Rosyjski system emerytalny jest odrobinę bardziej złożony niż te, z którymi zazwyczaj mamy do czynienia w Europie. Niestety, analitycy uznają go także za zdecydowanie zbyt kosztowny. Z jakich filarów się składa i ile wynosi średnia emerytura w Rosji? Tłumaczymy krok po kroku!
System emerytalny w Rosji – jak działa?
Choć analitycy rzadko podejmują się oceny rosyjskiego systemu emerytalnego, wprowadzane w ostatnich latach zmiany są dosyć szeroko przez nich komentowane. Do tych najważniejszych należy stopniowe podwyższanie wieku emerytalnego. Mamy z nim do czynienia np. w przypadku emerytur w Hiszpanii.
Zabieg ten ma na celu, podobnie jak w przypadku innych starzejących się społeczeństw, zmniejszenie ilości emerytów pobierających aktualnie świadczenia. Według szacunków przeprowadzana od 2019 roku reforma systemu emerytalnego w Rosji już w ciągu kolejnych 4 lat ma zmniejszyć ich liczbę o ponad 5 milionów.
Kreml nie ukrywał, że pomimo niechęci Rosjan takie „cięcie kosztów” jest niezbędne, aby uniknąć dalszego dokładania do wypłaty świadczeń z kasy państwa. „Dziura”, jaka powstała z tego powodu w Rosyjskim Funduszu Emerytalnym (PFR), już w 2018 roku przewyższała o 40% sumę potrzebną do wypłaty emerytur w Rosji.
Dzieje się tak dlatego, że emerytury w Rosji wypłacane są w tzw. systemie repartycyjnym, w którym aktualnie pobierane świadczenia opłacane są ze ściąganych na bieżąco składek i podatków osób aktywnych zawodowo.
Emerytura w Rosji – filary
Z jakich filarów składa się emerytura w Rosji i na jakich zasadach jest przydzielana? Poniżej znajdziecie wszystkie niezbędne informacje.
Rosyjska emerytura ubezpieczeniowa – I filar
Pierwszym filarem, z których składają się emerytury w Rosji, są emerytury ubezpieczeniowe. To najpopularniejszy rodzaj świadczenia, z którego korzysta już ponad 40 milionów seniorów. Jest w całości finansowane ze składek, które opłacają aktywne zawodowo osoby. Z podobnego systemu korzysta się też w przypadku emerytur we Włoszech.
Wysokość owej składki wynosi 22% wynagrodzenia, a opłaca ją w całości pracodawca. Wysokość takiego świadczenia jest także corocznie indeksowana o wartość wskaźnika inflacji z ubiegłego roku.
W skład rosyjskich emerytur ubezpieczeniowych wchodzą różne rodzaje świadczeń:
- emerytura „old age”,
- emerytura inwalidzka,
- emerytura dla żony/męża zmarłego, który utrzymywał dom i rodzinę,
- emerytura państwowa,
- emerytura socjalna.
Emerytura „old age” w Rosji
Najwięcej osób korzysta z pierwszego z wymienionych świadczeń. Do jego poboru kwalifikuje osiągnięcie wieku co najmniej 60 lat (u mężczyzn) lub 55 lat (u kobiet), a także wykazywanie odpowiedniej punktacji emerytalnej. Punkty są przyznawane zależnie od długości stażu pracy emeryta, a także wysokości odprowadzanych przez niego składek.
Rosyjskie emerytury państwowe
Emerytury państwowe w Rosji to z kolei forma świadczenia, z którego korzystają ok. 4 miliony rosyjskich seniorów. Ich główną rolą jest rekompensata faktu utraty zarobków po przejściu na emeryturę. Wysokość świadczenia nie należy jednak do wysokich i jeszcze w 2017 roku wynosiła równowartość ok. 800 zł.
Emerytury socjalne w Rosji
Ostatnie, socjalne emerytury skierowane są do najbiedniejszych, bezrobotnych mieszkańców Rosji. Jak łatwo się domyśleć, w rzeczywistości stanowią jedynie formę drobnego wsparcia finansowego od państwa.
Wszystkie wymienione powyżej formy świadczeń zalicza się do 1 filara emerytur w Rosji.
Rosyjska emerytura – fundusze emerytalne: II filar
Kolejnym funduszem emerytury w Rosji jest filar składający się z funduszy przypominających polskie PKK. Korzystać z takiej formy oszczędzania na emeryturę może każdy, kto urodził się po 1967 roku.
Chętni na dołączenie do funduszu będą musieli zdecydować, czy chcą, aby 6% brutto ze wspomnianej 22-procentowej składki zostało przeznaczone na cele inwestycyjne. Nie jest to jednak filar typowo prywatny – odłożone środki trafiają najpierw do PFR-u, a dopiero później do wybranego przez pracownika funduszu prywatnego.
Jaki jest wiek emerytalny w Rosji?
Jednym z głównych problemów zbyt kosztownych emerytur w Rosji jest stosunkowo niski wiek uprawniający do przejścia na emeryturę. Nie pomagają też liczne przywileje dla wybranych grup zawodowych w tym względzie. Problem tego typu napotykany jest również w przypadku emerytur we Francji.
Kto może przejść na wcześniejszą emeryturę?
Na wcześniejszą emeryturę w Rosji mogą wybrać się m.in. reprezentanci ryzykownych zawodów, np. górnicy czy marynarze. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie wyjątkowo długa lista profesji zaliczanych do niebezpiecznych. Znajduje się na niej np. geolog.
Na wcześniejszą emeryturę w wieku już 40 lat (!) mogą wybrać się również np. tancerze baletowi. Z kolei nauczyciele i pracownicy medyczni mogą korzystać z pełnych świadczeń emerytalnych po odbyciu co najmniej 25-letniego stażu pracy.
Wiek emerytalny w Rosji dla kobiet i mężczyzn
Biorąc pod uwagę powyższe informacje: jaki jest wiek emerytalny w Rosji? Choć do tej pory przeciętny Rosjanin przechodził na emeryturę w wieku 54-58 lat (mężczyźni) lub 52-54 lat (kobiety), teraz ma się to stopniowo zmieniać.
Aktualnie wiek emerytalny w Rosji wynosi już 60 lat dla mężczyzn i 55 dla kobiet. Do 2028 roku ma on wynieść 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Gdyby nie ten zabieg, już w 2024 roku liczba emerytów zwiększyłaby się o 7,1% , co oznaczałoby ponad 40,1 mln osób jednocześnie pobierających świadczenia.
Szukasz pracy w Warszawie? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!
Emerytura w Rosji a względy polityczne
Niestety, władze kraju nadal starają się „przypodobać” się społeczeństwu, dlatego wiek emerytalny nie zostanie podniesiony dla pracowników resortów siłowych oraz armii, a także urzędników państwowych i wykonujących zawody uznane za szkodliwe dla zdrowia.
Dość wspomnieć, że mimo pogarszającej się finansowej kondycji systemu nieznaczne w porównaniu do europejskich standardów podniesienie wieku emerytalnego było odkładane już wielokrotnie. Wszystko dlatego, że licząca sobie już ponad 35 milionów grupa rosyjskich emerytów to jedna z tych najliczniej głosujących na Władimira Putina.
Ile wynosi średnia emerytura w Rosji?
Wizja tak wczesnego przejścia na emeryturę wydaje się Wam mimo wszystko kusząca? Ma to swoje wady. Z pewnością należy do nich wysokość świadczenia. Wystarczy chyba, że dodamy, że z uwagi na wyjątkowo niski standard życia aktywnych zawodowo jest nadal blisko 15,2 miliona emerytów.
Wysokość emerytury w Rosji do 2024 r.
Według danych podanych przez „Rzeczpospolitą”, średnia wysokość emerytury w Rosji ma do 2022 r. wzrosnąć o 18% i wynieść 18290 rubli, czyli 1128 zł netto. Z kolei do 2024 roku wzrost ma wynosić kolejne 9%. Analitycy są jednak sceptyczni i przypominają, że podane kwoty nie uwzględniają inflacji.
Ich zdaniem oznacza to, że wzrost emerytur będzie w rzeczywistości niewiele wyższy od indeksacji, co w praktyce wzmocni siłę nabywczą rosyjskiego emeryta w ciągu 4 lat o równowartość zaledwie 86 zł. Niewiele. Na problem niskich świadczeń narzeka się także w przypadku emerytur w Grecji.
Planowane podwyżki to i tak postęp w stosunku do drastycznej sytuacji, z jaką rosyjscy seniorzy mierzyli się jeszcze w 2018 roku. Wówczas średnia wysokość rosyjskiej emerytury nie przekraczała równowartości 770 zł.
Głodowe emerytury w Rosji. Sytuacja może ulec poprawie dopiero z czasem
Głodowe stawki, rosnąca liczba emerytów i przywileje, na które nie stać kraju – władze Rosji o tych kłopotach oczywiście wiedziały już od dawna. Nie wydają się być jednak przejęte tym, że Rosja została uznana za jeden z najgorszych krajów na świecie do życia na emeryturze.
Emerytura w Rosji, choć można na nią przejść znacznie wcześniej niż w innych krajach, praktycznie nie wystarcza na życie i wymusza na seniorach dalszą aktywność zawodową.
Wprowadzane obecnie reformy emerytalne to ostatnia deska ratunku, mająca już głównie na celu zaoszczędzenie. To akurat może się udać. Stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego spowoduje zmniejszenie liczby emerytów o 5 milionów już do 2024 roku. To z kolei oznacza dla rosyjskiego budżetu federalnego oszczędności rzędu 1,5 biliona rubli, a zatem 92 miliardów złotych.
