Opinie o SPINKO w Leszno

potrzeba podglądania. Zjawisko podglądanie nie jest rzeczą ani nową ani znamienną dla czasów cywilizacji końca XX wieku. Podglądanie czyli „przyjrzenie się komuś lub czemuś ukradkiem, niepostrzeżenie, w chwili gdy ktoś nie chce być widzianym” znane jest od niepamiętnych czasów, jedynie formy podglądactwa się zmieniły. Od podglądania przez dziurkę od klucza do wścibskiej kamery, pokusa podglądania pchała ludzkość do obnażania bliźnich, do zaglądania w strefy życia intymnego, do wkraczania w miejsca zabronione. Podglądanie innych w sytuacjach granicznych, tj. w sytuacjach którymi filozofia określa: narodziny, miłość, śmierć, okazuje się potrzebą nieodpartą, zdradzaną już przez najmłodszych, co wskazuje na jej niezmienny, naturalny charakter. Z doświadczenia podglądactwa Zygmunt Freud (1856-1939) uczynił główne przeżycie, wokół którego kształtuje się psychika dziecka. Podejrzany we wczesnym dzieciństwie akt miłosny rodziców (tzw. „scena pierwotna”) determinuje dalszy jego rozwój. Choć scena ta, odbierana jest tylko zmysłowo i pozbawiona jest zrozumienia jej znaczenia (które przyjdzie znacznie później), już w chwili patrzenia pozostawia w psychice dziecka wyraźny ślad. Ciekawość, która skłoniła młodego człowieka do podglądania rzeczy, na które nie był przygotowany, wywołuje w nim szok. Sytuacja ta jest dwojako przedstawiana. Po pierwsze jest to „wyrwanie” dziecka z iluzji bezpieczeństwa, z przekonania że żyje w świecie przewidywalnym. Po drugie dzięki właśnie temu „wyrwaniu” może odkryć w ogóle że istnieją rzeczy niezrozumiałe i niezależne od jego potrzeb. Człowiek dorosły podglądając, wystawia się zawsze na powtórzenie tej sytuacji pierwotnej, pierwszej ciekawości odkrywania nowego. Z tego punktu widzenia, Freud udowadnia pozytywy płynące, można by rzec, z góry pejoratywnie ocenianego podglądactwa. Dzięki niemu bowiem człowiek zostaje zmuszony do wysiłku poznania. Zatem wnioski wynikające z tej tezy są klarowne: podglądamy to czego nie rozumiemy, co nas dziwi, budzi nasz niepokój. Podglądamy ponieważ powoduje nami głód rzeczywistości, nieznany zwierzętom. Akty podglądactwa są zatem zarazem naganne i niezbędne: stanowią przedmiot zakazu i milczącego przyzwolenia. Tak było od samego początku: od biblijnego zakazu bycia nadmiernie ciekawym, zakazu który musiał zakończyć się jego złamaniem. Rodzice zatem, nie mają innego wyjścia, jak zaakceptować tą nienasyconą dziecięcą ciekawość która prowadzi do podglądania, jak również zaakceptować to że posiądą wiedzę, która stanie się dla nich źródłem niepokoju i jeszcze większej ciekawości. Podobną sytuację mamy, na polskiej wsi. Wbrew zakazom rodziny, dzieci i tak zobaczą poród cielaków, źrebiąt i innych zwierząt hodowlanych oraz równie „zakazane” zgony. Dziecięcy instynkt, który w wyżej wymienionych przypadkach pchał je do podglądactwa, bynajmniej nie słabnie po osiągnięciu pełnoletności. Tłumy gapiów stojących nad ofiarą wypadku, łamiących wszelkie zasady etyczne, świadczą że podpatrywanie (w tym wypadku ludzkiego nieszczęścia) jest potrzebą nie do wykorzenienia. Nie wszystkie jednak aspekty podglądactwa wymagają gloryfikacji. Podglądanie, choć samo w sobie nie jest chorobą, dość łatwo może przejść w patologię, jeśli nie towarzyszy mu kulturowe uzasadnienie, które powołuje się na racje wyższe jaką jest nieodparta ciekawość nowej rzeczywistości, które nie da się spenetrować innymi środkami. Tu właśnie pojawia się pozafreudowskie rozumienie tego zjawiska. Cywilizacja teraźniejsza odrzuciła uzasadnienie „niezdrowej ciekawośc