Biorąc pod uwagę bieżące dane statystyczne, nietrudno się domyślić, że branża transportowa jest jednym z najdynamiczniej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki. Z tego względu, coraz większa ilość osób chciałaby postawić swój pierwszy krok w biznesie, świadcząc usługi przewozu osób. Istnieje jednak kilka spraw, które z całą pewnością powinieneś wziąć pod uwagę już na etapie przygotowywania biznesplanu. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zostać przewoźnikiem? Jakie koszty początkowe wygeneruje ten biznes i na jakie zyski możesz liczyć w przyszłości? Jak w ogóle założyć firmę? I przede wszystkim, przewóz osób – pomysł na biznes idealny, czy może pułapka inwestycyjna? Na wszystkie te i inne pytania, odpowiadamy w niniejszym artykule.
Przewóz osób – pomysł na biznes. Na czym polega?
W teorii, praca polegająca na przewozie pasażerów z punktu A do punktu docelowego, jest banalnie prosta. I naturalnie, z technicznego punktu widzenia, nie ma w tym zbyt dużej filozofii. Niemniej, jeżeli przyjdzie Ci do głowy chęć założenia własnego biznesu w tej branży, wówczas będziesz musiał stanąć w szranki z biurokratyczną machiną, która może skutecznie zniechęcić Cię do rozwoju – nie warto się jednak poddawać! W sektorze transportowym leżą ogromne pieniądze, po które warto się schylić.
Z drugiej strony, jeżeli szybko zrozumiesz naturę przepisów w omawianym zakresie (przede wszystkim w kwestii wydawanych licencji), tym łatwiej będzie Ci w przyszłości rozwijać swój biznes. Niezbędnym będzie również określenie tego, jaki rodzaj przewozu osób Cię interesuje. Inne wymagania prawo stawia dla lokalnych taksówkarzy, poruszających się samochodami osobowymi, a jeszcze inne dla kierowców międzynarodowych, świadczących swe usługi dzięki autobusom.
Zabierając się za rejestrację działalności gospodarczej, niezbędnym będzie również przygotowanie szczegółowego biznesplanu, w którym zawrzesz wszelkie niuanse związane z prowadzoną działalnością. Obliczając potencjalne koszty w odniesieniu do swojego budżetu, pamiętaj o tym, by przewidywać nawet najgorsze scenariusze. Upewnij się, że w razie gdyby początkowy okres działalności nie przynosił satysfakcjonujących zysków, będziesz w stanie utrzymać się na rynku minimum trzy miesiące, nawet generując straty – ten czas w zupełności wystarczy, by wdrożyć odpowiednie działania pomocowe.
Rodzaje przewozu osób
Zanim zajmiesz się za pisanie biznesplanu, zastanów się, jaki rodzaj przewozu pasażerów tak naprawdę Cię interesuje – nie tylko w kontekście własnych uprawnień i umiejętności, ale również w kontekście potencjalnego rozwoju firmy w przyszłości. Istnieją przynajmniej trzy główne opcje, z których skorzystanie powinieneś rozważyć.
Miej jednak na względzie, że bez względu na swój początkowy wybór, będziesz mógł później modernizować swoją firmę (także pod kątem prawnym) by dostosowywać się do dynamicznych realiów. Bądź elastyczny – jeżeli prowadzisz firmę taksówkarską, ale zauważyłeś, że oto jest dobry czas na zakup autokaru i przewóz międzynarodowy (vide: masz środki na inwestycję i dostrzegasz właściwą koniunkturę), powinieneś sobie na to pozwolić.
Przewóz busem
Przewóz osób autokarem lub busem, jak z logiki wynika, dotyczy zorganizowanego, masowego transportu, najczęściej na spore odległości. Nie zawsze musi to być przewóz międzynarodowy – nierzadko przewoźnicy poruszają się na wyłącznie w granicach Polski, innym razem ograniczają się tylko do województwa, a czasami świadczą usługi wyłącznie na terenie zespołu kilku gmin.
Regionalny przewóz osób ma szanse powodzenia w dwóch miejscach. Tym, co samo narzuca się na myśl, jest oczywiście brak odpowiedniej infrastruktury państwowej czy gminnej – odciążenie spółek państwowych i przejęcie części ich niezadowolonych klientów, może stanowić strzał w dziesiątkę. Jesteś w stanie konkurować z przewoźnikami państwowymi nie tylko ceną swoich usług, ale również komfortem podróży i atrakcyjnymi systemami płatności (zniżki, rabaty, konkursy, etc.)
Drugim z miejsc, gdzie warto rozważyć przewóz regionalny, są miejscowości turystyczne. W teorii, nie powinieneś narzekać tam na brak klientów, szczególnie w okresie wakacyjnym. A jeżeli zawrzesz w swojej ofercie opcję wycieczek krajobrazowych, lub mających na celu objaśnienie historii czy najistotniejszych miejsc określonego obszaru (z przewodnikiem lub samodzielnie, jeśli posiadasz ku temu kompetencje), to może się okazać, że Twój pomysł na biznes to istna żyła złota.
Nieco trudniej może Ci być zwojować rynek przewozu międzynarodowego. Jest on relatywnie trudny pod kątem konkurencji, a ponadto próg wejścia jest nieco wyżej – musisz przygotować się na spore inwestycje. W tym przypadku, staniesz również przed ważnym pytaniem – dać sobie kilka lat i rozwijać firmę samodzielnie, czy natychmiast stworzyć nieco większą flotę i zatrudnić kilku kierowców, stając się realnym konkurentem w branży.
Przewóz taksówką
W przypadku branży taksówkarskiej, rzecz jest nieco mniej skomplikowana pod kątem biznesplanu, ale nadal będziesz musiał stawić czoła kilku procesom biurokratycznym, jakim jest zdobycie odpowiedniej licencji. Niestety, nie jest tak, że otrzymując licencję taksówkarską, jesteśmy upoważnieni do przewozu osób na dowolnym terenie – rzeczony dokument jest ograniczony terytorialnie.
Szczęśliwie, nie jesteś zmuszony do posiadania wyłącznie jednej licencji – obszar świadczonych usług można poszerzać, jednak jest to zarówno kosztowne, jak i czasochłonne. Warto mieć to na uwadze nie tylko w przypadku rozwijania firmy i zatrudniania nowych kierowców, ale także w sytuacji, w której chcielibyśmy samodzielnie poszerzyć zakres przewozu.
Przewóz quasi-taksówką (przy pomocy aplikacji)
Korzystanie z popularnych aplikacji przewozowych, takich jak na przykład Uber, jeszcze do niedawna było zdecydowanie najprostszym sposobem na postawienie pierwszego kroku w sektorze przewozu osób. Niemniej, w wyniku protestów taksówkarzy, sytuacja prawna tego rodzaju aplikacji, stała się nie tylko skomplikowana, ale wręcz niejednoznaczna. W teorii, przepisy każdorazowo wymagają rejestracji działalności gospodarczej od kierowców, świadczących usługi przewozu osób – podobnie jak i licencji taksówkarskiej. W praktyce, nadal istnieją firmy pośredniczące, które zatrudniają kierowców na podstawie umowy cywilnoprawnej, ignorując obowiązek posiadania licencji.
Niemniej, zbierając wszystkie informacje w jedno, trzeba zauważyć, że jeżeli masz ambitne plany założenia własnej firmy w branży transportowej, to korzystanie z aplikacji przewozowych będzie (w Twoim przypadku) stratą czasu. Lepiej określić swój punkt startowy spośród dwóch, powyższych możliwości i zająć się pisaniem biznesplanu.
Jakie wymagania dla przewozu osób?
Jak już wspomnieliśmy wyżej, aby świadczyć usługi przewozu osób, niezbędnym będzie spełnienie kilku wymogów formalnych – zarówno mniej, jak i bardziej oczywistych. Część z wymagań jest zależna od rodzaju prowadzonej działalności – czego innego będzie potrzebował taksówkarz, a jeszcze czego innego kierowca autokaru na trasie międzynarodowej.
Kategoria prawa jazdy
Prawo jazdy odpowiedniej kategorii, jest chyba najbardziej oczywistym warunkiem do spełnienia. Jeżeli zależy Ci wyłącznie na pracy taksówkarza i w tym kierunku chcesz rozwijać swoją firmę, prawdopodobnie wystarczy standardowe prawo jazdy kat. B.
Jeśli jednak zamierzasz przewozić ludzi autokarem, wówczas niezbędnym będzie otrzymanie prawa jazdy kat. D. W zasadzie, istnieje tu kilka dodatkowych kategorii, na które za całą pewnością natkniesz się, zapisując się na kurs. Rozjaśniając:
- Prawo jazdy kat. D – uprawnia do prowadzenia dowolnego autobusu (pojazdu mogącego pomieścić więcej niż 9 osób)
- Prawo jazdy kat. D+E – uprawnia do prowadzenia wyżej wzmiankowanego wraz z przyczepą,
- Prawo jazdy kat. D1 – uprawnia do prowadzenia autobusu, mogącego pomieścić łącznie nie więcej, jak 16 pasażerów.
- Prawo jazdy kat. D1+E – zasada tożsama z drugim punktem na liście.
Jak więc nietrudno się domyślić, będziesz najbardziej kompletnym kierowcą wówczas, gdy zdobędziesz prawo jazdy kat. D+E; aby jednak zapisać się na taki kurs, niezbędnym będzie posiadanie wcześniej prawa jazdy kat. B.
Orzeczenie lekarskie
Zawodowy kierowca, niezależnie od tego, czy planuje prowadzić własny biznes, czy zatrudnić się na etacie, zobowiązany jest do otrzymania dwóch orzeczeń lekarskich. Pierwsze dotyczy jego ogólnego stanu zdrowia – jeżeli nie istnieją żadne przeciwskazania dla wykonywania zawodu, lekarz medycyny pracy wyda Ci odpowiednie zaświadczenie.
Drugim z dokumentów jest orzeczenie od psychologa, które również ma zapewnić o braku przeciwskazań do wykonywania zawodu kierowcy – tym razem, na płaszczyźnie zdrowia psychicznego.
Oba badania należy powtarzać raz na pięć lat – po tym terminie tracą ważność.
Odpowiednia licencja
Otrzymanie licencji na przewóz osób, jest zdecydowanie najbardziej stresującym i czasochłonnym procesem, na jaki skarżą się wkraczający do branży przedsiębiorcy. Istnieje wiele rodzajów licencji, z których każda uprawnia do innego rodzaju przewozu osób. Zależne są one zarówno od docelowego pojazdu, którym będziesz się poruszać (samochód osobowy, bus, autokar), jak i miejsca, w którym będziesz się poruszać.
Otrzymanie licencji na przewóz osób na podstawie prawa jazdy kat. D, jest nieco łatwiejsze – zwykle, wydaje się ją albo w wymiarze ogólnopolskim, albo międzynarodowym. Niemniej, w przypadku taksówkarzy, sprawa jest już nieco bardziej skomplikowana – licencje ograniczają się do terenu gmin.
Trzeba również pamiętać o fakcie, że samo prawo jazdy nie wystarczy do otrzymania licencji transportowej – niezbędnym będzie również zaświadczenie o niekaralności.
Biznesplan dla przewozu osób – o czym trzeba pamiętać?
Żaden biznes nie będzie mógł liczyć na dobry start, jeżeli nie zostanie wcześniej drobiazgowo rozplanowany. Odpowiednia strategia powinna nie tylko zwracać uwagę na ponoszone koszty i potencjalne zyski, ale również przygotować się na trudne chwile, które mogą nastać szczególnie w początkowej fazie rozwoju firmy. Miej na względzie, by część funduszy inwestowanych w rozwój firmy mogła spokojnie wyczekiwać nadejścia gorszych czasów i uratować Cię, jeżeli będzie to konieczne.
Obliczając koszty, musisz w pierwszej kolejności podzielić je na koszty początkowe, oraz koszty stałe. Te pierwsze dotyczą najpotężniejszych elementów przedsiębranej inwestycji, takich, jak kupno samochodu (lub kilku), czy niezbędnych dla prowadzenia firmy lokali (garaże czy biuro). W skład rzeczonych mogą wejść jeszcze pomniejsze wydatki, takie, jak na przykład zakup kasy fiskalnej, laptopa czy artykułów biurowych. Natomiast do kosztów stałych, czyli opłacanych w stałych okresach (najczęściej niezależnie od osiąganych zysków) zaliczymy przede wszystkim paliwo, konserwację pojazdów, a także opłaty administracyjne i obowiązkowe opłaty, takie, jak na przykład ZUS.
Z drugiej strony, obliczenie potencjalnych zysków na tak wczesnym etapie, może przysparzać wielu kłopotów. Nawiasem mówiąc, kompleksowa analiza lokalnego rynku również może być kosztowna, jeśli zamiast samodzielnej kontemplacji zwrócisz się o pomoc do agencji. Niemniej, jest w tej materii kilka spraw do rozważenia, choć wiele zależy od rodzaju przewozu osób, za jaki zamierzasz się zabrać.
Pierwszym krokiem dla udanej analizy, jest ogólne spojrzenie na obszar Twojej działalności. Sama wiedza o ilości osób go zamieszkujących, jest niezwykle cenna. Później należy rozważyć także potencjał turystyczny określonej miejscowości, jak również doświadczenia Twojej konkurencji – zarówno z omawianego obszaru, jak i miejscowości podobnych. Tak czy inaczej, nietrudno zauważyć, że ilość zmiennych może być przytłaczająca, a dokładne określenie swojego potencjału zarobkowego to niełatwa sprawa – stąd konieczność zachowania części inwestowanych funduszy na „czarną godzinę”.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej
Określenie formy prowadzonej działalności gospodarczej (co musisz zawrzeć już w formularzu CEiDG-1) jest nie tylko jedną z niezbędnych formalności, ale w znaczny sposób rzutować będzie na Twoją efektywność, szczególnie w początkowej fazie rozwoju. Wybierając odpowiednią formę, będziesz w stanie zoptymalizować swoje zobowiązania podatkowe, a także ułatwisz sobie wszelkie późniejsze operacje.
Trzeba jednak przyznać, że jednoosobowe działalności gospodarcze, nie bez powodu górują swą ilością nad wszelkimi spółkami. Ich założenie i prowadzenie jest najprostsze, a formalności nie wymagają uiszczenia dodatkowych opłat. De facto nie zawsze stanowi to rozwiązanie najbardziej optymalne pod kątem finansowym, ale prostota prowadzenia działalności jest dla wielu przedsiębiorców dużo cenniejsza, aniżeli stres związany z dodatkowymi formalnościami, mającymi zaoszczędzić co nieco w dłuższej perspektywie.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Jak już wspomnieliśmy, jednoosobowa działalność gospodarcza to zdecydowanie najczęściej wybierana forma prowadzenia działalności – nie tylko w sektorze transportowym, ale w ogóle w całej, polskiej gospodarce. Żeby ją założyć, wystarczy wykonać trzy proste kroki, z których wszystkie są bezpłatne. Co więcej, nie istnieją żadne przeszkody, dla których zakładając JDG, nie mógłbyś wybrać preferowanej przez siebie metody opodatkowania.
Jednoosobowa działalność, przez wzgląd na swoją prostotę, polecana jest wszystkim początkującym przedsiębiorcom, którzy koniec końców większość swoich wysiłków będą zmuszeni ukierunkować na działalność bieżącą, oscylującą raczej wokół biznesowej praktyki, aniżeli księgowych teorii.
Spółka cywilna
Spółka cywilna, wbrew swojej nazwie, pod kątem prawnej konstrukcji bliżej ma do działalności jednoosobowej, aniżeli do spółek handlowych. Jedyną różnicę między jednoosobową działalnością gospodarczą, a spółką cywilną, stanowi liczba partycypujących weń przedsiębiorców – czyli więcej niż jeden.
Omawiany rodzaj spółki nie podlega rejestracji w KRS i nie posiada osobowości prawnej. W dużym skrócie powiedzieć można, że jest to po prostu alians dwóch lub większej ilości przedsiębiorców, nie mających ochoty na rejestrację innej formy spółki. Działa ona na podstawie umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorcami, z której to jednocześnie wynikają rozmaite prawa i obowiązki jej członków: sposób prowadzenia firmy, obowiązek wniesienia wkładów, czy zasady podziału kapitału.
Spółka handlowa
Spółka handlowa posiada dość rozległą definicję – nie dotyczy bowiem jednego konstruktu prawnego, a kilku. Jest to zdecydowanie najbardziej skomplikowany rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, przeznaczony raczej dla doświadczonych przedsiębiorców. Spółki handlowe można podzielić na dwie, podstawowe kategorie, by dopiero wśród nich wyróżnić właściwe spółki. Są to:
- Spółki osobowe – jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna.
- Spółki kapitałowe – akcyjna, z ograniczoną odpowiedzialnością, PSA.
Trudno w prostych słowach zreferować wszelkie wady i zalety, płynące z zarejestrowania swojej działalności właśnie w takim formacie. Dość jednak powiedzieć, że spółki handlowe zarezerwowane są nie tylko dla przedsiębiorców doświadczonych, lub posiadających wiedzę w zakresie prawa handlowego, ale przede wszystkim dla tych, którzy w biznesie wyznaczają sobie wyjątkowo ambitne cele – na tyle ambitne, że solidne wsparcie inwestorów może być niezbędne.
Trzeba pamiętać, że spółki handlowe każdorazowo podlegają rejestracji w KRS i wniesienia kapitału zakładowego, a nierzadko powołania zarządu, a także ustanowienia rady nadzorczej bądź komisji rewizyjnej.
Przewóz osób – jak założyć działalność gospodarczą?
Abstrahując od właściwych dla omawianej branży obowiązków (prawo jazdy, licencja transportowa), założenie działalności gospodarczej nie jest w tym przypadku w żadnej mierze inne od innych sfer działalności. Choć stworzenie własnego biznesu z punktu widzenia formalnego może się wydawać istnie syzyfową pracą, pokażemy Ci, że wcale nie jest to takie trudne – od możliwości zarabiania na swoich usługach dzielą Cię tylko trzy, proste kroki.
Złóż wniosek CEiDG-1
Przede wszystkim, musisz wypełnić formularz CEiDG-1 i złożyć go we właściwym dla siebie urzędzie miasta lub gminy. W ten sposób, Twoja firma nabywa osobność prawną, otrzymując NIP i REGON. Ponadto, to właśnie w tym miejscu wybierasz formę prowadzonej działalności gospodarczej – zwykle jest to jednak działalność jednoosobowa.
Sam formularz nie jest szczególnie skomplikowany i nie powinieneś mieć szczególnych problemów z jego wypełnieniem. Kod PKD dla tego rodzaju działalności, to 49.39.Z.
Urząd Skarbowy i VAT-R
W dalszej kolejności, jesteś zobowiązany do wypełnienia formularza VAT-R i złożenia go we właściwym dla siebie urzędzie skarbowym. Pamiętaj, że musisz to zrobić przed wykonaniem jakiejkolwiek czynności na rzecz klienta – w przeciwnym razie, narazisz się na konsekwencje prawnej natury.
Pamiętać ponadto należy, że omawiany rodzaj działalności, obarczony jest jedynie 8% stawką VAT.
Zarejestruj się w ZUS
Na samym końcu obowiązków, znajduje się rejestracja w ZUS. W tym celu, jesteś zobligowany do wypełnienia jednego z dwóch formularzy – ZUS ZZA lub ZUS ZUA. Czym się różnią?
- ZUS ZZA – stanowi docelowy formularz przeznaczony dla przedsiębiorców. Jego wypełnienie jest równoznaczne ze zgłoszeniem się zarówno do ubezpieczenia zdrowotnego, jak i społecznego.
- ZUS ZUA – ten formularz wypełniany jest jedynie wówczas, gdy chcesz zgłosić się wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego.
Pamiętaj ponadto, że istnieje wiele możliwości, dzięki którym jako początkujący przedsiębiorca obniżysz swoje początkowe koszty. Jedną z nich jest opcja skorzystania z „małego ZUS-u” na start.
Koszty założenia i prowadzenia własnej firmy
Jak już wspominaliśmy wyżej, koszty związane z prowadzeniem i założeniem działalności opartej o przewóz osób, podzielić należy na dwie kategorie – koszty stałe, oraz koszty początkowe. Te pierwsze dotyczą kosztów ponoszonych nieustannie w toku prowadzonej działalności, zaś te drugie odnoszą się wyłącznie do tych, które poniesiesz na samym początku prowadzenia działalności, a bez których nie byłbyś w stanie uruchomić firmy.
Koszty stałe
Do kosztów stałych zaliczymy przede wszystkim wydatki związane z zakupem paliwa, a także okresowe naprawy i kontrole posiadanego pojazdu (bądź pojazdów). Nie obędzie się również bez opłacenia czynszu za wynajmowane lokale (biuro, garaże, place) czy za same pojazdy, jeżeli na przykład wziąłeś je w leasing.
Pamiętać należy również o opłatach za księgowość, składkach ZUS, czy innych kosztach, związanych z ogólną eksploatacją biura czy innych lokali. Biorąc pod uwagę ilość zmiennych, nie sposób przewidzieć, ile wyniosą Twoje stałe koszty – wszystko zależy od Twoich indywidualnych wyborów i przedsiębranego kierunku rozwoju.
Koszty początkowe
Jeżeli jesteś typem inwestora, który posiada całkiem pokaźną ilość gotówki, wiele rzeczy możesz niemal natychmiast opłacić, by nie martwić się żadnymi ratami w przyszłości. Chodzi tu naturalnie o flotę samochodową i miejsce ich przechowywania. W skład kosztów początkowych możesz zaliczyć również kupno biura czy innego, potrzebnego lokalu.
Zapomnieć nie wolno o wyrobieniu odpowiedniej licencji, której koszt w przypadku kierowcy busa, wyniesie na ten przykład 800 złotych. Licencja TAXI z kolei, to cena jedynie 200 złotych. Nie sposób zapomnieć o podstawowym wyposażeniu biura, środkach czystości i innych, pomniejszych elementach, niezbędnych dla wygodnej i schludnej eksploatacji lokali i pojazdów. To detale, ale pamiętaj, by skrupulatnie odnotowywać nawet groszowe sprawy – w końcu mówimy o Twoim zarobku!
Skąd wziąć pieniądze na rozpoczęcie własnego biznesu?
Wiele osób jest słusznie przekonanych o fakcie, że gdyby tylko mieli fundusze niezbędne na pokrycie kosztów działalności, to fantastycznie sprawdziliby się w roli przedsiębiorców. I trudno im w tym zaprzeczyć – do odważnych świat należy, a wysokość początkowych inwestycji dla wielu z nas może być przytłaczająca. Niemniej, są sposoby aby temu zaradzić – a przynajmniej zredukować wydatki płynące z naszej własnej kieszeni.
Najbardziej trywialną metodą będzie zapewne wzięcie kredytu w banku – nie jest to jednak pomysł idealny, bowiem rodzi długoletnie zobowiązania. W razie upadku działalności, znajdziemy się w co najmniej niewygodnym położeniu. Alternatywę mogą zatem stanowić odpowiednie programy rządowe i unijne, mające na celu wspomóc przedsiębiorców w ich pierwszych dniach na rynku.
Godną rozważenia opcję stanowi także crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe. Rzeczone rozwiązanie z dnia na dzień zdobywa na popularności, stając się coraz bardziej zauważalnym na wszelkiego typu portalach crowdfundingowych. Wsparcie prywatnych inwestorów może być nieocenione – szczególnie w takiej formie, która ułatwia współpracę i komunikację między dziesiątkami osób, stawiając na jasne warunki współpracy.
Ile można zarobić na usługach przewozowych?
Potencjalne zarobki w branży przewozowej, uzależnione są nie tylko od częstotliwości kursów, ale także ich rodzaju. Na inne pieniądze może liczyć taksówkarz, a na inne kierowca międzynarodowy, przewożący liczne, zorganizowane grupy.
Według pobieżnych szacunków, taksówkarz prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, może liczyć na zarobki rzędu 2 000 – 3 000 złotych miesięcznie. Z kolei kierowca busa będzie w stanie pomnożyć tę wartość niemalże trzykrotnie.
Warto ponadto pamiętać, że prowadzący biznes przedsiębiorca, rozwijając go, prędzej czy później stanie przed możliwością zatrudnienia kolejnego kierowcy i nabycia nowego pojazdu. Teoretycznie, w idealnym układzie, każdy kolejny pracownik oznacza pomnożenie zysków o 1,5 do 2 razy. Z rozwojem nie należy się jednak spieszyć, a wszelkie decyzje trzeba podejmować rozsądnie – wspięcie się na szczyt i pokonanie konkurencji, może zająć nawet wiele lat.
