Wypadek w drodze do pracy to coś, co może przydarzyć się każdemu. Jak powinno wyglądać jego zgłoszenie i kto w takiej sytuacji płaci wynagrodzenie chorobowe – ZUS, czy pracodawca? Na te i inne pytania odpowiada ekspert prawny GoWork.pl!
Wypadek w drodze do pracy – definicja
Co uznajemy za wypadek w drodze do pracy? Zgodnie z definicją, jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania obowiązków służbowych lub innej działalności, stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego.
Uwaga: aby taki wypadek został prawidłowo zaklasyfikowany, konieczne jest spełnienie warunku, zgodnie z którym droga do pracy była tą najkrótszą i nie została przerwana, zanim doszło do zdarzenia. Jeśli zostanie on spełniony, a do tego sytuacja zostanie zgłoszona w odpowiedni sposób, pracownikowi mogą przysługiwać świadczenia za wypadek w drodze do pracy.
Na jakich zasadach się o nie ubiegać i jak wygląda procedura zgłaszania tego rodzaju wypadków? Czy takie zdarzenie traktujemy tak samo, jak wypadek w pracy?
Wypadek w drodze do pracy – procedura
Kto w sytuacji, w której pracownik uległ wypadkowi w drodze z pracy, uruchamia procedurę zgłoszenia zdarzenia odpowiednim organom? Choć obowiązek ten leży po stronie zatrudniającego, to poszkodowany musi jak najszybciej poinformować go o zaistniałym zajściu, czyli np. wypadku w delegacji.
Zgłoszenia wypadku w drodze do pracy również dokonuje pracodawca, lecz uprzednio musi ustalić jego okoliczności i zaklasyfikować go jako właśnie taką sytuację. Ta kwestia potrafi jednak budzić wiele wątpliwości.
Uzasadnienie niezakwalifikowania zdarzenia jako wypadku w drodze do pracy – przerwana droga z lub do pracy
Najczęściej trudności dotyczą tego, czy spełniono kryterium nieprzerwanej i jak najkrótszej drogi do pracy. Choć bowiem ustawodawca przewidział sytuację, w której podczas takiej podróży pracownik może zatrzymać się na chwilę np. na szybkie zakupy spożywcze, to już dłuższa wizyta u koleżanki po drodze do domu może odebrać nam prawo do ubiegania się o świadczenia z tytułu wypadku w drodze do pracy.
Wypadek w drodze do pracy – świadczenia
Jakie świadczenia mogą przysługiwać nam z tytułu wypadku w drodze do pracy? Jeśli na jego skutek zostaliśmy zmuszeni do przebywania na zwolnieniu lekarskim, możliwe jest uzyskanie chociażby korzystniejszych finansowo świadczeń z tytułu ubezpieczenia społecznego.
Wypadek w drodze do pracy – ile wynagrodzenia przysługuje na chorobowym?
Jeśli nasz wypadek zostanie odpowiednio zaklasyfikowany, wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest w wysokości pełnej, należnej nam pensji. Taką kwotę możemy otrzymywać przez:
- 33 dni w ciągu roku kalendarzowego
- 14 dni w ciągu roku kalendarzowego w przypadku pracowników powyżej 50. roku życia
Po przekroczeniu określonej liczby dni zasiłku poszkodowany może również ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne z tytułu wypadku w drodze do pracy. Jeśli zaś wypadek uniemożliwi pracownikowi podjęcie ponownie pracy, możliwe jest także otrzymanie renty z tytułu niezdolności do pracy.
Odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy – czy można się o nie ubiegać?
Czy i na jakich zasadach przysługuje odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy i jak przepisy regulują tę kwestię? O tym, jak wygląda taka procedura w kolejnym odcinku cyklu „Pracodawca to (nie) Twój wróg” opowiada ekspertka prawna GoWork.pl, Angelika Kowalczyk.
1. Czy wypadek w drodze do pracy jest traktowany tak samo, jak ten w godzinach pracy?
Kodeks pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy) szczegółowo odnosi się do kwestii wypadku przy pracy, nie znajdziemy w nim natomiast przepisów bezpośrednio regulujących sytuację wypadku w drodze do pracy. Definicję taką zawiera ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: uerfus).
Definicja wypadku w drodze do pracy – Kodeks pracy
Zgodnie z art. 57b, za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.
Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.
Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca:
- innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
- zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
- zwykłego spożywania posiłków;
- odbywania nauki lub studiów.
Warto zwrócić uwagę, że aby zdarzenie zostało uznane za wypadek w drodze do pracy, to droga ta musi być najkrótsza i nie może zostać przerwana. Wypadkiem w drodze do pracy będzie zatem sytuacja, w której pracownik złamie nogę podczas schodzenia po schodach do stacji metra znajdującej się najbliżej miejsca zamieszkania lub nawet tej, która znajduje się co prawda dalej niż najbliższa, ale umożliwia uniknięcie przesiadek – czyli jest dla pracownika najdogodniejsza.
SPRAWDŹ TEŻ: Wypadek z winy pracodawcy – jak ubiegać się o odszkodowanie?
Wypadek w drodze do pracy – kiedy nie zostanie uznany?
Nie będzie natomiast wypadkiem w drodze z pracy wypadek komunikacyjny, który przydarzy się pracownikowi w drodze powrotnej z galerii handlowej znajdującej się kilka przecznic od miejsca zatrudnienia, do której pracownik udał się po skończonej pracy, choćby nawet galeria handlowa znajdowała się „po drodze” do miejsca zamieszkania, gdyż droga powrotna została przerwana.
Wypadkiem w drodze do pracy będzie ten, który zdarzy się mimo przerwy wynikającej z konieczności załatwienia potrzeb fizjologicznych („życiowo uzasadniona przerwa”), ale już nie wówczas, gdy dodatkowo obok tej czynności pracownik wstąpi na kawę, albowiem zgodnie z powyższą regulacją, czas tej przerwy „przekracza granice potrzeby”.
W świetle powyższego można stwierdzić, że każda sytuacja wypadku w drodze do pracy będzie oceniana indywidualnie zależnie od okoliczności. Oceny takiej, a konkretnie – ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy, dokonuje pracodawca w karcie wypadku w drodze do pracy, zgodnie ze wspomnianym wyżej art. 57B.
Odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy – czy przysługuje?
Można uznać, że wypadek w drodze do pracy jest traktowany tak samo jak ten, który zdarzy się w godzinach pracy – obydwa uprawniają do otrzymania odpowiednich świadczeń (wynagrodzenie chorobowe/zasiłek chorobowy). Jednakże wypadek w drodze do/z pracy nie jest traktowany na równi z wypadkiem w godzinach pracy w zakresie prawa do jednorazowego odszkodowania z ZUS-u, o którym mowa w ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – jednorazowe odszkodowanie przysługuje bowiem jedynie w przypadku wypadku w miejscu pracy.
2. Wypadek w drodze do pracy – kto płaci? ZUS, czy pracodawca?
Można stwierdzić, że koszty finansowe wypadku w drodze do pracy ponosi w pierwszej kolejności pracodawca, a w drugiej ZUS.
Zgodnie bowiem z art. 92 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy, za czas niezdolności do pracy wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy, trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
Wypadek w drodze do pracy – kto płaci w pierwszej kolejności?
Naturalnie więc finansowe koszty wypadku w drodze do pracy w pierwszej kolejności ponosi pracodawca. Takie wynagrodzenie chorobowe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym również za dni wolne od pracy. Oczywiście wynagrodzenie z tytułu niezdolności do pracy powstałej wskutek wypadku w drodze do pracy nie przysługuje, jeżeli pracownik nie ma prawa do zasiłku chorobowego.
Wypadek w drodze do pracy – ZUS wypłaca zasiłek
Natomiast w momencie, gdy niezdolność do pracy, która powstała wskutek wypadku w drodze do pracy, trwa dłużej niż 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia, trwa łącznie dłużej niż 14 dni w ciągu roku kalendarzowego, pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy, który wypłaca ZUS na podstawie wspomnianej już uerfus.
Szukasz pracy w Gdyni? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!
3. Czy i w jaki sposób można ubiegać się o odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy?
Jak zostało wspomniane powyżej, pracownikowi nie należy się jednorazowe odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy. Przysługuje mu jednak wynagrodzenie chorobowe od pracodawcy przez pierwsze 33 dni niezdolności, natomiast potem zasiłek chorobowy od ZUS-u.
Wypadek w drodze do pracy – L4
Aby otrzymać wynagrodzenie chorobowe (od pracodawcy) lub rentę (od ZUS-U) z tytułu wypadku w drodze do pracy, przede wszystkim zdarzenie powinno zostać uznane za wypadek w drodze do pracy – tj. powinno spełniać kryteria określone w art. 57b ustawy, co stwierdza pracodawca w karcie wypadku. Dlatego tak bardzo ważne jest, by o wypadku w drodze do pracy niezwłocznie zawiadomić pracodawcę. Jeżeli pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku chorobowego, tj. pracodawca regularnie odprowadza niezbędne składki, to prawo do wynagrodzenia chorobowego lub renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej wskutek wypadku w drodze do pracy przysługuje pracownikowi bez okresu wyczekiwania (art. 57a uerfus).
Wypadek w drodze do pracy – jakie dokumenty należy złożyć?
W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy/ZUS-u, załączając oczywiście kartę wypadku, ale również np. fotografię z miejsca zdarzenia, dokumentację medyczną czy np. notatkę policyjną.
Szczegółowe zasady, tryb uznawania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, sposób jego dokumentowania, wzór karty wypadku w drodze do pracy lub z pracy oraz termin jej sporządzania określono w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Mimo tego, że pracownikowi nie przysługuje jednorazowe odszkodowanie za wypadek w drodze do pracy, może on ubiegać się o takie odszkodowanie na podstawie przepisów prawa cywilnego od podmiotu, z którego winy doszło do wypadku w drodze do pracy.
Pracownik może zatem starać się przede wszystkim o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wskutek wypadku w drodze do pracy czy odszkodowanie, w tym przede wszystkim zwrot kosztów leczenia, ale również specjalistycznej diety czy opieki sprawowanej przez osobę trzecią. W tym celu należy dostarczyć jak najwięcej dowodów, np. dokumentację medyczną, oświadczenia świadków, fotografie z miejsca wypadku.
