Zakaz palenia w pracy. Czy pracodawca może go wprowadzić?

Zakaz palenia w pracy obowiązuje w większości placówek. Palić papierosy można jedynie w odpowiednio zaaranżowanych miejscach, w których nie narusza się podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Wyjaśniamy, czy pracodawca może zakazać palenia i jakie są kary za złamanie zakazu palenia w pracy.

Czy pracodawca może zakazać palenia w pracy? Jaka jest kara za złamanie przepisów? W których miejscach w zakładzie pracy nie można palić pod groźbą nagany, upomnienia czy kary finansowej? O wszystkim przeczytasz w naszym artykule. Dowiesz się również, gdzie można zrobić palarnie i jakie wytyczne znajdują się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Zakaz palenia w pracy to temat niezwykle ciekawy. Z raportu Głównego Inspektoratu Sanitarnego w 2019 roku wynika, że aż 21 procent Polaków nałogowo pali papierosy. Gdzie palenie jest dozwolone? Zapraszamy do lektury!

Zakaz palenia w pracy – Kodeks pracy. Czy można palić w czasie pracy?

W Kodeksie pracy nie ma zapisu o paleniu papierosów na terenie firmy, ale jest za to o prawie do odpoczynku. Jeśli dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej sześć godzin, to pracownik ma prawo do minimum piętnastominutowej przerwy (artykuł 134 Kodeksu pracy) i to od niego zależy, w jaki sposób ją spożytkuje.

Jeżeli w wewnętrznym regulaminie znajduje się zapis o zakazie palenia w pracy, wtedy pracownik musi się do niego zastosować. Jeśli jednak taki zapis tam nie istnieje, palenie na terenie zakładu jest dozwolone w czasie przerwy od pracy.

Czy firma może wprowadzić całkowity zakaz palenia w pracy?

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Idąc tym tropem, może on również wprowadzić dodatkowe regulacje prawne dla dobra wszystkich pracowników. Firma ma prawo dodać do wewnętrznego regulaminu zakaz palenia w pracy – zarówno wewnątrz, jak i przed budynkiem. Tym bardziej, jeśli wokół niego nie ma tak zwanej „palarni”, czyli miejsca, w którym każdy ma prawo zapalić papierosa.

Przypomnijmy – od 9 listopada 1995 roku istnieje Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Zgodnie z jej przepisami nikt nie może palić papierosów poza wyznaczonym do tego miejscem i szczególnie w miejscu, w którym jest zakaz palenia.

Gdzie obowiązuje całkowity zakaz palenia w pracy?

Zgodnie z artykułem 5 Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (również elektrycznych) zakaz palenia wyrobów tytoniowych, w tym palenia nowatorskich wyrobów tytoniowych, i palenia papierosów elektronicznych w pracy i w innych obiektach obowiązuje:

• na terenie zakładów leczniczych podmiotów leczniczych i w pomieszczeniach innych obiektów, w których udzielane są świadczenia zdrowotne;
• na terenie jednostek organizacyjnych systemu oświaty, o których mowa w przepisach o systemie oświaty oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej;
• na terenie uczelni;
• w pomieszczeniach zakładów pracy innych niż wymienionych w punkcie pierwszym i drugim;
• w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku do użytku publicznego;
• w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych;
• w środkach pasażerskiego transportu publicznego oraz w obiektach służących obsłudze podróżnych;
• na przystankach komunikacji publicznej;
• w pomieszczeniach obiektów sportowych;
• w ogólnodostępnych miejscach przeznaczonych do zabaw dzieci;
• w innych pomieszczeniach dostępnych do użytku publicznego.

Szukasz pracy? Aplikuj na nasze oferty pracy w Białymstoku

Zakaz palenia w pracy a palarnia

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy rozdział 7 „Palarnie”, palenie tytoniu dozwolone jest wyłącznie w odpowiednio przystosowanych do tego miejscach wyposażonych w dostateczną liczbę popielniczek. Powinny znajdować się one w takim pomieszczeniu, które nie naraża osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego.

Zgodnie z artykułem § 41 tego rozporządzenia, w palarni powinno przypadać co najmniej 0,1 m2 powierzchni podłogi na każdego pracownika. Z kolei całe pomieszczenie przeznaczone do palenia wyrobów tytoniowych nie powinno być mniejsze niż 4 m2, w którym pracodawca musi zapewnić przynajmniej dziesięciokrotną wymianę powietrza w ciągu godziny. Jeśli wszystkie wymienione zasady zostaną naruszone lub nie zostaną zapewnione, wtedy obowiązuje zakaz palenia w zakładzie pracy i każdy musi się do niego zastosować.

W których miejscach nie może być palarni?

W rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej znajdziemy wykaz pomieszczeń, w których kategorycznie obowiązuje zakaz palenia papierosów na terenie zakładu pracy. Są to:

• szatnie, umywalnie, pomieszczenia z natryskami, ustępy;
• jadalnie z wyjątkiem stołówek;
• pomieszczenia do ogrzewania się pracowników;
• pomieszczenia do prania, odkażania, suszenia, odpylania odzieży i obuwia roboczego oraz środków
• ochrony indywidualnej;
• pomieszczenia do wypoczynku.

Zakaz palenia w pracy – kary

Pracodawca, który przyłapie pracownika na paleniu w pracy w niedozwolonym miejscu, może nałożyć na niego karę porządkową, czyli naganę lub upomnienie. Jeśli pracownik omija zakaz palenia w pracy i naraża tym dodatkowo innych pracowników, nie przestrzega przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, może zostać ukarany karą finansową (artykuł 108 Kodeksu pracy).

Pracodawca musi poinformować pracownika o karze i ją przy nim wygłosić. To znaczy, że obydwie strony muszą być świadome zaistniałej sytuacji. Kara finansowa nie może być wyższa niż wysokość jednodniowego wynagrodzenia pracownika .

Zakaz palenia w pracy to dyskryminacja?

Pracownicy, którzy palą mogą poczuć się dyskryminowani. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.01.2003 r. (sygn. akt II S.A./ŁD 1887/99) mają w tym myśleniu sporo racji. Sąd uznał, że całkowity zakaz rzeczywiście stanowi formę dyskryminacji. Ponadto orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22.03.2006 r. (sygn. akt II SA/Wa 1881/05) sugeruje, że większe firmy, które zatrudniają więcej niż 20 osób, powinny zagwarantować swoim pracownikom palarnię w wyznaczonym miejscu. Obecne przepisy sanitarne zwalniają jednak pracodawcę z tego obowiązku, pozostawiając tę kwestię jego dobrej woli.