Praca strażaka zwykle kojarzy się z ponadprzeciętną odwagą, pracowitością, zdolnością do poświęceń. Wykonywanie takiego zajęcia wymaga też doskonałej zdolności fizycznej i psychicznej, dlatego wydaje się, że to dobrze płatna profesja. Czy aby na pewno tak jest? Sprawdzamy, ile zarabia strażak i jakie są jego obowiązki.

praca strażaka

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_89226142_pracowniany-portret-stra%C5%BCaka-ubranego-w-mundur-i-he%C5%82m-ochronny.html

Nie każdy może zostać strażakiem ze względu na uciążliwe warunki pracy, co teoretycznie powinno wiązać się z godziwym wynagrodzeniem. Ponadto samo wykonywanie tego zajęcia łączy się przynajmniej z dwoma formami zatrudnienia – w Państwowej Straży Pożarnej lub w Ochotniczej Straży Pożarnej. Kwestie wynagrodzenia są tu więc bardzo zróżnicowane. Strażacy gaszą pożar domu, ale co jeszcze należy do jego obowiązków? Ile zarabia strażak? Od czego zależy pensja strażaka? Odpowiedzi na te pytania podajemy w poniższym artykule.

Czym zajmuje się strażak?

Nie ulega wątpliwości, że współcześnie osoby działające w straży pożarnej nie zajmują się wyłącznie gaszeniem pożarów. Zakres ich obowiązków jest zdecydowanie szerszy. Strażacy ratują ludzi i zwalczają pożary oraz m.in.:

  • likwidacja miejscowych zagrożeń;

  • działania ratownicze – ratownictwo chemiczne, ekologiczne, techniczne, wodne i medyczne;

  • eliminowanie skutków wypadków drogowych, katastrof budowlanych, klęsk żywiołowych;

  • zapewnienie pomocy poszkodowanym i zagrożonym;

  • ogólne czynności związane z ratowaniem życia i zdrowia ludzi, zwierząt oraz ochrony mienia.

W praktyce strażak zajmuje się gaszeniem pożarów, pomocą w razie wypadków i powodzi, usuwaniem połamanych drzew i wielu innych sytuacji, w których wymagana jest szczególnie pomoc techniczna.

Jak pracują strażacy? Obowiązki w straży pożarnej

Jeśli chodzi o konkretne działania z podziałem na rodzaj formacji, takie informacje znajdziemy w oddzielnych ustawach. Regulują one nie tylko zakres obowiązków, ale i pozostałe kwestie związane z przyjmowaniem kandydatów do pracy, czy ich szkoleniem.

Obowiązki w Ochotniczej Straży Pożarnej

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych obowiązki strażaków związane są z podejmowaniem działań w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska. Są one realizowane poprzez:

1) prowadzenie i udział w działaniach ratowniczych oraz akcjach ratowniczych, a także działaniach prowadzonych przez inne służby, inspekcje i straże;

2) udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych poza granicami kraju, które są możliwe za sprawą umów międzynarodowych;

3) udział w alarmowaniu i ostrzeganiu ludności o zagrożeniach;

4) udział w ochronie ludności;

5) wykonywanie kwalifikowanej pierwszej pomocy;

6) organizowanie i udział w szkoleniach, ćwiczeniach oraz zawodach sportowo-pożarniczych organizowanych przez Państwową Straż Pożarną, gminę lub inne podmioty;

7) zabezpieczanie obszaru chronionego właściwej jednostki ratowniczo-gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej, określonego w powiatowym (miejskim) planie ratowniczym;

8) popularyzowanie zasad i dobrych praktyk w kwestii ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów;

9) organizowanie wydarzeń służących propagowaniu sportu i kultury fizycznej;

10) organizowanie wydarzeń oświatowo-kulturalnych szerzących wiedzę i umiejętności w kwestii ochrony przeciwpożarowej;

11) upowszechnianie i wspieranie relacji pomiędzy lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi w sprawach ochrony przeciwpożarowej;

12) propagowanie zasad udzielania pierwszej pomocy;

13) wsparcie gminy w kwestiach związanych z pomocą na rzecz społeczności lokalnej;

14) wsparcie w integracji społeczności lokalnej;

15) aktywny udział we współpracy międzynarodowej gminy.

Co więcej, Ochotnicze Straże Pożarne mają możliwość tworzenia dziecięcych lub młodzieżowych drużyn pożarnicze w celu zainteresowania dzieci i młodzieży działalnością szkoleniową, sportową i społeczną związaną z ochroną przeciwpożarową i ochroną ludności.

Do takiej formacji mogą uczęszczać osoby w wieku do 18 lat za zgodą jednego z rodziców, opiekunów prawnych albo opiekunów faktycznych.

Obowiązki w Państwowej Straży Pożarnej

Wydawać by się mogło, że obowiązki w PSP będą te same, co w ochotniczej straży pożarnej. Z jednej strony część obowiązków na pewno się pokrywa. Z drugiej zaś ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej dokładnie definiuje ich zakres. Według art. 1 ust. 2 podstawowe zadania Państwowej Straży Pożarnej to:

1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych oraz pozostałych miejscowych zagrożeń;

2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w trakcie pożarów, klęsk żywiołowych lub w czasie likwidacji miejscowych zagrożeń;

3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w sytuacji klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze;

4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności;

5) prowadzenie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych;

6) prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności;

7) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w kwestiach niezbędnych do realizacji jego zadań ustawowych;

8) nawiązywanie współdziałania ze strażami pożarnymi i służbami ratowniczymi innych państw oraz ich organizacjami międzynarodowymi zgodnie z nawiązanymi umowami międzynarodowymi, oraz odrębnymi przepisami;

9) realizacja pozostałych zadań wynikających z umów międzynarodowych Rzeczpospolitej Polskiej na zasadach i w zakresie w nich określonych.

Praca strażaka

Rozważając temat zarobków strażaków, podstawowy podział na strażaków zawodowych i wstępujących do Ochotniczej Straży Pożarnej jest niezbędny. W kwestii pensji jest to dość istotne, ponieważ obie formy podlegają różnym regulacjom. W obu przypadkach jednak istnieje wiele cech wspólnych. Przykładowo istnieje konieczność umiejętności prowadzenia pojazdu strażaków, jakim jest wóz strażacki.

ZOBACZ TEŻ:

Państwowa Straż Pożarna

Strażak może pracować w Państwowej Straży Pożarnej. Jest to zawodowa, umundurowana, a także wyposażona w specjalistyczny sprzęt formacja, która niweluje pożary oraz pomaga w walce z klęskami żywiołowymi czy pozostałymi miejscowymi zagrożeniami. Komendant Główny PSP to organ podległy ministrowi właściwego ds. wewnętrznych.

Koszty związane z funkcjonowaniem Państwowej Straży Pożarnej są pokrywane z budżetu państwa. Z tego powodu przeciętne wynagrodzenie strażaków stanowi wielokrotność kwoty bazowej, której wysokość ustaloną według odrębnych zasad określa ustawa budżetowa (wskazana przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia).

Kto może zostać strażakiem zawodowej straży pożarnej?

Służbę w Państwowej Straży Pożarnej może pełnić:

  • obywatel polski;

  • niekarany za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;

  • korzystający z pełni praw publicznych;

  • posiadający co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe;

  • posiadający zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia tej służby.

Nabór strażaków do Państwowej Straży Pożarnej jest otwarty i konkurencyjny oraz rozpoczyna się z chwilą publikacji ogłoszenia o planowanym postępowaniu kwalifikacyjnym. Zarówno opis organizacji, jak i przeprowadzania procesu przyjęcia kandydatów omawia Rozporządzenie MSWiA z dnia 23 września 2021 r. w sprawie postępowania kwalifikacyjnego o przyjęcie do służby w Państwowej Straży Pożarnej.

Państwowa Straż Pożarna ma też własny system kształcenia i szkolenia. Odpowiada on jednocześnie za nabywanie kwalifikacji ogólnych, przygotowując kandydatów do zawodu strażaka, technika pożarnictwa lub inżyniera pożarnictwa, jak i za podwyższanie kompetencji zawodowych obecnych pracowników w strukturach straży.

Programy te realizowane są w ośrodkach szkolenia lub w jednej ze szkół Państwowej Straży Pożarnej (przykładowo kształcenie kadr oficerskich odbywa się w danej placówce – prowadzi je np. Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie).

Ochotnicza Straż Pożarna

Według ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych OSP to jednostki ochrony przeciwpożarowej będące stowarzyszeniami.

Samo OSP również stanowi formację umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi albo innymi miejscowymi zagrożeniami, w tym prowadzącymi działania w zakresie ratownictwa specjalistycznego, jednakże zrzeszającą ochotników, a nie strażaków zawodowych. Ponadto nie występują tu szczeble zawodowe.

Głównymi wymaganiami wobec kandydatów jest zakres wiekowy (wiek między 18 a 65 lat), posiadanie aktualnego ubezpieczenia i orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do udziału w działaniach ratowniczych, a także odbyte szkolenie pożarnicze oraz pozytywna opinia zarządu jednostki.

Jeśli chodzi o zarobki w staży pożarnej w formacji ochotniczej, zależy ono od stawek godzinowych ustalanych według budżetu gminy. Co ważne, pensja strażaka jest tu wypłacana tylko za czas służby strażaka podczas akcji, a nie samo przebywanie w jednostce.

Interesuje Cię praca w Lublinie? Sprawdź już teraz najnowsze oferty na GoWork.pl!

Od czego zależą zarobki strażaka?

Podstawowym czynnikiem, od którego zależy wynagrodzenie strażaka, jak wspomniano wyżej, jest miejsce jego pracy. W Państwowej Straży Pożarnej oferowane są inne stawki niż dla ochotników z OSP.

Pensja strażaka poza miejscem wykonywania pracy zależy także od:

Tej profesji również trzeba się liczyć z dużym przedziałem stawek. Ostatecznych czynników, od których zależy ostateczna pensja, jest bowiem bardzo dużo.

Ile zarabia strażak?

Strażak OSP otrzymuje ekwiwalent za udział w działaniach pożarniczych lub w szkoleniu pożarniczym. Takie wynagrodzenie według ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o ochotniczych strażach pożarnych, nie może wynosić więcej niż 1/175, czyli około 25 zł na godzinę.

Dla zawodowych strażaków pensje oscylują w dużych zakresach. Część najgorzej wynagradzanych strażaków zarabia najniższą krajową. Zarobki mogą jednak sięgać do nawet 10 tyś zł. Przeciętne wynagrodzenie, które otrzymuje strażak zawodowy, w marcu 2023 roku wynosiło około 7264 zł (6706 zł bez nagrody rocznej).

Dodatkowo pensja strażaka po dwóch latach czynnej służby wzrasta o 2%, a z każdym kolejnym rokiem o 1%, do momentu uzyskania 20 lat stażu pracy.

W przypadku lepiej opłacanych strażaków z PSP można liczyć na widoczne podwyżki, które są wprowadzane zgodnie z rozporządzeniem ministra spraw wewnętrznych i administracji zmieniającym rozporządzenie w sprawie uposażenia strażaków Państwowej Straży Pożarnej.

Zgodnie z obecnymi regulacjami od 2024 roku podwyżka dla funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej wyniesie 9,3%.

TO TAKŻE MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ:

Średnie wynagrodzenie strażaków

Analizując wynagrodzenie strażaków PSP i OSP można wziąć pod uwagę również stawki, które podaje serwis wynagrodzenia.pl, ustalone na podstawie Ogólnopolskiego Badania Wynagrodzeń.

Średnia na stanowisku strażaka w tym przypadku wynosi 5920 zł brutto. Najniższe pensje mogą wynosić 4670 zł brutto, a kwoty najlepiej wynagradzanych strażaków oscylują powyżej 6920 zł brutto.

Dodatki dla strażaków

Choć nierzadko pensje dla strażaków nie należą do najwyższych stawek, mają oni możliwość, aby miesięczne wynagrodzenie całkowite było wyższe. Na zarobki strażaków składa się lista dodatków do uposażenia:

  • dodatek za stopień;

  • dodatek służbowy;

  • dodatek motywacyjny;

  • dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami, kwalifikacjami, warunkami albo miejscem pełnienia służby;

  • dodatek funkcyjny za pełnienie funkcji;

  • dodatek funkcyjny za pełnienie służby na stanowisku kierowniczym lub samodzielnym;

  • zasiłek na zagospodarowanie;

  • nagrody i zapomogi;

  • nagrody jubileuszowe;

  • zasiłek pogrzebowy i odprawa pośmiertna w przypadku śmierci strażaka.

Pozostałe świadczenia dla strażaka

Warto wspomnieć, że strażacy zawodowi mianowani na stałe mogą otrzymać przydział mieszkaniowy w miejscu, gdzie odbywa służbę lub w miejscowości maksymalnie oddalonej od lokalnej jednostki OSP o dwie godziny (strażak w służbie przygotowawczej ma możliwość uzyskania przydziału na zakwaterowanie tymczasowe).

W sytuacji, gdy dojdzie do śmierci strażaka (również OSP), rodzinie należy się jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci osoby poszkodowanej, renta rodzinna lub odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu.

Dodatkowo strażakowi poszkodowanemu podczas wypadku w trakcie służby przysługuje:

  • jednorazowe odszkodowanie w przypadku uszczerbku stałego lub długotrwałego na zdrowiu;

  • renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy;

  • odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu.

Powyższe świadczenia przysługują także strażakowi OSP, który doznał uszczerbku na zdrowiu, lub poniósł szkodę w mieniu w drodze do siedziby ochotniczej straży pożarnej w celu udziału w działaniu ratowniczym lub akcji ratowniczej.

Dodatek za szkodliwe warunki swojej pracy

Strażak może otrzymać dodatek za pracę na różnych poziomy zagrożenia. Ze względu na stopień szkodliwości strażak PSP może liczyć na różne kwoty. Wymienia się tu następujący podział ryzyka:

  • 5% podstawy przy pierwszym stopniu szkodliwości;

  • 10% podstawy przy drugim stopniu szkodliwości;

  • 15% podstawy przy trzecim stopniu szkodliwości;

  • 20% podstawy przy czwartym stopniu szkodliwości.

Zobacz też: Ile zarabia żołnierz? Ile wynosi uposażenie zasadnicze żołnierzy?

Zarobki strażaków w 2024 roku

Zarobki strażaków w Polsce są ustalane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA), a ich wysokość jest finansowana z budżetu państwa. Wynagrodzenie strażaków w 2024 roku waha się w dość szerokim zakresie, od najniższej krajowej do kwot sięgających nawet 10 tysięcy złotych. Na wysokość pensji wpływają różne czynniki, takie jak stopień zawodowy, staż pracy czy specyfika pełnionej funkcji.

Średnia pensja strażaka w Polsce w 2024 roku wynosi około 5 920 zł brutto, co daje około 4 366 zł netto. Co drugi strażak otrzymuje pensję mieszczącą się w przedziale od 4 670 zł do 6 920 zł brutto. Jednak część wynagradzanych strażaków zarabia poniżej 4 670 zł brutto, podczas gdy wśród 25% najlepiej opłacanych strażaków zarobki przekraczają 6 920 zł brutto.

Strażacy w 2024 roku mogli również liczyć na znaczne podwyżki. Zgodnie z komunikatem Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, na skutek wzrostu kwoty bazowej o 20%, średnie miesięczne uposażenie strażaka wzrosło o 1 340 zł brutto. Zmiany te miały na celu poprawę wynagrodzenia strażaków oraz dostosowanie pensji do wzrostu kosztów życia.

Warto zauważyć, że pensje strażaków mogą się znacznie różnić w zależności od pełnionej funkcji, stopnia zawodowego oraz miejsca pracy. Strażacy pełniący wyższe stanowiska, takie jak komendanci czy dyspozytorzy, mogą liczyć na wynagrodzenia przekraczające średnią krajową, dochodzącą nawet do 10 000 zł brutto miesięcznie. Zarobki te zależą także od dodatkowych bonusów i nagród rocznych, które strażacy mogą otrzymać na podstawie wyników pracy.

Wnioskując, wynagrodzenie strażaków w 2024 roku może być uznane za stosunkowo konkurencyjne, zwłaszcza w kontekście wprowadzenia znaczących podwyżek, które mają na celu poprawę sytuacji finansowej osób pełniących ten wymagający i odpowiedzialny zawód.

Jaka emerytura dla strażaka?

System emerytalny strażaków Państwowej Straży Pożarnej (PSP) jest specyficzny i różni się od powszechnego systemu emerytalnego. Jest on regulowany ustawą z 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy służb mundurowych, co oznacza, że strażacy, podobnie jak policjanci, funkcjonariusze Straży Granicznej czy Służby Więziennej, korzystają z przywilejów emerytalnych wynikających ze specyfiki ich pracy.

Wysokość świadczenia oraz moment, w którym strażak może przejść na emeryturę, zależy przede wszystkim od daty rozpoczęcia służby.

Obecnie funkcjonują trzy różne systemy naliczania emerytury dla strażaków w zależności od tego, kiedy po raz pierwszy podjęli służbę:

  • Strażacy, którzy rozpoczęli służbę przed 2 stycznia 1999 roku – mogą przejść na emeryturę już po 15 latach służby, a ich świadczenie wynosi 40% podstawy wymiaru i rośnie o 2,6% za każdy dodatkowy rok służby. W ich przypadku możliwe jest również doliczenie do stażu okresów składkowych sprzed służby.

  • Strażacy, którzy rozpoczęli służbę po 1 stycznia 1999 roku – również nabywają prawo do emerytury po 15 latach, ale nie mogą doliczać do niej wcześniejszych okresów pracy poza służbą. Ich emerytura wzrasta o 2,6% za każdy kolejny rok służby.

  • Strażacy, którzy rozpoczęli służbę po 31 grudnia 2012 roku – obowiązuje ich nowy system, w którym emeryturę można uzyskać dopiero po 25 latach służby, a świadczenie wynosi 60% podstawy wymiaru i rośnie o 3% za każdy dodatkowy rok służby.

Podstawą wymiaru emerytury jest wynagrodzenie strażaka na ostatnio zajmowanym stanowisku, które obejmuje pensję zasadniczą, dodatki o charakterze stałym oraz nagrodę roczną. Wysokość świadczenia może być zwiększona w przypadku pełnienia służby w warunkach szczególnie niebezpiecznych. Na przykład:

  • 2% podstawy wymiaru za każdy rok pracy jako nurek, płetwonurek lub w jednostkach antyterrorystycznych,

  • 0,5% podstawy wymiaru za każdy rok służby w warunkach szczególnie zagrażających życiu i zdrowiu,

  • 15% podstawy wymiaru w przypadku inwalidztwa powstałego na skutek służby.

Strażacy, którzy przed wstąpieniem do służby byli zatrudnieni w innych zawodach i opłacali składki na ubezpieczenie społeczne, mogą również ubiegać się o drugą emeryturę z ZUS, ale dopiero po osiągnięciu wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. W przypadku, gdy suma obu świadczeń byłaby niższa od minimalnej emerytury krajowej, emerytura mundurowa zostaje podwyższona tak, aby strażak otrzymywał świadczenie co najmniej na poziomie obowiązującej minimalnej emerytury.

Nowe zasady wprowadzone w 2013 roku sprawiły, że strażacy muszą dłużej pozostawać w służbie, zanim nabędą uprawnienia emerytalne. Przedłużenie stażu służby z 15 do 25 lat wynikało z potrzeby ograniczenia liczby wcześniejszych emerytur oraz dostosowania systemu do zmian demograficznych i rosnących wydatków budżetowych.

Czy opłaca się być strażakiem?

Tak jak wspomniano wyżej, aby zostać strażakiem PSP i OSP trzeba mieć odpowiednie predyspozycje. A wymagań jest sporo. Wobec kandydatów na strażaków PSP stosuje się test sprawności fizycznej, a także ocenę zdolności fizycznej i psychicznej do pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej.

W naborze na niektóre stanowiska prowadzony jest też test wiedzy, test kompetencyjny, sprawdzian lęku wysokości (akrofobia), czy sprawdzian z pływania.

Wymagania względem kandydatów na strażaków OSP są nieco mniej wymagające, ale nadal dość wysokie. Taka osoba musi spełnić nie tylko wymagania wiekowe, ale też wyróżniać się dobrą kondycją zdrowotną czy wiedzą z zakresu bezpieczeństwa.

Wymagania a pensja strażaków

Biorąc pod uwagę ogromną odpowiedzialność swojej pracy, szeroki zakres obowiązków (nie tylko gaszenie pożarów), a także dość spore wymagania względem kandydatów na stanowisko strażaka, współczesne stawki wynagrodzeń wydają się zdecydowanie za małe.

Oczywiście wynagrodzenie zwiększa pula dodatków, jednak w dalszym ciągu ratowanie zdrowia i życia nie zawsze są odpowiednio nagradzane. Szkodliwe warunki pracy prędzej czy później wpływają na stan zdrowia pracownika.

Osoby, które chcą zostać strażakiem, często robią to bardziej z powodu własnego charakteru (chęć niesienia pomocy innym) niż ze względów finansowych. Niewątpliwie jednak strażacy zawodowi o dużym doświadczeniu uzyskują pensje, które mogą już konkurować z wyższymi stawkami w podobnych zawodach. Więcej przywilejów, jak i szans na podwyżki mają jednak strażacy pracujący w Państwowej Staży Pożarnej.

Zastanawiając się nad tym, kogo uratowali strażacy w swojej karierze można stwierdzić, że mają wiele cech wspólnych z lekarzami i pozostałymi pracownikami służby zdrowia. Wystarczy, by strażacy przyjechali pierwsi na miejsce zdarzenia, co znacznie zwiększa szansę na przeżycie wielu ludzi.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_111561597_przyci%C4%99te-uj%C4%99cie-stra%C5%BCaka-w-mundurze-ochronnym-trzymaj%C4%85cego-w-r%C4%99kach-w%C4%85%C5%BC-doprowadzaj%C4%85cy.html

Oceń artykuł
3.6/5 (20)