Praca jako psycholog – kto może ją wykonywać?
Psycholog jest zaliczany do przedstawicieli zawodów zaufania publicznego. Obowiązuje go tajemnica w zakresie informacji przekazywanych przez pacjentów, którzy korzystają z jego usług. Zadaniem psychologa jest przedstawienie diagnozy dotyczącej źródła problemów, z którymi zmaga się dana osoba. Dokonuje tego na podstawie rozmowy z pacjentem, a także przeprowadzonych testów psychologicznych. Efektem takiej diagnozy może być poszukiwanie rozwiązania problemu, z którym zmaga się dana osoba. Psycholog może odbywać rozmowę w celu ustalenia, czy kandydat ma odpowiednie zdolności i predyspozycje do wykonywania danej profesji.
Wykonywanie zawodu psychologa wiąże się ze spełnieniem określonych wymagań. Taki specjalista musi być absolwentem studiów wyższych na kierunku psychologia. Natomiast nie jest tak, że ukończenie nauki na uczelni powoduje, że taka osoba staje się specjalistą od wszystkich dziedzin w zakresie psychologii. Otóż wybiera się specjalizację, w której chce się rozwijać. Do najbardziej popularnych zalicza się:
- psychologię sportu,
- psychologię sądową,
- psychologię kliniczną,
- psychologię pracy i organizacji,
- psychologię marketingu i reklamy.
Psychologia od lat jest zaliczana do najpopularniejszych kierunków studiów. Jak wynika z danych polskich uniwersytetów, była wybierana najczęściej w 2021 roku. Chodzi o takie uczelnie jak m.in. Uniwersytet Gdański, Warszawski, Jagielloński, Wrocławski czy Śląski. Tylko w pierwszej turze naboru kandydatów chęć studiowania wyraziło 17 tys. absolwentów szkół średnich. Okazało się, że na jedno miejsce przypadało aż 15 chętnych – nie jest to kierunek, na który dostanie się każdy, kto jest nim zainteresowany.
Ukończenie studiów magisterskich w kierunku psychologii to nie wszystko. W kolejnym kroku musisz zaliczyć podyplomowy staż zawodowy pod nadzorem psychologa i to już będzie wystarczające do rozpoczęcia kariery zawodowej.
Jakie umiejętności musi mieć psycholog?
Psycholog, w zależności od specjalizacji i miejsca pracy, może się zajmować różnymi zadaniami. Najczęściej kojarzymy jednak psychologię kliniczną, gdzie specjalista udziela wsparcia pacjentom i próbuje rozwiązać ich problemy. Przed decyzją o pójściu w takim kierunku nauczania warto zastanowić się, czy w ogóle mamy predyspozycje do wykonywania tego zawodu:
- Komunikatywność, a nawet bardziej: sprawność komunikacji – psycholog musi umieć dotrzeć do rozmówcy. Spowodować, że ten się otworzy i zacznie mówić o tym, co go trapi, da możliwość poszukiwania źródeł problemu.
- Umiejętność słuchania – należy dać się wygadać pacjentowi, co najwyżej zadawać dodatkowe pytania, ale ogólnie nie przerywać i nie utrudniać wypowiedzi.
- Interpretacja informacji – psycholog musi wiedzieć, jak podejść do przekazywanych informacji.
- Pewność siebie – psycholog musi być specjalistą, który swoim zachowaniem, podejściem i komunikatami zachęca rozmówcę do wypowiadania się oraz dzielenia swoją historią i problemami. Pacjent nie może wyczuwać, że specjalista ma obawy, wątpliwości, nie jest pewny siebie.
- Otwartość – specjalista nie może bazować na stereotypach, z góry przyjętych przekonaniach. Musi rozumieć, że nie wszystko w życiu widział i starać się zrozumieć każdego rozmówcę, który może być całkiem inny niż wszystkie dotychczasowe przypadki, z którymi miał do czynienia.
- Skupianie się – psycholog nie jest specjalistą, który może każdego dnia rozmawiać z dużą liczbą rozmówców. Powinien robić sobie przerwy, ograniczać liczbę pacjentów, aby był w stanie skupić się na problemach każdej kolejnej osoby.
- Empatia – psycholog musi rozumieć obawy i sytuację pacjenta, starać się pomóc mu w poradzeniu sobie z problemami.
Natomiast nie jest tak, że psycholog zajmuje się wyłącznie takimi rozmowami, których celem jest zrozumienie źródła problemów, z którymi zmaga się dana osoba. Wszystko zależy od specjalisty, i tak:
- Psycholog marketingu – ustala wpływ kampanii reklamowej na odbiorców.
- Psycholog kliniczny – wydaje diagnozy, zaświadczenia i opinie.
- Psycholog sądowy – stawia diagnozę świadków, pokrzywdzonych i sprawców w procesach.
To tylko przykładowe specjalizacje. W zależności od tego, gdzie pracuje psycholog, jego obowiązki mogą być różne.
Gdzie może pracować psycholog?
Pierwszym miejscem, które się nasuwa, jeśli chodzi o realizowanie usług przez psychologów, jest z pewnością gabinet i oferowanie możliwości skorzystania z konsultacji. Tylko czy Polacy rzeczywiście stawiają na takie usługi? Według danych GUS obejmujących 2018 rok z konsultacji z psychologami korzysta ok. 1,6 mln Polaków, natomiast szacuje się, że problemy psychologiczne może mieć nawet 6 milionów obywateli.
Prowadzenie gabinetu psychologicznego może być dobrym pomysłem na wykorzystanie posiadanych umiejętności, tym bardziej że kolejki do takich miejsc są długie i dobry specjalista nie powinien mieć większych problemów ze znalezieniem odbiorców zainteresowanych jego usługami. Natomiast poza tym mający odpowiednią specjalizację psycholog może pracować:
- W szpitalu lub placówce medycznej – zapewniając konsultacje na podobnej zasadzie jak w przypadku prowadzenia prywatnego gabinetu.
- W branży marketingowej – jako specjalista, który analizuje wpływ poszczególnych kampanii na odbiorców. Może również badać, jak wykorzystanie poszczególnych elementów, przekazów i nie tylko na nich wpłynie.
- W dziale HR – kolejne znakomite miejsce do zatrudnienia psychologa. Każdy pracodawca oczekuje, że wytypowany kandydat będzie najlepszym z dostępnych. Psycholog jest w stanie pomóc to ocenić.
- W klubach sportowych – zawodowe uprawianie różnych dyscyplin wiąże się z wieloma problemami, stresem, a także często rywalizacją o duże pieniądze. Część np. piłkarzy nie radzi sobie z tym i nie potrafi pokazać pełni swoich umiejętności. W rozwiązaniu tych problemów pomagają im właśnie psycholodzy.
- W ośrodkach odwykowych – gdzie pomaga się w radzeniu sobie z uzależnieniami. Pomoc psychologa w całym procesie jest nieoceniona.
- Firmy transportowe – osoby, które ukończyły psychologię transportu, mogą w firmach, które specjalizują się w transporcie i spedycji, odpowiadać za przeprowadzanie badań zawodowych kierowców.
Ile zarabia psycholog?
Wynagrodzenie psychologa zależy od jego specjalizacji, formy zatrudnienia, miejsca pracy i doświadczenia. Na najwyższe zarobki mogą liczyć ci specjaliści, którzy oferują konsultacje w ramach prowadzonego gabinetu. Cena za jedną sesję z psychologiem wynosi od 100 do nawet 400 zł.
W przypadku psychologów sądowych stawka godzinowa wynosi od 1,28 proc. do 1,81 proc. kwoty bazowej dla osób zajmujących państwowe stanowisko kierownicze. W każdym roku obowiązuje inna. Natomiast według badania przeprowadzonego przez portal wynagrodzenia.pl mediana zarobków takich ekspertów wynosiła w styczniu 2022 roku 4170 zł brutto. Co drugi psycholog uzyskuje wynagrodzenie od 3530 zł do 5000 zł. 25 proc. zarabia poniżej 3530 zł, a 25 proc. powyżej 5 tys. zł. W zawodzie tym dominują kobiety – stanowią aż 87 proc. wszystkich specjalistów.