Państwowa Inspekcja Pracy – czym się zajmuje? Najważniejsze informacje

Państwowa Inspekcja Pracy kontroluje i dba o przestrzeganie prawa pracy w polskich firmach. Sprawdź, na jakich zasadach odbywają się kontrole, czym zajmuje się komisja PIP oraz jaką karę może nałożyć w przypadku wydania negatywnej opinii pokontrolnej.

Państwowa Inspekcja Pracy – co to jest?

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) to główny organ, który nadzoruje i kontroluje należyte przestrzeganie prawa pracy w polskich firmach. Jego działania oparte są na ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 13 kwietnia 2007 roku. PIP podlega również Sejmowi.

Misją Państwowej Inspekcji Pracy jest skuteczne egzekwowanie przepisów prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy, poprzez efektywne i ukierunkowane kontrole oraz działania prewencyjne, zmierzające do ograniczenia zagrożeń wypadkowych oraz poszanowania prawa pracy. Zadania Państwowej Inspekcji Pracy wynikają z wielu aktów normatywnych. Najważniejsze zadania określa jednak art. 10 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy – źródło Pip.gov.pl

Państwowa Inspekcja Pracy – czym się zajmuje?

Zgodnie z powyżej wspomnianą ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy, do jego głównych zadań należy:

• Nadzorowanie i kontrolowanie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie, tj. sprawdzenie, czy pracownicy mają ważne badania lekarskie oraz czy przeszli szkolenie z BHP. Oceniają również czy występuje jakiekolwiek ryzyko zawodowe i wypadki przy pracy, a także czy pomieszczenia w biurze/miejscu pracy spełniają odpowiednie warunki
• Kontrolowanie stosunku pracy, tj. czy w firma prowadzi akta osobowe pracowników, czy pracodawca posiada niezbędne zaświadczenia związane z dopuszczeniem pracownika do pracy oraz czy wszystkie formalności określające zasady zawierania i rozwiązywania umów o pracę są prawidłowo prowadzone
• Kontrolowanie wynagrodzenia za pracę i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, tj. Inspekcja Pracy pilnuje terminowości wypłacania pensji pracownikom, a także sposób ustalania wynagrodzenia i ewentualnych potrąceń z pensji
• Kontrolowanie czas pracy pracowników tj. bada czy pracują oni po godzinach lub w niedziele i święta oraz czy pracodawca zapewnia swoim pracownikom przysługujący im czas do odpoczynku i regeneracji po pracy
• Kontrolowanie urlopów tj. Inspekcja Pracy sprawdza, czy pracodawca prawidłowo ustala wymiar urlopów prawnie przysługujących pracownikowi
• Kontrolowanie zatrudnienie młodocianych i osób niepełnosprawnych tj. Inspekcja Pracy zwraca ogromną uwagę na zasady sporządzania umów w celu przygotowania zawodowego dla młodych osób, czas ich pracy oraz udzielania urlopów wypoczynkowych, a także zasady i warunki zatrudnienia osób o orzeczeniu niepełnosprawności

Czy Państwowa Inspekcja Pracy musi powiadomić zakład o swojej wizycie?

Inspekcja Pracy może poinformować pracodawcę o swojej wizycie w zakładzie, jednak nie musi tego robić. To znaczy, że komisja może w każdej chwili i o każdej porze pojawić się w miejscu pracy, a pracodawca nie może ich nie wpuścić. Nawet wtedy, kiedy w obecnej chwili trwa już inna kontrola z np. Urzędu Skarbowego, ZUS lub firmy audytorskiej.

Ponadto, ma ona prawo, po oczywistym wylegitymowaniu się, sprawdzić wszystkie firmowe dokumenty związane ze świadczeniem pracy przez zatrudnionych, ich akta osobowe oraz obiekty (maszyny, przedmioty), które zostały ujęte w przedmiocie kontroli, a także zebrać potrzebne informacje od byłych i aktualnych pracowników w dowolnie wybranej formie. Może wykorzystać do tego aparat cyfrowy czy inne narzędzia, służące do rejestrowania obrazu i dźwięku.

PIP nie musi również podawać przyczyny swojej wizyty, chyba że osoba, która np. złożyła skargę, podpisała zgodę o ujawnieniu jej danych osobowych.

Jakie są kary pokontrolne Państwowej Inspekcji Pracy?

Komisja PIP już w trakcje kontroli danego zakładu pracy może skorygować drobne uchybienia pracodawcy. Jednak ich finalna ocena wystawiana jest pod koniec wizyty i może zakończyć się wynikiem pozytywnym lub negatywnym.

Jeśli Inspekcja Pracy znajdzie jakiekolwiek nieprawidłowości, może nałożyć na pracodawcę karę finansową w wysokości od 1000 do 30 000 zł (typ i wymiar sankcji zależy od regulacji prawnych) lub mandat karny czy karę grzywny wydanej w wyniku postępowania przed sądem grodzkim. Wysokość kary zależy od wagi wykroczenia pracodawcy.

Co ważne, jeśli w miejscu pracy występuje zagrożenie życia i zdrowia pracowników lub przedsiębiorca skrajnie łamie przepisy prawa, to Inspekcja Pracy może nakazać natychmiastowego zaprzestania jego działalności.

Sprawdź również: 

BHP – czy wiesz, jakie są jego podstawowe zasady w miejscu pracy?