Praca a choroba psychiczna. Czy zwolnienie pracownika chorego psychicznie jest legalne?

Osoba z zaburzeniami psychicznymi może być całkiem normalnym pracownikiem. Zdolność do pracy zawodowej takich pracowników wcale nie musi być ograniczona. Najważniejsze jest jednak to, aby nie stanowiła zagrożenia dla innych. Sprawdzamy, jak wygląda zatrudnienie osób z chorobami psychicznymi – jakie są tu prawa obu stron i sytuacje, w których pojawia się wizja zwolnienia.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_10355708_stres.html

To trudny temat, zarówno dla osób chorych, jak i pracodawców. Czy osoba chora psychicznie może pracować jak każda inna? Nasza ekspertka prawna tłumaczy, jak przepisy regulują kwestię choroby psychicznej i pracy. Czy mamy obowiązek informować przełożonych o swoim stanie zdrowia? Czy zwolnienie pracownika chorego psychicznie można określić jako dyskryminację?

Jakie są rodzaje chorób psychicznych?

Choroby psychiczne to szeroka grupa zaburzeń, które wpływają na myśli, emocje i zachowania człowieka, utrudniając codzienne funkcjonowanie. Istnieje kilka głównych kategorii tych chorób, w tym:

1) Zaburzenia lękowe – obejmujące nadmierny lęk i strach, takie jak zaburzenie obsesyjno-kompulsywne czy zespół stresu pourazowego.

2) Zaburzenia odżywiania – np. anoreksja czy bulimia, dotyczące postrzegania ciała i relacji z jedzeniem.

3) Zaburzenia osobowości – jak osobowość borderline, cechują się stałymi trudnościami w myśleniu i zachowaniu.

4) Zaburzenia nastroju – jak depresja czy choroba afektywna dwubiegunowa, które wpływają na wahania nastroju.

5) Zaburzenia psychotyczne – m.in. schizofrenia, charakteryzujące się zakłóceniami w myśleniu i postrzeganiu rzeczywistości.

Chociaż choroby te mogą być trudne, odpowiednie leczenie oraz psychoterapia mogą znacznie poprawić jakość życia pacjenta.

Czy osoba chora psychicznie może pracować?

Niski poziom finansowania, deficyt kadr, brak odpowiedniej koordynacji działań i kolejki, kolejki, kolejki… O tym, jak słabo funkcjonuje w Polsce profesjonalna opieka zdrowia psychicznego, przekonał się niejeden pacjent. Tymczasem dane nie kłamią – coraz więcej Polaków jest zmuszonych z niej korzystać. Jeszcze przed pandemią psychiatrycznie leczyło się już przeszło 1,6 miliona osób w Polsce. Tymczasem na terenie Polski pracuje jedynie… 4,3 tys. uprawnionych do wykonywania zawodu psychiatrów, w tym jeszcze mniej wyspecjalizowanych w psychiatrii dziecięcej.

Jak wynika z najnowszych badań Instytutu Nenckiego PAN, blisko 54% chorych psychicznie osób mieszkających w Polsce zanotowało wyraźne pogorszenie swojej kondycji psychicznej na skutek pandemii koronawirusa. Liczby straszą, ale wyjścia nie ma – większość chorych musi pracować, aby móc się utrzymać, a do tego nierzadko pokryć koszty leczenia prywatnego.  Czy osoba chora psychicznie może pracować tak, jak inni? I co na to pracodawcy? Okazuje się, że… rzadko mają pojęcie o tym, że mają chorego psychicznie w pracy.

Ograniczenia powodują, że rzadko kiedy pracodawca decyduje się na zatrudnienie pracownika z zaburzeniami psychicznymi. Zamiast zadbać o aktywizację zawodową osób z zaburzeniami psychicznymi na rynku pracy, a więc włączyć takie osoby w programy pracy i rehabilitacji zawodowej, często tacy pracownicy znajdują zatrudnienie głównie w subsydiowanych zakładach pracy chronionej, przedsiębiorstwach społecznych lub w zakładach aktywności zawodowej.

Osoby, które w ogóle nie pracowały, albo leczy się w całodobowych oddziałach psychiatrycznych, albo otrzymują zaświadczenie o niepełnosprawności, rezygnując z podjęcia pracy lub pozostając bez zatrudnienia przez trudności w jej zdobyciu.

Choroba psychiczna a niepełnosprawność

Sytuacji nie ułatwia fakt, że osoby chorujące na zaburzenia psychiczne kwalifikują się do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności. Aby uzyskać w takim dokumencie kod choroby psychicznej, należy wskazać na wykluczenie takiej osoby z ról społecznych, a także jej trudności w znalezieniu zatrudnienia.

Jeśli chodzi chorych psychicznie z orzeczeniem o niepełnosprawności, aż 37% nie ma pracy. Co więcej, prawie połowa osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności wydanym na podstawie choroby na tle psychicznym, nigdy nie pracowała. Dane wskazują więc, że tylko niewielka część tej grupy należy do osób aktywnych zawodowo.

Szukasz pracy w Lublinie? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!

Praca a choroba psychiczna – „Rzadko zwierzam się na temat swojego stanu zdrowia”

O ile wyjawianie innym naszych zaburzeń psychicznych typu zaburzenia zachowania, nastroju czy osobowości przychodzi już nieco łatwiej niż kiedyś, a hasło „depresja” przestało budzić większe kontrowersje, o tyle kwestia choroby psychicznej w pracy wciąż pozostaje nie do końca oczywista.

„Moja najdłuższa praca trwała zaledwie trzy miesiące. Epizody chorobowe w moim przypadku występują minimum cztery razy w roku. Szanse na dostanie stałej umowy są bliskie zeru, gdyż zazwyczaj jeszcze w trakcie okresu próbnego muszę iść na kilkumiesięczne zwolnienie. Gdy wracam z L4, zazwyczaj jestem zwalniany.

Z zawodu jestem pielęgniarzem, ale nie mogę wykonywać swojej pracy ze względu na chorobę. Obecnie pracuję na produkcji, to ciężkie zajęcie, pracuję po 12 godzin, również w nocy. Ostatnio zapomniałem włączyć maszynę. Przez godzinę nie pracowała, co wiązało się ze stratami finansowymi. Na szczęście mi się upiekło. Liderowi nakłamałem, że mam poważne problemy w domu, stąd moja nieuwaga. Jeśli cierpisz na chorobę afektywną dwubiegunową, musisz nauczyć się kłamać” – opowiadał we wstrząsającym wywiadzie dla portalu Gazeta.pl cierpiący na chorobę afektywną dwubiegunową Jan.

SPRAWDŹ TEŻ: Schizofrenia a praca: Jaka praca dla schizofrenika?

Ta smutna opowieść to niestety nie jest odosobniony przypadek. Osoby cierpiące na poważne zaburzenia i choroby psychiczne rzadko otwarcie mówią o swoich dolegliwościach. Czasem ze strachu przed utratą pracy, a czasem ze względu na strach…w oczach innych, kiedy już dowiedzą się, co jest z nimi nie tak. Choroby psychiczne wcale nie muszą mocno wpływać na pracę – wystarczy, że takie przekonanie będzie funkcjonowało u pozostałych członków zespołu.

Chory psychicznie w pracy – problem czy stereotyp?

Według badań firmy ADP Polska jedynie 8,3% chorych psychicznie w pracy decyduje się na poinformowanie pracodawcy o swoim stanie zdrowia. Bywa jednak i tak, że towarzyszące im objawy są dość nieprzewidywalne lub bardzo intensywne i lepiej, aby nie wiedzieli o nich tylko chorzy… Trudno jednak dziwić się tym, którzy ukrywają swoje przypadłości tak długo, jak tylko mogą.

Wielu pracodawców obawia się nie tylko potencjalnie niepokojących zachowań ze strony chorych psychicznie pracowników, ale również konieczności godzenia się z przedłużającymi się zwolnieniami lekarskimi, a w szczególności płacenia za nie. Nagminne nadużywanie zwolnień lekarskich, w szczególności orzekanych na długi okres i to w dodatku z błahych powodów, wykreowało poważny problem, a jego skutki potrafią być bardzo dotkliwe. Są więc tacy pacjenci, którzy z obawy o zwolnienie z pracy wolą leczenia nie podejmować, podczas gdy byłoby ono naprawdę wskazane.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ: Zwolnienie lekarskie od psychiatry – jak długo trwa?

Czy osoba chora psychicznie może pracować podczas ataku psychozy lub manii? Na to pytanie chyba nie musimy odpowiadać. Powszechnym problemem w przypadku pacjentów cierpiących na tak poważne choroby, jak np. schizofrenia paranoidalna, jest także skłonność do odstawiania leków, kiedy już „poczują się dobrze”. W efekcie silne objawy psychotyczne mogą niestety szybko nawrócić i narobić pacjentowi problemów i w pracy, i w życiu prywatnym.

Nie brakuje jednak także przykładów sumiennych, skoncentrowanych pracowników, którzy potrafią połączyć pracę z chorobą psychiczną. Leczą się regularnie, czują dobrze i przez większość czasu funkcjonują niemal tak samo, jak osoby zdrowe. Niestety, z powodu powielanych stereotypów i dopiero powoli zmieniającego się podejścia do psychiatrii, nadal muszą obawiać się o pracę. Zwolnienie pracownika chorego psychicznie to nadal dla wielu pracodawców lepsze rozwiązanie niż zaryzykowanie ich dalszego zatrudnienia.

WARTO SPRAWDZIĆ: Pod presją i w ciszy – czy potrzebujemy bezpiecznego psychologicznie środowiska pracy?

Zwolnienie pracownika chorego psychicznie – czy jest legalne? Odpowiada ekspert prawny GoWork.pl!

Czy zwolnienie pracownika chorego psychicznie to już dyskryminacja? Co na to Kodeks pracy? Na te i inne pytania w kolejnym odcinku naszego cyklu „Pracodawca to (nie) Twój Wróg” odpowiada ekspertka prawna GoWork.pl, Angelika Kowalczyk.

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Depresja w pracy : Forum

1. Czy mam obowiązek informować przełożonego o swojej chorobie psychicznej?

W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: Kodeks pracy) w art. 100 określono katalog podstawowych obowiązków pracownika. Zgodnie z tym przepisem, pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Pracownik powinien w szczególności:
1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy;
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku;
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych;
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę;
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach;
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Zgodnie z powyższym, informowanie pracodawcy o chorobie psychicznej nie należy do podstawowych obowiązków pracownika. Można byłoby więc istnienie takiej zasady wywodzić jedynie pośrednio z któregoś z powyższych zobowiązań. Kwestia poinformowania o zdrowiu psychicznym mogłaby mieścić się ewentualnie albo w nakazie przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP), jako że stanowi to element problematyki zdrowotnej, albo przestrzegania zasad współżycia społecznego.

Zasady współżycia społecznego to pojęcie nieostre, nieposiadające definicji legalnej, ale w doktrynie zwykło się tak określać ogólnie uznawane wartości, reguły czy ogólnie przyjęte obyczaje. Czy zatem zgodnie z tą definicją moglibyśmy stwierdzić, że chory psychicznie w pracy powinien informować przełożonego o swojej chorobie? Z pewnością nie. Zgodnie bowiem z przyjętymi społeczne normami, stan zdrowia jest prywatną sprawą każdego człowieka.

Powyższą społeczną normę wyraża również Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych. W świetle tego aktu ochrona osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych jest jednym z praw podstawowych.

Do danych osobowych dotyczących zdrowia należy zaliczyć wszystkie dane o stanie zdrowia osoby, której dane dotyczą, ujawniające informacje o przeszłym, obecnym lub przyszłym stanie fizycznego, lub psychicznego zdrowia osoby, której dane dotyczą. Do danych takich należą informacje o danej osobie fizycznej zbierane podczas jej rejestracji do usług opieki zdrowotnej lub podczas świadczenia jej usług opieki zdrowotnej.

Również podmiot wystawiający zwolnienie lekarskie od wykonywania pracy nie ma prawa wpisać na nim konkretnego powodu (choroby). Skoro zatem w zwolnieniu lekarskim nie znajduje się informacja o chorobie, zaś ZUS wysyła do pracodawcy jedynie wiadomość o wystawieniu/anulowaniu zwolnienia, to dlaczego pracownik miałby z własnej woli informować o chorobie psychicznej, skoro nawet formalnie podawanie takich danych jest zabronione?

Mając na uwadze drugi z wyżej wymienionych podstawowych obowiązków pracownika, tj. ów dotyczący przestrzegania zasad BHP, to zobowiązania pracownika w tym obszarze zostały doprecyzowane w art. 211 Kodeksu pracy. Pracownik powinien zatem:

1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Istotne dla naszych rozważań są obowiązki wymienione punktach 5, 6 i 7, z których najważniejszym jest szeroko pojęty obowiązek poddawania się badaniom lekarskim. Należy jednak zauważyć, że przepis zobowiązuję jedynie do wykonywania takich badań i stosowania się do zaleceń lekarza, nie nakłada natomiast obowiązku poinformowania o wyniku takich badań, tj. ewentualnej stwierdzonej choroby.

Widzimy wyraźnie, że kwestia ta zostaje zamknięta w relacji lekarz-pacjent (pracownik). Badania lekarskie pracowników mają na celu stwierdzenie o przeciwwskazaniach do wykonywania pracy na określonym stanowisku lub ich braku i taką też informację otrzymuje pracodawca od lekarza medycyny pracy.

Kwestię ewentualnego obowiązku poinformowania o chorobie psychicznej można byłoby rozważać w kontekście wskazanego obowiązku niezwłocznego poinformowania o zagrożeniu dla życia lub zdrowia ludzkiego (pkt 6) oraz współdziałania z pracodawcą w zakresie przestrzegania zasad bhp (pkt 7). Wiemy bowiem, że choroby psychiczne mają różny przebieg i może towarzyszyć im np. agresja, która z kolei może stanowić niebezpieczeństwo dla współpracowników.

Należy jednak mieć na uwadze, że obowiązek poinformowania o zagrożeniu dotyczy sytuacji realnej, nie zaś potencjalnej. Co więcej, obowiązek informacyjny dotyczyłby napadu agresji z towarzyszącym mu realnym zagrożeniem dla życia lub zdrowia współpracowników, nie dotyczyłby zaś samej choroby. Dyskusyjna jednak może być kwestia, czy poinformować pracodawcę/współpracowników o potencjalnym zagrożeniu wystąpienia takiego ataku agresji.

Jeśli bowiem chory psychicznie w pracy zmaga się z takimi poważnymi atakami często i nie potrafi ich opanować bez pomocy lekarza, a zatem występuje wysokie prawdopodobieństwo stworzenia zagrożenia, to uczciwie byłoby o tym poinformować współpracowników/pracodawcę, mając na uwadze chociażby wspomniane już zasady współżycia społecznego.

WEJDŹ I SPRAWDŹ TEŻ: Schizofrenia a zdolność do pracy – jaka praca dla schizofrenika? Dlaczego pracodawcy boją się ich zatrudniać?

2. Zwolnienie pracownika chorego psychicznie: Czy pracodawca ma prawo zwolnić mnie z powodu choroby psychicznej?

Zgodnie z art. 11 [1] Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika. Natomiast do dóbr osobistych, w świetle art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny, należy w szczególności zdrowie.

Kodeks pracy w art. 11 [2] wskazuje również, że pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków. Jeśli zatem pracownik chory psychicznie wykonuje takie same obowiązki jak osoba zdrowa, to pracodawca nie ma podstaw, aby różnicować ich wynagrodzenie czy status zatrudnienia. Ponadto, Kodeks pracy w art. 11 [3] oraz 18 [3a] wskazuje wyraźny zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu, również pośredniej.

Co prawda zdrowie nie zostało wymienione w przepisie jako potencjalny powód dyskryminacji, ale po pierwsze jest to katalog otwarty, a po drugie wymieniono w nim „niepełnosprawność”, która jest przecież kwestią zdrowotną, można więc z powodzeniem przyjąć, że różnicowanie w zatrudnieniu z wszelkich powodów zdrowotnych, w tym również zwolnienie pracownika chorego psychicznie, może stanowić przejaw dyskryminacji w zatrudnieniu.

Należy jednak mieć na uwadze, że każda umowa z pracownikiem może zostać rozwiązana i jest to prawo pracodawcy. O ile dopuszczalne powody tzw. zwolnienia dyscyplinarnego zostały wyraźnie określone w Kodeksie pracy, o tyle rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem, a już w szczególności za porozumiem stron, to sytuacja kształtowana na podstawie indywidualnych okoliczności.

W powyższym kontekście warto zauważyć, że zgodnie z art. 15 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Można więc wyobrazić sobie sytuację, w której pracodawca zwalnia pracownika, jeżeli ten, z uwagi na swój stan psychiczny, stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia innych współpracowników. Podstawy takiego zwolnienia nie powinna stanowić jednak choroba psychiczna sama w sobie.

Nie można również zapomnieć o przysługującym pracodawcy zgodnie z art. 53 Kodeksu pracy prawie do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia:

1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc.

Oczywiście chorobą, o której mowa w powyższym przepisie, może być również choroba psychiczna. Jak zatem widzimy, zwolnienie pracownika chorego psychicznie jest możliwe.

Z kolei według wyroku Sądu Najwyższego z 10 marca 2015 r. (II PK 105/14), jeśli pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków, ale był w stanie niepoczytalności, która wynika z zaburzeń psychicznych, nie można go obciążyć winą skłaniającą do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia.

POZNAJ INFORMACJE O: Depresja w pracy – jak pomóc takiej osobie?

3. Choroba psychiczna a praca: Jakie konsekwencje grożą pracodawcy z racji dyskryminacji, której doświadczają osoby chore psychicznie?

Zgodnie z art. 18 [4] Kodeksu pracy, nadzór i kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy czy przepisów dotyczących stosunku pracy, sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy. Fakt dyskryminacji z powodu choroby psychicznej można więc zgłosić do tego organu. Wskutek zgłoszenia u pracodawcy powinno zostać przeprowadzone postępowanie kontrolne, zaś postępowanie kontrolne powinno zaowocować wydaniem odpowiedniej decyzji (art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy).

Zgodnie z art. 218 § 1a Kodeksu karnego, pracodawca, który złośliwie lub uporczywie narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy (do których to należy prawo do równego traktowania w zatrudnieniu), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Praca a choroba psychiczna – odszkodowanie za dyskryminację ze względu na chorobę psychiczną

Choremu psychicznie w pracy przysługuje pełne prawo do ubiegania się o odszkodowanie za dyskryminację z powodu choroby psychicznej w pracy, co zostało wskazane w art. 18 [3d] Kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu (a więc poprzez np. dyskryminację ze względu na zdrowie psychiczne), ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę. O odszkodowanie można ubiegać się, składając pozew do sądu pracy.

Warto zauważyć, że prawo pracy wychodzi naprzeciw pracownikom, którzy wskutek obaw o własne zatrudnienie, nie korzystają z przysługującego im prawa do odszkodowania. W art. 18 [3e] Kodeksu pracy wskazano, że skorzystanie przez pracownika z uprawnień przysługujących z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie może być podstawą niekorzystnego traktowania pracownika, a także nie może powodować jakichkolwiek negatywnych konsekwencji wobec pracownika, zwłaszcza nie może stanowić przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę stosunku pracy lub jego rozwiązanie bez wypowiedzenia.

Jeżeli już natomiast wskutek dyskryminacji dojdzie do rozwiązania umowy o pracę, to pracownik w takim przypadku może zwrócić się do sądu pracy. Wówczas to, w zależności od rodzaju umowy (okresu, na jaki została zawarta), sąd pracy może orzec o:

• bezskuteczności wypowiedzenia;
• przywróceniu do pracy;
• odszkodowaniu.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: Odszkodowanie za zwolnienie osoby niepełnosprawnej – kiedy można się o nie ubiegać?

Jak wspierać pracowników z chorobami psychicznymi?

Życie pracowników zmagających się z zaburzeniami psychicznymi może być całkowicie normalne. Obecna medycyna jest na tyle rozwinięta, że przyjmowanie leków zwykle wystarcza do wstrzymania uciążliwego zachowania. Warto o tym pamiętać, nie kierując się stereotypami i lękiem przed zatrudnieniem takich pracowników. Ważne jest tu okazywanie zrozumienia i szacunku. Podczas współpracy z osobą chorą psychicznie należy unikać stygmatyzujących określeń typu „schizofrenik”, „wariat”, „psychiczny”. Są to bowiem schorzenia jak każde inne, a na pewno wypominanie choroby osobie na nią cierpiącej nie pomoże stanąć jej na nogi. Wsparcie w terapii i traktowanie takich pracowników bez dyskryminacji odgrywa tu najważniejszą rolę.

Obowiązki pracodawcy wobec pracownika z zaburzeniami psychicznymi

Pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i zdrowe warunki pracy wszystkim pracownikom, w tym osobom z zaburzeniami psychicznymi. Obejmuje to dostosowanie stanowiska pracy do indywidualnych potrzeb pracownika, zapewnienie wsparcia psychologicznego oraz promowanie polityki antydyskryminacyjnej w miejscu pracy. Pracodawca powinien również zachować poufność informacji dotyczących stanu zdrowia pracownika i nie udostępniać ich bez jego zgody. Współpraca z działem HR oraz specjalistami ds. zdrowia psychicznego może pomóc w stworzeniu środowiska pracy sprzyjającego dobrostanowi psychicznemu zatrudnionych osób.​

​Rola działu HR w wspieraniu pracowników z problemami psychicznymi na rynku pracy

Dział zasobów ludzkich odgrywa kluczową rolę w tworzeniu polityki firmy dotyczącej wsparcia pracowników z problemami psychicznymi – szczególnie, że choroby psychiczne są zdecydowanie jednym z poważniejszych problemów zdrowotnych występujących współczesnie. Do ich zadań należy edukowanie kadry zarządzającej i pracowników na temat zdrowia psychicznego, wdrażanie programów wsparcia oraz monitorowanie samopoczucia pracowników. HR powinien również zapewnić, że procedury dotyczące zwolnień są zgodne z przepisami prawa pracy i uwzględniają szczególną sytuację osób z zaburzeniami psychicznymi (różne schorzenia psychiczne). Tworzenie otwartego i wspierającego środowiska pracy może przyczynić się do zwiększenia efektywności i lojalności pracowników, a także wspierać ich w kierunku świadomego pokierowania swoim postępowaniem w swojej karierze.

Praca a choroba psychiczna – jakie są prawa pracownika?

Choroba psychiczna to problem, który wciąż bywa traktowany z dużą ostrożnością w miejscu pracy. Osoby borykające się z tego typu schorzeniami mogą napotkać trudności zarówno w codziennym wykonywaniu obowiązków, jak i w relacjach z przełożonymi i współpracownikami. W Polsce pracownicy cierpiący na choroby psychiczne mają takie same prawa, jak osoby z chorobami somatycznymi. Pracodawca nie może zwolnić pracownika wyłącznie z powodu choroby psychicznej, pod warunkiem, że pracownik dostarczy odpowiednią dokumentację medyczną, która potwierdza jego stan zdrowia i wskazuje na potrzebę leczenia. W przypadku krótkotrwałych chorób pracownik ma prawo do zwolnienia lekarskiego, które jest opłacane przez pracodawcę lub ZUS, w zależności od okresu zatrudnienia. Warto pamiętać, że na pracodawcy spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikowi odpowiednich warunków pracy, które będą uwzględniały jego stan zdrowia, co może obejmować dostosowanie stanowiska pracy lub godziny pracy do potrzeb osoby chorej.

Czy zwolnienie pracownika z powodu choroby psychicznej jest legalne?

Zwolnienie pracownika z powodu choroby psychicznej jest możliwe tylko w specyficznych przypadkach, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy. Jeśli pracownik nie jest w stanie wykonywać swoich obowiązków przez długi okres czasu z powodu choroby psychicznej, a leczenie i rehabilitacja nie przynoszą poprawy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę. W takim przypadku konieczne jest przeprowadzenie procedury związanej z długotrwałą niezdolnością do pracy i spełnienie warunków określonych w kodeksie pracy. Jednak przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu umowy, pracodawca powinien zapewnić pracownikowi odpowiednią pomoc i konsultację z lekarzem. Warto zauważyć, że w przypadku osób z przewlekłymi chorobami psychicznymi, pracodawcy są zobowiązani do dostosowania warunków pracy w celu umożliwienia pracownikowi pełnienia swoich obowiązków w miarę możliwości. Ochrona przed zwolnieniem z powodu choroby psychicznej jest jednym z elementów polityki ochrony zdrowia w miejscu pracy.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_118386984_pomys%C5%82-na-biznes-m%C5%82ode-biznesmenki-s%C4%85-zestresowane-w-pracy-kobiety-biznesu-potrzebuj%C4%85-obecnie.html