Pokolenie Z, czyli ogólnie rzecz biorąc młodzi ludzie, stanowią dużą grupę, która odgrywa istotną rolę w życiu całego społeczeństwa. Jest ona przedmiotem wielu badań, dzięki którym można wskazać pewne charakterystyczne cechy generacji Z. W poniższym artykule sprawdzamy, co kryje się pod pojęciem pokolenia Z i co odróżnia go od innych grup wiekowych.

Pokolenie-Z

Jedną z istotnych cech społeczeństwa, która wpływa na życie społeczne i zawodowe, jest różnorodność wiekowa. Pod tym względem można spotkać się z konkretnymi określeniami typu pokolenie X, Y czy Z. Ta ostatnia grupa obejmuje osoby najmłodsze. Generacja Z wyróżnia się nieco innym podejściem czy wartościami, co pozostałe grupy, będąc potwierdzeniem wielu zmian zachodzących w społeczeństwie.

Kto należy do pokolenia Z? Czym wyróżnia się taka generacja? Jaka jest sytuacja przedstawicieli pokolenia Z na rynku pracy? W artykule sprawdzamy również jakich informacji o pokoleniu Z, którzy od początku żyją w pełni scyfryzowanym społeczeństwie, dostarczają nam prowadzone badania społeczne.

Pokolenia względem wieku – jakie są?

Choć grupowanie według pokoleń ze względu na wiek stosowany jest głównie na potrzeby rynku pracy, znajduje zastosowanie również w przypadku analizy zachowań społecznych i zrozumieniu zachodzących w nich zmian. Podstawowy podział zakłada:

  • pokolenie BB, czyli baby boomers to urodzeni w latach 1946-1964,
  • pokolenie X to urodzeni w latach 1965-1980,
  • pokolenie Y, czyli millenialsi to urodzeni w latach 1981-1996,
  • pokolenie Z, czyli generacja Z to urodzeni w latach 1995-2012.

Podział ten nie jest do końca uniwersalny. Jeśli chodzi o pokolenie Z, czasami do tej grupy zalicza się osoby urodzone po roku 1993, 1995, a nawet 1996.

Pokolenie Z – co oznacza?

Jak wskazaliśmy wyżej, pokolenie Z to ludzie urodzeni w latach 1995-2012. Inne określenia, z jakimi można spotkać się w przypadku młodych osób to:

  • gen Z,
  • pokolenie C („connected”, czyli podłączeni do Internetu),
  • pokolenie internetowe,
  • zetki,
  • zoomersi/zoomerzy,
  • generacja multitasking,
  • ciche pokolenie,
  • post-millenialsi,
  • pokolenie hedonistów,
  • iGen (Internet Generation).

Przedstawiciele generacji Z to osoby młode, dorastające wśród nowoczesnych technologii, które dopiero wkraczają na rynek pracy lub będą to robić w najbliższych latach. Dzięki analizie zachowania i cech osobowości jednostek należących do pokolenia Z można określić zmiany zachodzące w strukturze społeczeństwa. Jest to ważne również ze względu na możliwość dostosowania kwestii dotyczących zatrudnienia do kandydatów, którzy w najbliższej przyszłości stanowić będą filary całego rynku pracy.

Pokolenie Z – charakterystyka

Na ich temat krąży wiele teorii, które mogą czasami wydawać się sprzeczne. Na ogół wynikają one z obserwacji i badań, przez co nie do końca mogą odzwierciedlać prawdziwy obraz najmłodszej części społeczeństwa. Faktem jest jednak to, że są oni pierwszym pokoleniem, które od najmłodszych lat ma do czynienia z nowymi technologiami, od początku budując swoje cyfrowe umiejętności, które mogą później z powodzeniem użyć w miejscu pracy.

Z racji przekazania pokoleniu Z wielu cech wcześniejszej generacji, jego przedstawiciele są uważani za osoby, które doskonale odnajdują się na granicy dwóch światów – realnego i wirtualnego, choć w wielu przypadkach szala przechyla się na korzyść życia w sieci. Internet to dla nich naturalne środowisko, a media społecznościowe to miejsce, w którym wykazują największą aktywność.

Życie prywatne i zawodowe zależne od nowych technologii oddziałuje na cechy charakteru przedstawicieli pokolenia Z. Najczęściej dotyczą oni kwestii takich jak:

  • istotna rola założeń work-life balance;
  • duża pewność siebie;
  • nastawienie na rozwój;
  • szybkie podejmowanie decyzji;
  • łatwość podejmowania ryzyka;
  • potrzeba życiowej stabilności;
  • nowe technologie to nie tylko pasja, ale i idealny sposób na zarabianie.

Co ciekawe, wśród przedstawicieli pokolenia Z, więcej osób w porównaniu z wcześniejszymi generacjami uzyskuje wykształcenie wyższe. W ogólnej ocenie są oni realistami – z jednej strony mają ambicję na wysokie stanowiska i wynagrodzenia, z drugiej bardzo ważną rolę odgrywa w ich życiu komfort psychiczny. Jego brak powoduje frustracje i związane z tym zaburzenia m.in. depresję, nerwicę czy stany lękowe.

Wraz z postępem technologicznym oraz rozwijaniem umiejętności w tym zakresie przez pokolenie Z, postało pojęcie cyfrowych nomadów. Są to osoby, które nie mają stałego miejsca zamieszkania, wybierając pracę zdalną z najdalszych zakątków świata. Wszystko to jest możliwe dzięki zaawansowanym technologiom i wzrastającym znaczeniu cyfrowych kompetencji.

Cechy-przedstawicieli-pokolenia-Z

Pokolenie Z na rynku pracy

Mimo że z racji młodego wieku przedstawiciele pokolenia Z nie mają na ogół doświadczenia zawodowego, ich oczekiwania względem potencjalnego pracodawcy są bardzo sprecyzowane. Z jednej strony swoje braki w kompetencjach starają się szybko uzupełnić i zdobywać wyższe kwalifikacje. Z drugiej według pracodawców postawa roszczeniowa względem warunków zatrudnienia i wynagrodzenia jest dla tej grupy bardzo charakterystyczna.

Niekoniecznie wynika to z wybujałych oczekiwań młodych ludzi. Pokolenie Z jako osoby dobrze wykształcone i doskonale władające nowymi technologiami są prawdopodobnie świadomi swoich praw oraz przemian, jakie zachodzą na rynku pracy. W obecnej sytuacji jest to walka firm o prawdziwe talenty.

Może Cię zainteresować: Badanie Jabra – pokolenie Z i Milenialsi najgorzej radzą sobie z pracą hybrydową

Czego pokolenie Z oczekuje od pracodawcy?

Jeśli chodzi o temat rynku pracy i zatrudnienia, pokolenie Z ceni najbardziej czynniki takie jak:

  • atrakcyjne wynagrodzenie;
  • dobra atmosfera w pracy;
  • szacunek zarówno współpracowników, jak i samego pracodawcy;
  • elastyczne godziny pracy;
  • możliwość pracy zdalnej;
  • miejsce pracy zgodne z wartościami i poglądami;
  • szerokie perspektywy rozwoju zawodowego;
  • ciekawe i ambitne zadania;
  • możliwość realizowania pasji;
  • potrzeba otrzymywania informacji zwrotnej.

Kwestią problematyczną dla pracodawców jest z kolei rzekoma nielojalność takich pracowników. Choć w przypadku interesującej pracy, za którą otrzymują atrakcyjne wynagrodzenie, przedstawiciele pokolenia Z skłonni są zatrzymać się na dłużej w jednej firmie, badania wskazują, że potrafią też szybko zmieniać miejsca pracy, by znaleźć idealne warunki dla siebie.

Przedstawiciele pokolenia Z dzięki swoim cyfrowym umiejętnościom są dobrze przygotowani do przyszłościowych zawodów. W kolejnych latach nadal będą rozwijać się stanowiska związane z nowymi technologiami, przez co osoby z generacji Z, które są przyzwyczajone do życia w Internecie i mediach społecznościowych doskonale się w nich odnajdą.

Koniecznie przeczytaj: Feedback w pracy – co to jest, jak go udzielać? Przykłady

Generacja Z a inne pokolenia – porównanie

Każde z wymienionych na początku pokoleń urodziło się w innym przedziale czasowym, a więc dorastało w niego odmiennych warunkach gospodarczych i społecznych. Miało to odzwierciedlenie w cechach typowych dla danej generacji.

Jeśli chodzi o przedstawicieli pokolenia X, dorastali oni w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. To z kolei sprawia, że brak stabilizacji i ciągłe zmiany nie są dla nich niczym obcym. O pokoleniu X mówi się, że są osobami zagubionymi, aczkolwiek przywiązanymi do tradycyjnych wartości i kontaktów bezpośrednich. Odrzucają jednocześnie konsumpcjonizm, są też przyzwyczajeni do ciężkiej pracy, dlatego dziś często piastują wysokie stanowiska.

Późniejszy czas wiąże się z rozwojem pokolenia Y. Okres, w jakim przyszło dorastać przedstawicielom milenialsów, był mniej skomplikowany i wymagający. Rozwijający się system edukacji, a przy tym upowszechnianie się gier video i Internetu sprawiło, że takie osoby są jednocześnie dobrze wykształcone, a przy tym również obyte z nowymi technologiami. Cechuje ich pewność siebie, mniejsza cierpliwość, odporność na działanie autorytetów, czy zdecydowanie słabsze przywiązanie do tradycji.

Wiele cech milenialsów ma kontynuację w osobowości pokolenia Z. Ich dzieciństwo przypadło na czas, w którym mocno rozwijały się nowe technologie, przez to są one dla nich naturalnym środowiskiem, bez którego ciężko jest funkcjonować. Można uznać, że w niektórych przypadkach są wręcz przeciwieństwem generacji X. Jej przedstawiciele są przyzwyczajeni do ciężkiej pracy i tradycji, podczas gdy gen Z stawia na swój komfort i na wysokie wymagania względem pracodawców, jednocześnie kierując się w swoich decyzjach nowoczesnymi rozwiązaniami.

Pokolenie Z w badaniach

Trudno jest generalizować na temat całego pokolenia, jednak pewnych wskazówek dotyczących cech osobowości i poglądów, jakie ma generacja Z dostarczają różnego rodzaju badania. Aby nakreślić dokładniejszy obraz młodych osób – ich podejścia do życia i pracy, omawiamy wybrane raporty stworzone na podstawie wywiadów i ankiet.

Pokolenie Z a technologia i automatyzacja

Badanie EY i organizacji JA Worldwide z 2021 roku potwierdza przywiązanie generacji Z do technologii. W analizie wskazano, że 84% młodych osób chętnie korzysta z nowoczesnych rozwiązań. Co więcej, 74% badanych postrzega stosowanie automatyzacji jako szansy na osiąganie celów zawodowych, podczas gdy przedstawiciele wielu zawodów obawiają się utraty pracy w związku z wprowadzeniem takich procesów.

Pokolenie Z ma również dużą pewność siebie nie tylko w kwestii korzystania z dobrodziejstw technologii, ale również w zakresie:

  • posiadania umiejętności niezbędnych w pracy (74%),
  • znajomości cech cenionych przez pracodawcę (71%),
  • możliwości pozyskania i utrzymania satysfakcjonującej pracy (68%),
  • odpowiedniej prezentacji swojej wiedzy i umiejętności (65%).

Według badania 53% ankietowanych chce do 2030 roku rozwinąć własny biznes. Tyle samo badanych uważa, że edukacja pozwoli dobrze ich przygotować do osiągnięcia sukcesu za kilka lat. Jeśli chodzi o sam rozwój, pokolenie Z jest skłonne skupić się na wybranych aspektach kształcenia, które stanowią najlepsze podłoże do osiągnięcia kariery – również tej międzynarodowej. Są oni głównie zainteresowani edukacją w zakresie ochrony środowiska (77%), zarządzaniem rozwojem zawodowym (77%), znajomością finansów (73%), stosunkami międzynarodowymi (70%), znajomością technologii (69%) i przedsiębiorczością (67%).

Jak widać, choć pokolenie Z cechują duże wymagania względem pracodawcy, przedstawicielom tej generacji nie można odmówić ambicji i rozsądnego podejścia do podwyższania własnych kompetencji.

Zobacz też: Jak założyć bloga i zarabiać na tym?

Pokolenie Z i szybka kariera – czy to mit?

Kolejne badanie „Zawodowy alfabet pokolenia, czyli młodzi w pracy” przygotowane przez Aterima HR pozwoliło nieco zweryfikować tezę, że przedstawiciele pokolenia Z chcą za wszelką cenę zrobić szybką karierę, nawet kosztem ciągłej zmiany miejsca pracy. Wnioski wskazują, że nie do końca jest ona właściwa. Najważniejsze opinie osób z pokolenia Z to bowiem:

  • oczekuję informacji zwrotnej (72%);
  • lubię poznawać i korzystać z nowych technologii (56%);
  • jestem skłonny do zagranicznych wyjazdów w ramach pracy (56%);
  • planując działania, korzystam z kalendarza (53%);
  • umiem się skupić na jednym zadaniu i wykonywać je, aż skończę (51%);
  • rozgraniczam życie zawodowe i osobiste (47%);
  • czuję obawy związane z poszukiwaniem pracy i pracą (40%);
  • lubię wykonywać wiele zadań jednocześnie (39%);
  • dobrze czuję się w sytuacji zmian (31%);
  • jestem skłonny do zmiany miejsca zamieszkania do 100 km (29%) lub powyżej 100 km (28%);
  • wolę pracować w grupie niż samodzielnie (28%);
  • planuję lub rozważam wyjazd za granicę na stałe (23%);
  • muszę mieć nieograniczony dostęp do aplikacji w telefonie (19%);
  • priorytetem jest dla mnie szybka kariera (17%).

Jak widać, tylko dla 17% zetek robienie szybkiej kariery jest ważniejsze niż pozostałe czynniki. Ponadto potrzeba dostępu do aplikacji tylko w przypadku 19% może nieco przeczyć ogólnej opinii, która wskazuje, że pokolenie Z jest uzależnione od nowoczesnych technologii i nie może bez nich funkcjonować.

Jeśli chodzi o częstą zmianę pracy, pokolenie Z nie do końca preferuje takie rozwiązanie. Aż 39% badanych wskazało, że mogłoby pracować w jednej firmie przez całe życie, jeśli wykonywane zajęcie byłoby dla nich wystarczająco atrakcyjne. Jednocześnie 35% ankietowanych wskazało na optymalny okres zatrudnienia od 2 do 5 lat. Krótszy czas pracy w jednej firmie może być też próbą ochrony przed wypaleniem zawodowym.

Jeśli chodzi o czynniki, które zachęcają osoby z pokolenia Z do aplikowania na daną ofertę pracy to przede wszystkim opis stanowiska oraz zakres obowiązków w ogłoszeniu o pracę (76%), rozpoznawalna marka organizacji (56%), dobre opinie o organizacji wśród znajomych (54%) oraz dobre opinie o organizacji na forach (45%).

Z kolei, jeśli chodzi o czynniki motywujące w pracy, pokolenie Z wskazywało najczęściej na atmosferę w pracy (93%), wysokość wynagrodzenia (91%), pewność zatrudnienia (88%), przełożonego, który dzieli się wiedzą i doświadczeniem (87%), pracę związana z moją pasją lub hobby (84%), możliwość rozwoju przez udział w szkoleniach (83%), a także możliwość rozwoju przez udział w atrakcyjnych projektach i wyzwaniach, elastyczne godziny pracy oraz odległość pracy od miejsca zamieszkania (po 79%).

Pokolenie Z a życie prywatne

Kolejnym wnioskiem jest przekładanie życia prywatnego nad własną karierę, którego dostarcza badanie „Pokolenie Z na rynku pracy” przygotowane przez Zespół Instytutu Nauk o Zarządzaniu i Jakości Wyższej Szkoły Humanitas.

W raporcie z badania wskazano, że praca i kariera zajęły dojść dalekie miejsce na liście najważniejszych wartości dla przedstawicieli generacji Z. Najwyżej za to znalazły się czynniki takie jak:

  • szczęście (62%),
  • rodzina (60%),
  • możliwość realizowania pasji (56%),
  • ekologia (51%),
  • niezależność/wolność (51%),
  • zdrowie (44%),
  • miłość (37%).

Z kolei potwierdzeniem tezy o silnej potrzebie zachowywania work-life balance jest fakt, że 75% badanych wskazało na istotną cechę organizacji dotyczącą właściwego godzenia życia prywatnego i zawodowego. Nawet atrakcyjne zarobki były rzadziej brane pod uwagę (67%). Dla pokolenia Z przyszły pracodawca powinien zapewniać również elastyczne godziny pracy (65%), możliwość pracy twórczej i innowacyjnej (57%), dobrą atmosferę (51%) i możliwość wyjazdów służbowych/ podróżowania (44%).

Pozostałe cechy, które odzwierciedlają podejście pokolenia Z do pracy to przykładowo zniechęcenie podjęcia pracy ze względu niezgodność misji firmy z osobistymi wartościami kandydata (63%), okazywanie szacunku (66%) jako najlepsza cecha pracodawcy, czy idealne branże, w których przedstawiciele gen Z chcieliby pracować takie jak: nowe technologie (29%), muzyka (25%), gry wideo (25%) oraz moda i sport (po 22%).

Czy pokolenie Z nie umie odpoczywać?

W zestawieniu publikacji i analiz związanych z pokoleniem Z można wymienić również badanie Workforce Confidence Index przygotowane przez serwis Linkedin, którą podjęto na rynku amerykańskim. Może ona zobrazować nieco bardziej międzynarodowy obraz generacji Z w kontekście rynku pracy, a dokładnie w sprawach związanych z odpoczynkiem i urlopem.

Do najważniejszych wniosków z badania można zaliczyć fakt, że osoby młode odczuwają największy stres związany z odpoczynkiem od pracy podczas urlopu. Tylko 58% badanych wskazało, że w najbliższych miesiącach chce skorzystać z dni wolnych w pracy, odłączyć się od Internetu i odpocząć od obowiązków zawodowych. Co ciekawe, prawie 35% przedstawicieli generacji Z jest zdania, że w czasie urlopu czuje się winna przez to, że nie wykonuje swoich obowiązków zawodowych.

Presja na rozwój kariery na arenie międzynarodowej wydaje się mocniejsza niż w skali krajowej. Nie ulega jednak wątpliwości, że osoby młode dopiero wkraczają na rynek pracy, dlatego urlop może przeszkadzać im w rozwoju umiejętności i zyskaniu nowych kwalifikacji. Jednocześnie dla 44% generacji Z na rynku amerykańskim, najważniejsze jest odniesienie sukcesu zawodowego i dostrzeganie ich osiągnięć przez innych ludzi.

Pokolenie Z a zadłużenie

O cechach technologicznej społeczności, jaką jest generacja Z, można dowiedzieć się również z analiz, jakie prowadzi BIG InfoMonitor na temat zadłużenia. Ostatnie dane wskazują, że pod koniec lipca 2023 roku dług osób w wieku od 18 do 24 lat odnotowany w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor i bazy informacji kredytowych BIK wyniósł już 1 mld zł. Jeszcze w 2022 roku była to kwota 853 mln zł. Wzrost zanotowano również w liczbie nierzetelnych dłużników, która podwyższyła się ze 125 tys. do ponad 132 tys. osób.

Średni dług osób w grupie 18-24 lat wzrósł przez rok o 11% do kwoty 7 637 zł. Najwyższe zaległości finansowe odnotowano w województwie śląskim – 137 mln zł nieuregulowanych płatności. Na kolejnym miejscu znalazło się województwo mazowieckie (122,9 mln zł) i dolnośląskie (106,6 mln zł), a najniższe zadłużenie dotyczyło województwa świętokrzyskiego (17 mln zł).

Analizując grupę młodych osób, BIG InfoMonitor wskazuje, że prawie połowa zadłużenia (51%) to zaległości pozakredytowe. Łączna kwota takiego długu to ponad 513 mln zł, czyli średnio 4 987 zł na osobę. Zadłużenie w przypadku alimentów wynosi przeciętnie aż 10 247 zł. W przypadku nieopłaconych rachunków za telefon czy Internetu średnie zaległości to około 3 376 zł. Nieuregulowane opłaty karne za jazdę na gapę to przeciętnie 266 zł.

W gorszej sytuacji są osoby młode, które mogą korzystać już z produktów kredytowych. Choć ogólna kwota niespłaconych zobowiązań finansowych wynosi około 496 mln zł, średnie zadłużenie w tej kwestii wynosi już 7 676 zł. Jeśli chodzi o kredyt mieszkaniowy, przeciętny dług wynosi 60 704 zł, a w przypadku konsumpcyjnego sięga jedynie kwoty 7 501 zł.

Jak widać, mimo dużych ambicji, świadomości własnych praw, czy doceniania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym, wiele młodych osób odznacza się nierozsądnością w kwestii finansów. W wielu przypadkach przedstawiciele pokolenia Z chcą znaleźć pracę z wysokim wynagrodzeniem nie tylko, aby uzyskać względną stabilność, ale też poradzić sobie z rosnącym zadłużeniem i broniąc się przed padnięciem w spiralę zadłużenia.

Czego boi się pokolenie Z?

Raport Uniwersytetu Warszawskiego „Studiując w świecie niepewnego jutra: perspektywy, sprawczość, wizje przyszłości” przedstawia z kolei obraz pokolenia Z jako społeczności, która widzi przed sobą wiele zagrożeń.

Aż 90% badanych zdaje sobie sprawę z tego, że sytuacja ekonomiczna na świecie nie jest stabilna i w najbliższym czasie mogą nadejść niespodziewane kryzysy. Około 86% boi się także jakim miejscem będzie świat dla nich, przyjaciół oraz ich dzieci. Ponad 60% osób wskazuje, że nie czuje się bezpiecznie i nie ma pewności, że znajdzie satysfakcjonującą pracę. Nieco mniej, ale nadal sporo, bo około 35% przedstawicieli generacji Z jest zdania, że ciężka praca i dobry wybór kariery nie pozwoli wpłynąć na kierunek zmian na świecie.

Biorąc pod uwagę powyższe wnioski, można stwierdzić, że oprócz dużej ambicji i dbania o życie prywatne, pokolenie Z odznacza się dużą obawą wobec przyszłości czy bezpieczeństwa zarówno w kwestii finansowej, jak i społeczno-gospodarczej.

Oceń artykuł
0/5 (0)