dochodzi często jednorazowo i kraje eksportowe zazwyczaj nie reagują na taką formę sprzedaży.
2. Dumping stały – nieco bardziej niebezpieczna forma dumpingu, która powinna wywołać reakcję państwa będącego jej celem (nie jest jednak jednoznacznie nielegalna). Dumping stały polega na ciągłej sprzedaży produktów za granicę w cenie niższej niż krajowa. Jeżeli popyt na produkt w kraju jest niższy niż za granicą, przedsiębiorstwa sprzedają w kraju drożej, jednocześnie opuszczając cenę tego samego dobra na rynku zagranicznym.
3. Dumping łupieżczy – bezsprzecznie czyn będący nieuczciwą konkurencją. Dumping łupieżczy polega na zaniżaniu cen w celu wyeliminowania konkurencji lub zaszkodzenia gospodarce danego kraju. Tego typu działania mają usunąć z rynku inne firmy, przejęcia całej sprzedaży produktu i stopniowego podnoszenia cen w związku z posiadanym monopolem. Taka odsprzedaż poniżej kosztu zakupu i produkcji to zdecydowanie podstawa do nałożenia ceł antydumpingowych.

Do innych rodzajów dubbingu zaliczamy także dumping kredytowy zapewniający korzystne warunki przedsiębiorstwu; dumping socjalny obejmujący niskie koszty produkcji w konsekwencji niskich wynagrodzeń dla pracowników; dumping walutowy, w którym towary są tańsze ze względu na niższy kurs waluty.

Czy dumping cenowy jest legalny?

Dumping to tak zwany czyn nieuczciwej konkurencji na podstawie artykułu 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z 16 kwietnia 1993 roku. Działania dumpingowe sprawiają, że firmom konkurencyjnym, które nie stosują nieuczciwych praktyk, nie wiedzie się tak dobrze, jak wykorzystującym zjawisko dumpingu.

Jak już wspomnieliśmy, dumping w Polsce nie został jednoznacznie zdefiniowany, jednak takie praktyki zostały opisane w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeżeli taki czyn zostanie uznany za nieuczciwą konkurencję, to jest on nielegalny i grozi za niego odpowiednia kara. Co grozi firmie dumpingującej towary?

Przedsiębiorstwu stosującemu dumping na terenie Polski grozi odpowiedzialność cywilna i karna. Firma poszkodowana może żądać of nieuczciwych konkurentów:

• zaniechania i usunięcia skutków działań;
• naprawienia wyrządzonej szkody;
• zapłaty określonej kwoty na wybrany cel pożytku społecznego;
• wydania stosownego oświadczenia;
• oddania bezprawnie pozyskanych korzyści.

Kolejnym skutkiem może być zaistnienie nałożenia dodatkowego cła wyrównawczego (cło antydumpingowe). W skrajnych przypadkach sprzedawanie po sztucznie zaniżonych cenach może zostać uznany za przestępstwo lub wykroczenie, za które grozi kara grzywny, ograniczenia wolności, a także pozbawienia wolności do 8 lat.

Warto jednak pamiętać o tym, że według art. 20 roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat.

Jakie stosuje się działania antydumpingowe?

Ze zjawiskiem dumpingu walczy zarówno Światowa Organizacja Handlu, Unia Europejska, jak i jej państwa członkowskie. Na nieuczciwych konkurentów nakłada się często cło antydumpingowe (od 3 miesięcy do 5 lat), dodatkowe cło wyrównawcze i zobowiązanie cenowe. Walka z dumpingiem ma przede wszystkim charakter finansowy. Światowa Organizacja Handlu próbuje ograniczać zjawisko dumpingu poprzez opłaty antydumpingowe. Przedsiębiorstwa mogą także zostać zobowiązane do zapewnienia o podniesieniu cen do ich minimalnej wartości. Próba redukcji dumpingu obejmuje również kwestie edukacyjne. Nawiązuje się do szkód gospodarczych wywoływanych przez zjawisko dumpingu w kraju, jak i za granicą.

Skutki dumpingu

Dumping sprawia, że jedne firmy się bogacą, a drugie tracą. Niestety w wyniku działań nieuczciwej konkurencji przedsiębiorstwa, które nie mogą sobie pozwolić na niższe koszty sprzedaży, mogą po prostu nie utrzymać się na rynku. Przedsiębiorstwa, które chcą stosować taką praktykę, uzyskują wielu klientów, jednak jednocześnie narażają się na kary. W wyniku poniesionych kar firmy mogą zwiększyć ceny, a co za tym idzie, stracą sztucznie pozyskanych klientów, którzy korzystali z usług ze względu na niskie ceny, a nie na przykład przywiązanie do wysokiej jakości produktów.