Fascynuje Was zawód i praca profilera kryminalnego? Tłumaczymy, co dokładnie robi się na tym stanowisku i jak zostać profilerem. Czy przyszły profiler musi ukończyć studia i na jakim kierunku? Ile zarabia się w takiej pracy? Wszystkiego dowiecie się poniżej.

Profiler - kto to

Praca profilera z samej nazwy może nie jest zbyt popularna, jednak seriale kryminalne bardzo często przedstawiają taką osobę na miejscu zbrodni. Mimo że profesja profilera to nie to samo co praca w policji z bronią w ręku, obowiązki takiej osoby są niezwykle ważne w całym procesie zatrzymania przestępcy. Czym dokładnie jest zawód profilera? Sprawdź, czy profiler to zajęcie dla Ciebie.

Kto to jest profiler?

Zawód profilera jest owiany tajemnicą – czym zajmuje się osoba na takim stanowisku? Rolą profilera kryminalnego jest tak naprawdę wypełnianie obowiązków psychologa policyjnego oraz psychologa biegłego sądowego.

Profiler: definicja

Według definicji profilowaniem nazywamy „proces wyciągania wniosków
o charakterystycznych cechach indywidualnych jednostek odpowiedzialny za popełnienie przestępstwa”. Profilowanie kryminalne jest zatem metodą rozpoznania sprawcy, opartą o badania natury samego przestępstwa, a także sposobu, w jaki je popełniono. Jest idealnym uzupełnieniem dowodów zebranych w miejscu przestępstwa.

Profiler kryminalny opracowuje charakterystykę sprawcy na podstawie jego czynów przed, w trakcie i po dokonaniu występku (tzw. ślady behawioralne). Łącząc to z zebranymi materiałami dowodowymi oraz fizycznymi śladami, jakie przestępca pozostawił na miejscu zbrodni, otrzymuje praktyczny profil sprawcy, na podstawie którego policja może rozpocząć swoje poszukiwania. Ma to ostatecznie ułatwić zatrzymanie sprawcy.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:

Historia zawodu profilera sięga do 1888 roku

To właśnie profiler policyjny tworzy portret psychologiczny sprawcy, opierając się na różnych danych zdobytych w trakcie śledztwa, oraz swojej wiedzy. Pierwszy taki profil w historii opracował chirurg i psychiatra, dr Thomas Bond. Był to profil słynnego seryjnego zabójcy, znanego jako „Kuba Rozpruwacz”, odpowiedzialnego za morderstwo co najmniej pięciu prostytutek w 1888 roku. Po opublikowaniu profilu morderstwa jednak nagle… ustały.

Początki profesjonalnego profilowania datuje się z kolei na lata 50. i 60. XX wieku. To wtedy odnotowano też olbrzymi sukces profilera kryminalnego, uważanego za prekursora tego zawodu – Jamesa Brussela. Amerykański psychiatra, stosując metody psychoanalizy, opracował profil „Szalonego Bombiarza”, dzięki któremu niebezpiecznego przestępcę udało się ująć w ciągu pół roku. Opracowany przez Brussela profil nie tylko zawęził grono podejrzanych z ponad tysiąca do zaledwie trzech – jak się później okazało, pokrywał się idealnie z prawdą.

Szukasz pracy w Gdańsku? Sprawdź najlepsze oferty na GoWork.pl!

Czym zajmuje się profiler

Zawód profilera kryminalnego w Polsce

W Polsce zawód profilera zaczął nabierać na popularności dopiero w latach 90. XX wieku. Polskim psychologom udało się jednak przekonać sceptyków do profilowania. Wszystko dzięki profilom, jakie opracowano na przełomie lat 1999 – 2000, dzięki którym przestępcy zostali szybko zidentyfikowany. Ujęto w ten sposób kilka groźnych osób.

Dopiero wtedy profilowanie zaczęło być traktowane jako poważne, profesjonalne narzędzie w procesie śledztwa. Dziś to już standard – profilera kryminalnego wzywa się na miejsce zbrodni tuż po jej odkryciu.

Kto w Polsce może stanowić najlepszy przykład profilera? Podinspektor dr Bogdan Lach, wykładający psychokryminalistykę na Uniwersytecie SWPS to jeden z najbardziej znanych polskich profilerów. Na swoim koncie ma przeszło ponad 400 profili! To jego też najczęściej możecie usłyszeć w mediach, jako eksperta od tego zawodu.

SPRAWDŹ TEŻ: Odmowa wykonania rozkazu przez policjanta – kiedy jest to możliwe?

Kolejnym znanym, polskim profilerem policyjnym jest Jan Gołębiewski, który w cyklu stacji CBS Reality tłumaczył, na czym polegają tajniki pracy profilera. Jest biegłym sądowym, który prowadzi wykłady oraz wydał monografię związaną z profilowaniem kryminalnym.

Na czym polega proces profilowania?

Co robi profiler, kiedy dotrze już na miejsce zbrodni? Jednym z elementów pracy profilera policyjnego jest obserwacja zwłok i miejsca zbrodni, aby móc dowiedzieć się jak najwięcej o potencjalnej naturze osoby, która dopuściła się zakazanego czynu. Choć bowiem stworzony przez profilera portret psychologiczny sprawcy jest cennym narzędziem w śledztwie, nie może stanowić materiału dowodowego w sądzie.

Profilowanie dzielimy też na dwa, osobne rodzaje:

  • retroaktywne – eksperci wnioskują na podstawie już dokonanego przestępstwa;

  • proaktywne – eksperci wnioskują o przyszłych, jeszcze niepopełnionych przestępstwach.

Praca pofilera policyjnego: etapy

W zależności od tego, z którym rodzajem profilowania mamy do czynienia, inaczej przebiega proces pracy profilera policyjnego. Można go jednak podzielić zasadniczo na kilka poniższych etapów:

  • zebranie informacji i ich analiza,

  • klasyfikacja przestępstwa,

  • rekonstrukcja przestępstwa,

  • charakterystyka sprawcy.

Profiler kryminalny musi więc nie tylko przeanalizować wszystkie akta sprawy, ale i stworzyć „mapę mentalną” miejsca zbrodni. Profilerzy korzystają z dokumentacji fotograficznej, dotychczasowej listy podejrzanych i taktykami, jakie stosują w danej sprawie śledczy.

ZOBACZ TEŻ: 10 sztuczek psychologicznych, które zapewnią Ci pracę!

Psycholog – profiler opiera się nie tylko na swoich hipotezach co do sprawcy, ale także na teoriach psychologicznych, wykorzystywanych w profilowaniu typu:

  • teoria osobowości,

  • teoria motywacji,

  • psychopatologia,

  • neuropsychologia,

  • psychologia społeczna.

Jak zostać profilerem

Jak zostać profilerem policyjnym?

Najważniejszą rolę w zawodzie profilera odgrywa psychologia społeczna. Z tego powodu warto najpierw ukończyć studia na kierunku psychologii lub nauczyć się którejś z pokrewnych specjalizacji poruszającej tematykę związaną z profilem tego zajęcia. Dla profilera wartościowa będzie szczególnie psychokryminalistyka i psychologia sądowa.

Czy profiler musi być policjantem?

Profiler nie musi być policjantem, choć bywa, że łączy się obie te profesje. Jeśli jest mundurowym, może od razu dojść do zapoznania z okolicznościami, w jakich została popełniona zbrodnia. Obserwuje wszystkie szczegóły, które później mogą być istotne w profilowaniu sprawcy, a więc ułożenie ofiary, otoczenie, czy znajdujące się tam przedmioty. W przypadku współpracy policji z profilerem, który jest biegłym sądowym lub psychologiem więziennym, jego praca polega głównie na analizie zebranych dowodów – zdjęć, nagrań czy przesłuchań świadków.

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: Psycholog, psychiatra, psychoterapeuta: czym różnią się te zawody?

Profiler kryminalny – studia

Jeszcze kilka lat temu jedyną dostępną ścieżką edukacji dla przyszłych profilerów było ukończenie psychologii ze specjalizacją sądową. Na niektórych uczelniach można spotkać się ze studiami stacjonarnymi lub niestacjonarnymi na kierunku psychokryminalistyki. Zajęcia prowadzone na takim profilu pozwolą zdobyć cenną w zawodzie profilera wiedzę i umiejętności. Kształcenie na takim kierunku obejmuje dziedziny takie jak:

  • psychologia,

  • kryminalistyka,

  • kryminologia,

  • socjologia,

  • prawo,

  • profilowanie psychologiczne,

  • profilowanie kryminalistyczne,

  • psychologia śledcza,

  • psychologia przesłuchań i zeznań.

Zaletą tego interdyscyplinarnego kierunku jest z pewnością nacisk, jaki kładzie się tu na praktykę. Zajęcia z metod prowadzenia przesłuchań świadków i podejrzanych, mediacji i negocjacji to nie wszystko! Przyszły profiler kryminaly uczestniczy także np. w symulacjach oględzin miejsca zbrodni.

MAMY TEŻ DLA CIEBIE: Jak założyć własny gabinet psychologiczny? Tłumaczymy krok po kroku!

Ile zarabia profiler?

Średnie miesięczne wynagrodzenie profilera zależy od wielu czynników. Jest to wielkość miasta, uzyskane doświadczenie, a nawet liczba spraw, jakie ma zrealizować. W 2022 roku średnie zarobki profilera oscylowały w granicach 3300-3500 zł brutto. Najlepsi w branży, którzy zwiększają swoje umiejętności i zakres doświadczenia mogą uzyskać jeszcze większe stawki na poziomie 4000 zł brutto.

Psychologowie biegli sądowi, pełniący również obowiązki profilerów kryminalnych, zarabiają nawet ponad 5 tys. zł brutto miesięcznie. Co więcej, za udział w prowadzonym śledztwie, gdzie jego rolą będzie przygotowanie badań nośnika oraz opinii w sprawie, może otrzymać dodatkowo nawet kilkaset złotych.

Profiler – czy to zawód przyszłości?

Choć zdobycie umiejętności i wykształcenia, jakiego wymaga zawód profilera, nie jest proste ze względu na brak jednolitej ścieżki kariery, jest to profesja, która raczej nie straci na wartości. Z poszukiwaniem przestępców mamy do czynienia cały czas, a wszystko, co ułatwi proces ich znalezienia, jest na wagę złota. Dobry profiler kryminalny nie powinien narzekać na brak pracy. Z jego usług korzysta nie tylko policja. Profiler jest w stanie wspomóc śledczym z Archiwum X, którzy zajmują sprawami dotyczącymi nierozwiązanych zbrodni sprzed wielu lat. To ciekawe zajęcie dla tych, którzy interesują się psychologią, ale lubią także podejmować w swoim życiu nietypowe, a czasami wręcz bardzo trudne wyzwania.

ZOBACZ TAKŻE:

Oceń artykuł
4/5 (11)