Kontroler ruchu lotniczego to osoba odpowiedzialna za nadzorowanie wszystkich powietrznych i lotniskowych manewrów związanych z ruchem lotniczym. Czym jeszcze zajmuje się kontroler ruchu lotniczego?
Praca kontrolerów ruchu lotniczego wiąże się z ogromną odpowiedzialnością. To właśnie oni dbają o bezpieczeństwo zarówno w przestrzeni powietrznej jak i w przestrzeni lądowej lotniska. Współcześnie, gdy podróże samolotem zyskują ogromną popularność, a lotniska zapełnia coraz większa liczba ludzi, zawód kontrolera ruchu lotniczego również przeżywa rozkwit. Ciągle prowadzone są nowe rekrutacje i szkolenia, które mają na celu wyłowić kandydatów do objęcia stanowiska kontrolera ruchu lotniczego. Ostatnie wydarzenia dobitnie pokazały nam, że bez kontrolerów ruchu lotniczego cały biznes lotniczy nie ma racji bytu, dlatego tak ważne jest dbanie o tych niezbędnych pracowników. Jak więc zostać kontrolerem ruchu lotniczego? Jakie trzeba spełnić wymagania i czy praca jako kontroler ruchu lotniczego się w ogóle opłaca?
Spis treści
Kontroler ruchu lotniczego: na czym polega praca kontrolera ruchu lotniczego?
Praca kontrolera ruchu lotniczego to z pewnością jedna z odpowiedzialniejszych funkcji na rynku pracy. Mimo że na pierwszy rzut oka ta odpowiedzialność nie jest aż tak widoczna, to jednak zagłębiając się z obowiązki i zadania stawiane w zawodzie kontrolera ruchu lotniczego, możemy zauważyć, że dźwigają oni realną odpowiedzialność za ludzkie życie.
Osoba na stanowisku kontrolera ruchu lotniczego ma za zadanie kontrolowanie i nadzorowanie korytarzy powietrznych. Oznacza to, że głównym zadaniem kontrolera ruchu lotniczego jest pilnowanie, aby nie doszło do kolizji samolotów znajdujących się w powietrzu oraz na płycie lotniska. Koordynuje on logistycznie wszystkie ruchy związane z pojazdami znajdującymi się na lotnisku, a także dba o to, aby zapewnić bezpieczeństwo pasażerom i pracownikom lotniska.
Ponadto dba o to, aby udzielać wskazówek i wytycznych podczas awarii, będąc w stałym kontakcie z pilotami. Kontrolerzy ruchu lotniczego odpowiedzialni są także za to, aby obsługiwać i odczytywać urządzenia badające między innymi warunki meteorologiczne, radary, czy radiolatarnie.
Zakres obowiązków — kontroler ruchu lotniczego
W zawodzie kontrolera ruchu lotniczego zakres obowiązków jest ściśle określony. Kontroler ruchu lotniczego jest odpowiedzialny nadzorowanie natężenia ruchu lotniczego. Do jego głównych obowiązków zaliczamy:
- kontrola ruchu lotniczego,
- tworzenie korytarzy powietrza,
- oczyszczanie korytarzy powietrza w razie sytuacji awaryjnych i nadzwyczajnych,
- przeciwdziałanie zderzeniom powietrznym i na płycie lotniska,
- przekazywanie pilotom wskazówek nawigacyjnych,
- pomiar warunków meteorologicznych,
- obsługiwanie urządzeń lotniczych takie jak radary,
- organizowanie ruchu w obrębie płyty lotniska.
Jak wygląda praca kontrolera ruchu lotniczego?
Kontroler ruchu lotniczego ponosi odpowiedzialność za czasami nawet setki pasażerów znajdujących się na pokładzie samolotu. Ponadto znajduje się tam także obsługa. Co jeśli przez błąd kontrolera ruchu lotniczego dojdzie do zderzenia dwóch takich samolotów? Lub jeśli rozpędzony samolot wpadnie na lotnisko przez błąd w odczycie danych? Ofiar może być tysiące. Dlatego zawód kontrolera ruchu lotniczego nie należy do najłatwiejszych. Trzeba mieć także specjalne predyspozycje, które pomogą Ci poradzić sobie z tak ogromną presją.
Co jednak jeśli maksymalnego skupienia, kontroler ruchu lotniczego na chwilę rozproszy swoją uwagę? Skutki mogą być opłakane. Dlatego praca kontrolerów ruchu lotniczego wygląda nieco inaczej niż standardowy dzień pracy w biurze. Standardowy dyżur pracownika trwa 7,5 godziny, z czego spędza on tylko 5,5 godziny na stanowisku operacyjnym. Z czego wynika taka niezgodność? Otóż po każdych przepracowanych dwóch godzinach pracy, kontrolerzy ruchu lotniczego muszą udać się na obowiązkowe odbycie godzinnej przerwy, podczas której muszą zadbać o regenerację i odpoczynek. Praca na stanowisku operacyjnym wymaga pełnego skupienia, dlatego przerwy te są konieczne do utrzymania „rześkiego” umysłu. W praktyce takie rozwiązanie ma wpływać na zmniejszenie ryzyka rozproszenia uwagi lub popełnienia błędu z powodu „przyćmienia”.
Jak zostać kontrolerem ruchu lotniczego?
Kontrolerzy ruchu lotniczego to przede wszystkim osoby, które wykazały szereg predyspozycji do wykonywania tego zawodu. Podczas procesu rekrutacyjnego sprawdzane są najmniejsze szczegóły, łącznie z dokładnym badaniem stanu zdrowia fizycznego i psychicznego.
Jeśli chcesz sprawować kontrolę przestrzeni powietrznej na stanowisku kontrolera ruchu lotniczego, musisz przejść obowiązkowy kurs na kontrolera ruchu lotniczego, który organizuje Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej to jedyna w Polsce instytucja, która zatrudnia i szkoli kontrolerów ruchu lotniczego. Zarządza ona także całym ruchem w przestrzeni powietrznej naszego kraju.
Zawód kontrolera ruchu wymaga zdobycia konkretnych uprawnień, jednak cały ten proces nie należy do najłatwiejszych. W roku organizowane są dwa nabory, na które zgłasza się tysiące chętnych. Ostatecznie selekcję przechodzi tylko kilkadziesiąt osób. Ponadto z tej grupy, ostatecznie kontrolerami ruchu lotniczego zostaje tylko kilkanaście osób.
Kontroler ruchu lotniczego — wymagania
Kontrolerzy ruchu lotniczego muszą spełnić szereg wymagań, które są niezbędne już do samego podjęcia kursu i przejścia wstępnej selekcji. Jakie to wymagania?
Po pierwsze kandydaci na kontrolera ruchu lotniczego muszą wykazywać nadzwyczajną wyobraźnię przestrzenną. Umiejętność, jaką jest wyobraźnia przestrzenna, jest niezbędna do prawidłowego obrazowania i postrzegania wielowymiarowego ruchu samolotów. Logiczne myślenie jest w tym przypadku także niezwykle istotne.
Po drugie nadrzędne znaczenie ma tzw. „chłodny umysł”. Osoby obdarzone tą cechą potrafią zachować logiczny ogląd sytuacji nawet wtedy gdy dochodzi do zdarzeń awaryjnych nacechowanych ogromną dawką stresu oraz presji. Łączy się to z umiejętnością podejmowania samodzielnych decyzji, ponieważ często nie ma czasu na dodatkowe konsultacje z przełożonym lub współpracownikami. Mimo to przyda się umiejętność pracy w większym zespole, gdzie każdy jest osobną jednostką, a mimo to tworzą zespół.
Po trzecie na stanowisku kontrolera ruchu lotniczego niezbędna jest także znajomość języka angielskiego na bardzo dobrym poziomie zarówno w mowie jak i w piśmie. Kontroler ruchu lotniczego w swojej pracy porozumiewa się prawie przez cały czas właśnie w języku angielskim. Wszystkie komendy i wskazówki wydawane są również w tym języku. W tym wypadku nie ma czasu na sprawdzenie nieznanego słówka w Google Translate. Wiąże się to także z ogólnie stosowanym żargonem i specjalistycznym słownictwem lotniczym z języka angielskiego. Ponadto kandydaci muszą wykazać się prawidłowym akcentem i prezentować nienaganną dykcję, które umożliwią sprawną komunikację po angielsku wykluczającą błędy i niedopowiedzenia.
Kontroler ruchu lotniczego — jak wygląda kurs?
Każdy aktywny zawodowo kontroler ruchu lotniczego musiał przejść tę samą ścieżkę prowadzącą go do podjęcia zatrudnienia na lotnisku. Cały proces zaczyna się od wypełnienia formularza zgłoszeniowego kandydatów do zawodu kontrolera ruchu lotniczego. Następnie osoby, które przeszły pierwszy etap prowadzący do zdobycia licencji kontrolera ruchu lotniczego podchodzą do testów sprawdzających znajomość języka angielskiego oraz testów predyspozycyjnych. Kolejnym krokiem są testy predyspozycyjne elektroniczne FEAST. Czekają Cię także testy psychologiczne oraz specjalna sesja Assessment Center, czyli rozmowa, podczas której stawiane są przed tobą konkretne zadania, a asesorzy oceniają twoje decyzje i zachowania w symulacji przyszłych obowiązków. Dochodzi także do tradycyjnej rozmowy kwalifikacyjnej oraz do badań lekarskich.
Gdy przejdziesz pomyślnie wszystkie etapy, czeka Cię jeszcze szkolenie teoretyczne i praktyczne. Takie szkolenie na stanowisku kontrolera lotów zajmuje około 12 tygodni i odbywa się w specjalnym ośrodku. Przyszły kontroler lotów musi na koniec zdać egzamin przez Lotniczą Komisją Egzaminacyjną, który uprawnia Cię do podjęcia pracy jako praktykant ruchu lotniczego. Jest to licencja praktykanta – Student-Air Traffic Controller Licence.
Następnie podchodzisz do szkolenia trwającego 10 miesięcy odbywającego się w miejscu pracy. Jest to pewnego rodzaju szkolenie praktyczne. Ten etap również kończy się egzaminem, którego zdanie upoważnia Cię do podjęcia zawodu kontrolera ruchu lotniczego na wybranym stanowisku pracy. Zliczając wszystkie etapy prowadzące do pracy jako kontroler lotów i nabycia odpowiednich umiejętności zajmują one około 2 lat.
Kontroler ruchu lotniczego — zarobki
To ile zarabia kontroler ruchu lotniczego, jest z pewnością szczególnie interesujące dla wszystkich osób, które na poważnie myślą o podjęciu tego typu zatrudnienia. Osoby pracujące na wieży kontroli lotów w ruchu lotniczym inkasują pensje należące do jednych z najwyższych w kraju. Kontroler lotów dźwiga na sobie ogromną odpowiedzialność, dlatego zarobki są w tym wypadku adekwatne do wymagań stawianych kandydatom oraz zadań, jakie przed nimi czekają.
Ile dokładnie zarabia kontroler lotów? W tym wypadku brane są pod uwagę czynniki takie jak wielkość lotniska i związane z tym natężenie ruchu lotniczego oraz doświadczenie kontrolera ruchu lotniczego. Jak wynika z badania średnich zarobków kontrolerów z Warszawy ich pensja to około 32 tys. złotych brutto miesięcznie. Jest to wynagrodzenie zasadnicze wraz z premią regulaminową w średniej wysokości około 17%. Zdarza się, że premia ta może osiągnąć nawet do 33% rocznego wynagrodzenia.
Jednak tutaj pojawia się pewna rozbieżność, na którą warto zwrócić uwagę. Otóż niedawne strajki kontrolerów pokazały, że w rzeczywistości zarobki te są znacznie niższe. Oczywiście doświadczeni kontrolerzy ruchu lotniczego mogą poszczycić się wysoką pensją, jednak jak wynika z raportu opubilkowanego na portalu Wynagrodzenia.pl mediana zarobków na tym stanowisku to 7333 złotych brutto miesięcznie, a 25% osób zarabia ponad 11 tys. złotych brutto miesięcznie. Skąd tak duża rozbierzność? Przede wszystkim wynika to wielkosci lotniska, zajmowanego stanowiska oraz ilości lotów.
Wysokie zarobki w tym zawodzie są faktem, jednak warto przed przystąpieniem do całego procesu szkolenia dowiedzieć się u źródła jakie wynagrodzenia czekają na nowych kontrolerów. Ponadto zalecamy również na bieżąco śledzić rozwój sytuacji związany ze zmianami wprowadzanymi w branży kontrolerów ruchu lotniczego po protestach.
Praca dla kontrolerów ruchu lotniczego
Praca kontrolerów ruchu lotniczego niezmiennie wiąże się z dużą odpowiedzialnością. Jest to zawód związany z łączeniem umiejętności twardych i miękkich. Miejsce pracy i jak naprawdę jedyna z możliwości zatrudnienia to lotnisko. Szukanie ofert pracy dla początkujacych kandydatów wiąże się przede wszystkim z przystąpieniem do oficjalnego naboru. Natomiast jeśli już posiadasz pewne doświadczenie możesz szukać ofert pracy na większych lotniskach, gdzie zarobki również są wyższe.
Ponadto zatrudnienie możesz znaleźć na trzech stanowiskach:
- kontroli zbliżania,
- kontroli obszaru,
- kontroli lotniska.
Decydując się na podjęcie zatrudnienia w tym zawodzie musisz odpowiedzieć sobie na kilka pytań. Po pierwsze postaraj się obiektywnie spojrzeć na to, czy jesteś w stanie pracować z tak dużą odpowiedzialnością i tak dużą presją. To podstawowa kwestia, która wpisana jest w charakterystykę zawodu kontrolera ruchu lotniczego.
