Narodziny dziecka to jeden z najbardziej emocjonujących momentów w życiu rodziców. Z tej okazji, pracownikom przysługuje specjalny urlop okolicznościowy, który pozwala na spędzenie czasu z rodziną i wsparcie żony lub partnerki w pierwszych dniach po porodzie. Przeczytaj, jak ubiegać się o ten urlop, ile dni wolnego przysługuje i jakie są zasady jego udzielania.

Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_53341464_kobieta-r%C4%99ka-pi%C3%B3ro-dokument-biznesowy-laptop-komputer-notatnik-na-drewnianym-stole-zabytkowy-filtr.html
Co to jest urlop okolicznościowy?
Urlop okolicznościowy to rodzaj płatnego zwolnienia z pracy, który przysługuje pracownikowi w związku z wyjątkowymi zdarzeniami życiowymi, takimi jak:
1) ślub,
2) narodziny dziecka,
3) śmierć i pogrzeb najbliższych członków rodziny (np. małżonka, dziecka, rodziców).
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, pracodawca jest zobowiązany udzielić takiego urlopu pracownikowi w związku z powyższymi wydarzeniami. Co ważne, urlop okolicznościowy jest zawsze płatny. Jeśli pracownik nie wykorzysta przyznanego urlopu, nie ma prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni.
Sam urlop okolicznościowy z okazji narodzenia dziecka to jedno z uprawnień związanych z macierzyństwem, tuż obok urlopu macierzyńskiego, czy urlopu rodzicielskiego.
Wymiaru urlopu okolicznościowego
Zgodnie z § 15 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy, zwolnienie od pracy w związku ze ślubem, urodzeniem się dziecka, zgonem członka rodziny jest udzielane w wymiarze:
1) 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy;
2) 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.
Urlop okolicznościowy przy narodzinach dziecka – ile dni?
Urlop okolicznościowy przy narodzinach dziecka wynosi 2 dni. To prawo przysługuje każdemu rodzicowi w chwili, gdy na świat przychodzi nowy członek rodziny. Niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, rodzic otrzymuje 2 dni wolnego.
Sprawdź też: Ilość dni urlopu 2024 – jak obliczyć na pełnym i niepełnym etacie?
Komu przysługuje urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka?
Urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia dziecka przysługuje zarówno matce, jak i ojcu dziecka. Zgodnie z przepisami prawa, oboje rodziców mają prawo do dwóch dni wolnego w związku z narodzinami dziecka. W praktyce jednak najczęściej to ojcowie korzystają z tego urlopu.
Wynika to z faktu, że matka dziecka od dnia porodu zaczyna korzystać z urlopu macierzyńskiego, który trwa przez kilka miesięcy. Po jego zakończeniu, kobieta często korzysta z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, co sprawia, że nie ma już możliwości skorzystania z urlopu okolicznościowego.
Matka dziecka może skorzystać z urlopu okolicznościowego tylko wtedy, gdy nie korzysta z żadnego innego urlopu, a najczęściej jest to niemożliwe, ponieważ korzysta z urlopów związanych z opieką nad dzieckiem, takich jak urlop macierzyński i rodzicielski. Z tego powodu urlop okolicznościowy na urodzenie dziecka najczęściej wykorzystuje ojciec.
Urlop okolicznościowy – urodzenie dziecka. Kiedy należy go wykorzystać?
Urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka nie musi być koniecznie wykorzystany w dniu porodu, choć tradycyjnie najlepiej skorzystać z niego jak najbliżej tej daty. Przepisy nie określają ścisłego terminu, w którym pracownik powinien wykorzystać ten urlop, jednak jego związek z konkretnym wydarzeniem, jakim są narodziny dziecka, sugeruje, że należy to zrobić możliwie szybko.
Pracownik może ubiegać się o urlop okolicznościowy także po kilku dniach czy tygodniach od porodu, o ile uzasadni potrzebę jego wykorzystania, na przykład na załatwienie formalności związanych z narodzinami dziecka lub opiekę nad świeżo upieczoną mamą.
W przypadku matki, która po porodzie korzysta z urlopu macierzyńskiego, urlop okolicznościowy może zostać udzielony tylko wtedy, gdy matka będzie w stanie wykazać, że dni wolne będą potrzebne do załatwienia spraw związanych z urodzeniem dziecka, których nie udało się załatwić podczas urlopu macierzyńskiego. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek udzielić pracownicy tych dni wolnych.
Czy urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka można wykorzystać w różnych terminach?
Tak, urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka można podzielić na dwa dni i wykorzystać w różnych terminach. Zgodnie z przepisami, nie ma obowiązku wykorzystywania go w jednym ciągu. Ważne jest, aby każdy dzień wolnego był ściśle powiązany z wydarzeniem, jakim są narodziny dziecka.
Oznacza to, że pracownik może rozdzielić te dni, pod warunkiem że uzasadni ich związek z tym szczególnym wydarzeniem. W praktyce oznacza to, że dni wolne mogą być wykorzystane w dogodnym dla pracownika czasie, jednak wciąż muszą pozostawać związane z narodzinami dziecka.
Jak starać się o urlop okolicznościowy na narodziny dziecka?
Aby skorzystać z urlopu okolicznościowego w związku z narodzinami dziecka, pracownik musi złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy. Jest to podstawowy warunek, który umożliwia udzielenie dni wolnych.
Ważne jest, aby pracodawca miał możliwość zweryfikowania zasadności wniosku, co oznacza, że pracownik powinien przedstawić dokument potwierdzający wydarzenie, które stanowi podstawę do udzielenia urlopu.
W przypadku narodzin dziecka takim dokumentem może być akt urodzenia dziecka. Obowiązek przedstawienia tego dokumentu spoczywa na pracowniku, który musi go dostarczyć do swojego pracodawcy.
Wzór wniosku o urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka – co zawiera?
Aby formalnie ubiegać się o urlop okolicznościowy w związku z narodzinami dziecka, pracownik musi złożyć wniosek zawierający kilka kluczowych informacji. Wzór wniosku powinien być prosty, ale dokładny i obejmować następujące dane:
1) Data i miejscowość złożenia wniosku,
2) Imię i nazwisko pracownika,
3) Dane kontaktowe pracodawcy,
4) Prośba o przyznanie urlopu, wraz z uzasadnieniem, dlaczego urlop jest wymagany (w tym przypadku narodziny dziecka),
5) Określenie terminu, w którym pracownik chciałby skorzystać z urlopu, oraz wymiar tego urlopu (zwykle 2 dni),
6) Podpis pracownika.
Złożenie takiego wniosku jest podstawą, na której pracodawca podejmuje decyzję o przyznaniu urlopu okolicznościowego.
Urlop okolicznościowy z okazji narodzin dziecka – czy jest płatny?
Urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka jest płatnym dniem wolnym, który przysługuje pracownikowi na mocy przepisów prawa. Oznacza to, że podczas trwania tego urlopu, pracownik zachowuje pełne wynagrodzenie, tak jakby był obecny w pracy.
Urlop okolicznościowy związany z narodzinami dziecka trwa 2 dni, bez względu na liczbę dzieci urodzonych podczas porodu. Pracownik nie traci wynagrodzenia za ten czas, a dni te są w pełni płatne.
Jednakże, jeśli pracownik zdecyduje się nie wykorzystać przysługującego mu urlopu okolicznościowego, prawo do tych dni przepada. W takim przypadku, pracownik nie ma prawa do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Dlatego ważne jest, aby odpowiednio zaplanować ten czas i skorzystać z przysługujących dni wolnych na czas narodzin dziecka.
Urlop okolicznościowy a śmierć dziecka lub poronienie
Urlop okolicznościowy przysługuje również w tragicznych okolicznościach związanych z utratą dziecka. Zgodnie z przepisami, zarówno matka, jak i ojciec mają prawo do 2 dni urlopu okolicznościowego w przypadku narodzin martwego dziecka lub śmierci dziecka po porodzie.
Urlop ten można wykorzystać również w przypadku poronienia. Aby skorzystać z tego urlopu, pracownik musi złożyć wniosek i przedstawić odpowiedni dokument, jakim jest akt urodzenia dziecka z adnotacją o martwym urodzeniu.
W przypadku matki dziecka, jeśli dojdzie do śmierci dziecka po porodzie, przysługuje jej również prawo do urlopu macierzyńskiego, które wynosi 8 tygodni. Zgodnie z art. 180 Kodeksu pracy, matka ma prawo do urlopu macierzyńskiego, który trwa co najmniej 7 dni, a w przypadku martwego porodu – 8 tygodni.
Urlop okolicznościowy z okazji urodzenia dziecka – czy pracodawca może go nie udzielić?
Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia urlopu okolicznościowego z tytułu narodzin dziecka, jeśli pracownik złoży odpowiedni wniosek. Kodeks pracy jasno wskazuje, że pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu okolicznościowego w przypadku wydarzeń określonych w przepisach, takich jak narodziny dziecka. Warunkiem jest jedynie, że pracownik prawidłowo umotywuje swój wniosek i spełnia wymagania formalne.
Oznacza to, że pracodawca nie może uznać wniosku o urlop okolicznościowy za nieuzasadniony, jeśli dotyczy on narodzin dziecka, ponieważ jest to zdarzenie objęte przepisami prawa, które obligują pracodawcę do udzielenia dni wolnych.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_92313659_szcz%C4%99%C5%9Bliwi-rodzice-z-nowonarodzonym-dzieckiem.html