Zakres obowiązków rzecznika patentowego obejmuje szereg formalności związanych z ochroną prawną własności intelektualnej. Rzecznik patentowy pełni zawód zaufania publicznego, w związku z czym od specjalisty wymaga się postępowania w zgodzie z etyką.
Przede wszystkim rzecznik patentowy bada zgodność produktów z patentem. Patent to prawa do pewnych rozwiązań wykorzystywanych w celach zarobkowych lub zawodowych. Zadaniem rzecznika jest zabezpieczenie prawne m.in. rozwiązań, wynalazków, nazw handlowych, znaków towarowych i wzorów. Jego praca polega zwykle na papirologii. Poddaje analizie dokumenty w sprawie patentu, przygotowuje dokumenty zgłoszeniowe oraz organizuje kwestie formalne w Urzędzie patentowym. Pozostaje w stałym kontakcie z Urzędem, ponieważ pośredniczy między placówką a klientami. Bierze udział w egzekwowaniu ochrony własności przemysłowej. Pełni zawód zaufania publicznego. Jego pracę reguluje Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 roku o rzecznikach patentowych. Przysługuje mu taka sama ochrona prawna jak adwokatowi. Może także występować w charakterze pełnomocnika w postępowaniach sądowych dotyczących wynalazków, wzorów, czy znaków towarowych.
Spis treści
Zakres obowiązków rzecznika patentowego
Rzecznik dba o zabezpieczenie rozwiązań przedsiębiorstw, osób prywatnych i instytutów. Dokonuje zgłoszeń w Urzędzie Patentowym. Często kontaktuje się również z fachowcami, którzy doskonale znają się na konkretnej dziedzinie wiedzy. W swojej pracy wykorzystuje takie narzędzia jak komputer, skaner, telefon.
Do jego obowiązków należą:
- kontakt z Urzędem Patentowym i klientami;
- opracowywanie dokumentacji patentowej;
- organizacja szkoleń na temat patentów;
- ochrona patentowa;
- działania w interesie klientów;
- śledzenie aktów prawnych;
- monitoring terminów płatności związanych z własnością przemysłową;
- pomoc w sporządzaniu opinii prawnych;
- udzielanie konsultacji prawnych na temat prawa patentowego;
- doradztwo;
- prowadzenie badań na podobieństwa dotyczące zgłoszonych znaków towarowych;
- klasyfikowanie przedmiotów zgłoszenia;
- wyszukiwanie chronionych i zgłoszonych przedmiotów własności przemysłowej.
- sporządzanie umów w zakresie własności przemysłowej;
- zgłębianie wiedzy z zakresu techniki.
Ponadto Ustawa narzuca na rzecznika inne obowiązki. Rzecznik nie może przyjąć zastępstwa ani udzielić pomocy w sprawie strony przeciwnej. Mówi o tym art. 12 wyżej wskazanej ustawy.
Rzecznik patentowy nie może przyjąć zastępstwa lub udzielić pomocy, jeżeli zastępował stronę przeciwną lub udzielił jej pomocy w tej samej bądź związanej z nią sprawie; nie może również przyjąć zastępstwa lub udzielić pomocy w sprawie, w której brał lub bierze udział z upoważnienia organów administracji rządowej lub samorządowej.
Rzecznika patentowego obowiązuje również tajemnica zawodowa określona w art. 14.
Rzecznik patentowy jest obowiązany zachować w tajemnicy wszelkie informacje, które uzyskał w związku z wykonywaniem czynności zawodowych. Rzecznika patentowego nie można zwolnić z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się, udzielając pomocy w sprawach własności przemysłowej.
Ponadto art. 15 wskazuje na konieczność opłacania składek na potrzeby samorządu rzeczników patentowych. Art. 16 z kolei narzuca na rzeczników podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej.
Wymagania na stanowisko rzecznika patentowego
Od rzecznika patentowego wymaga się rozległej znajomości na temat prawa. Musi mieć na uwadze to, że prawo stale się zmienia, w związku z czym musi aktualizować swoją wiedzę na bieżąco. Mowa zarówno o udziale w szkoleniach, jak i poszerzaniu swojej wiedzy na własną rękę, poprzez czytanie książek, wywiadów ze specjalistami, ustaw. Brak znajomości prawa może poskutkować jego złamaniem i utratą autorytetu w oczach klientów.
Art. 14a Ustawy o rzecznikach patentowych reguluje tę kwestię.
1.Rzecznik patentowy ma obowiązek doskonalenia zawodowego.
2. Krajowa Rada Rzeczników Patentowych określa, w drodze uchwały, sposób realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, w szczególności częstotliwość, zakres i formy doskonalenia zawodowego.
Jednak nie tylko prawo powinno leżeć w zakresie jego zainteresowań, ponieważ częściowo jego zawód jest związany z technologiami. Musi więc śledzić osiągnięcia nauki i pojawiające się na rynku nowe rozwiązania z wielu dziedzin. Kandydat powinien mieć umiejętności researcherskie, aby wiedzieć, gdzie szukać konkretnych informacji. Ważne są także umiejętności negocjacyjne, ponieważ w tej pracy często pojawiają się konflikty między ludźmi, którzy próbują bronić swoich praw.
W tym zawodzie przydają się umiejętności komunikacyjne, otwartość i odporność na stres. Ze względu na konieczność stałego poszerzania wiedzy, kandydat na rzecznika patentowego powinien być osobą, która szybko się uczy. Do wykonywania zawodu rzecznika patentowego potrzebne są takie cechy, jak:
- dociekliwość;
- cierpliwość;
- samodzielność;
- zdolności organizacyjne;
- kreatywność;
- umiejętność pracy pod presją czasu;
- podzielność uwagi;
- spostrzegawczość;
- opanowanie.
Rzecznik patentowy rozmawia na temat technologii i nowych rozwiązań z ludźmi, którzy często nie mają wiedzy technicznej do ich zrozumienia. Umiejętność komunikacji i nastawienie na rozmówcę to cechy, które umożliwiają rzecznikowi patentowemu współpracę z każdym. W tym zawodzie przydaje się także przygotowanie techniczne. Cenni są zatem specjaliści po studiach dyplomowych, na przykład z obszaru chemii, czy elektroniki. Wymagana jest umiejętność wyszukiwania i interpretacji aktów prawnych, znajomość analizy znaków towarowych, zasad przedłużania ochrony przedmiotów własności przemysłowej.
Charakterystyka zawodu rzecznika patentowego
Kandydat może pełnić zawód rzecznika patentowego samodzielnie lub zatrudnić się na umowę o pracę. Najczęściej spędza czas w biurze, w bibliotece, archiwum. Może pracować w pojedynkę lub w zespole, co przekłada się na decyzyjność i ustalenie wspólnych rozwiązań w wyniku dyskusji. Rzecznik patentowy może otworzyć własną kancelarię oraz poszukać zatrudnienia w Urzędzie Patentowym. Praca rzecznika patentowego wiąże się z kontaktem z ludźmi i stresem. Rzecznik dużo pracuje przy komputerze. Wymagana na to stanowisko jest znajomość obsługi programów do edycji tekstów, np. Microsoft Word.
Jako że jest to praca typowo biurowa, rzecznik patentowy jest narażony na konsekwencje zdrowotne wynikające z pracy siedzącej przed ekranem. Ponadto zagraża mu także stres związany z koniecznością dotrzymywania terminów i ciągłego komunikowania się z innymi ludźmi. Praca przed komputerem i w towarzystwie dokumentów może skutkować bólem głowy i pogorszeniem wzroku. Rzecznik patentowy musi kierować się zasadami etyki zawodowej, które obejmują uczciwość, rzetelności poufność. Kandydat może znaleźć zatrudnienie w przemyśle, instytucjach naukowych i badawczych oraz szkołach wyższych.
Jak zostać rzecznikiem patentowym?
Aby zostać rzecznikiem patentowym, konieczne jest ukończenie studiów magisterskich o charakterze technicznym lub prawnym. Kolejnym punktem jest odbycie aplikacji rzecznikowskiej na warunkach, jakie określa ustawa o rzecznikach patentowych. Kandydat musi zdać egzamin kwalifikacyjny z pozytywnym wynikiem. Ostatnim punktem w staraniach o zatrudnienie jest ślubowanie i wpis na listę rzeczników patentowych. Aplikacja nie jest konieczna w przypadku osób, które wykażą, że posiadają wiedzę, która umożliwia wykonywanie zawodu. W tym zawodzie wymagana jest wiedza z zakresu postępowania przed Urzędem Patentowym, Europejskim Urzędem Patentowym oraz Urzędem Unii Europejskiej do Spraw Własności Intelektualnej.
Źródło:
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Departament Rynku Pracy, Informacja o zawodzie Rzecznik patentowy (242216).
