W dobie wzrastającej popularności elastycznych form zatrudnienia coraz częściej na rynku pracy pojawia się współpraca na podstawie umowy B2B. Niesie ona za sobą wiele korzyści, szczególnie jeśli chodzi o proponowane stawki wynagrodzenia. Jednak umowa B2B ma ściśle określony charakter, a także nie zawsze dogodne dla pracownika rozwiązania. Sprawdzamy, na jakiej zasadzie podejmuje się taką współpracę i z czym się to wiąże.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_128531034_p%C5%82aski-uk%C5%82ad-umowy-w-kalkulatorze-schowka-i-papeterii-izolowanej-na-bia%C5%82ym-tle-z-miejsca-na.html
Umowa B2B stanowi alternatywę dla umowy o pracę oraz dla umów cywilnoprawnych. Choć podobieństwo między nimi jest widoczne, w rzeczywistości istnieje wiele też wiele znaczących zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy różnic. Czym jest umowa B2B? Kto ją może zawierać? Na jakich zasadach działa umowa B2B? Czym różni się od umowy o pracę i pozostałych form zatrudnienia?
Umowa B2B – co to jest?
Zasadniczo nie istnieje prawna definicja umowy B2B. Jej założenia reguluje za to art. 353¹ Kodeksu cywilnego, dotyczący swobody umów. Według zapisu strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
W ogólnym znaczeniu umowę B2B, czyli umowę o współpracę B2B (business to business) tłumaczy się jako umowę cywilnoprawną nawiązywaną między dwoma firmami. Nie jest ważna ich wielkość ani status prawny, co wynika ze swobody umów, ale przede wszystkim przedmiot umowy, na podstawie którego ustalane są wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące tej formy współpracy.
Istotą umowy B2B jest często założenie, że jedna strona umowy zobowiązuje się do świadczenia różnego rodzaju działalności (zwykle współpraca w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej nazywana samozatrudnieniem), za co druga strona umowy B2B ma zapewnić wypłatę odpowiedniego wynagrodzenia. Często dochodzi też do wymiany usług i produktów między przedsiębiorcami.
Kto może zdecydować się na podpisanie umowy B2B?
W przypadku umowy B2B jest ona nawiązywana między podmiotami gospodarczymi. Strony umowy to:
1) przedsiębiorcy prowadzący firmy w tym jednoosobowe działalności gospodarcze;
2) spółki akcyjne;
3) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
4) spółki osobowe.
Dla kogo umowa B2B jest dobrym rozwiązaniem?
Umowa B2B jest częstym rozwiązaniem, na które decydują się przedsiębiorcy z branży IT, HR, czy z sektora finansowego. Z czego to wynika? Współpraca na tej zasadzie jest odpowiednia dla osób, które potrzebują dużo swobody i niezależności podczas wykonywania swojej pracy. Zwykle punktem, który decyduje o tym, że dana osoba podejmuje własną działalność gospodarczą, a następnie podpisuje umowę B2B, jest elastyczność współpracy i potencjalnie wyższe zarobki. Jednak o ile pierwszy czynnik jest konieczny, o tyle wysokość wynagrodzenia zależy od wielu kwestii, dlatego powinno być to analizowane indywidualnie.
Co powinna zawierać umowa B2B?
Choć nie ma jednego wzoru umowy B2B, jak każdy tego typu dokument powinien obejmować najważniejsze, podstawowe informacje. Oprócz nich istotne są także te bardziej szczegółowe elementy, które pozwolą uniknąć wszelkich nieścisłości i ewentualnie późniejszych roszczeń. W umowie B2B powinny znaleźć się dane takie jak:
1) data sporządzenia umowy;
2) dane stron umowy;
3) czas obowiązywania danej umowy;
4) ustalone wynagrodzenie;
5) warunki wypowiedzenia umowy;
6) zakres odpowiedzialności stron umowy;
7) dodatkowe informacje np. o zakazie konkurencji, o zachowaniu poufności.
Przygotowując umowę B2B, warto zadbać o szczegółowe rozwinięcie kolejnych punktów. Przykładowo określając warunki wypowiedzenia umowy najlepiej opisać, na jakiej zasadzie będzie możliwe jej rozwiązanie.
Wśród dostępnych opcji można wymienić rozwiązanie umowy za porozumieniem stron, kiedy to współpracę obie strony kończą z dnia na dzień. Możliwe jest wskazanie także na wypowiedzenie umowy z zachowaniem określonego w dokumencie okresu. Innym rozwiązaniem jest z kolei wypowiedzenie umowy B2B w trybie natychmiastowym zarówno od strony zamawiającego, jak i wykonawcy, choć w tym przypadku muszą pojawić się stosowne przesłanki. Należy do nich rażące łamanie zasad określonych w umowie np. zakazu konkurencji lub opóźnienia w regulowaniu należności.
Umowa B2B a umowa o pracę
Kwestią, która zawsze jest poruszana w przypadku zawierania umowy B2B, jest umowa o pracę. Wynika to z faktu, że pracodawcy często stosują obie formy jako alternatywy, jednak każda z nich rządzi się swoimi prawami.
W przeciwieństwie do umowy o pracę umową cywilnoprawną w formie współpracy B2B nie można nazwać relacji pracownik-pracodawca. Tutaj zatrudniony staje się partnerem i niezależnym podmiotem, który zajmuje się prowadzeniem działalności gospodarczej. Osoba decydująca się na umowę B2B musi więc wziąć pod uwagę konieczność założenia własnej firmy.
Jeśli chodzi o regulacje związane z umową o pracę, zajmuje się nimi Kodeks pracy. Z kolei umowę B2B obowiązują zapisy umieszczone w Kodeksie cywilnym. To już bardzo istotna różnica. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, umowa o pracę wskazuje, w jakim określonym miejscu i czasie pracownik musi wykonywać swoje obowiązki pod nadzorem pracodawcy. Nie jest możliwe zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną, gdy są utrzymane wyżej wymienione warunki wykonywania pracy.
Kolejną konsekwencją wynikającą z regulacji zapisu różnych kodeksów jest cała lista przywilejów dla umowy o pracę typu płatne urlopy, czy premie, które nie są gwarantowane w przypadku umowy B2B. Przy takiej współpracy strony umowy mogą ustalić pewną liczbę dni urlopowych, jednak nie jest to punkt obowiązkowy.
Umowa o pracę i umowa B2B widocznie różni się pod względem zakresu obowiązków. W pierwszym przypadku pracownik nie musi martwić się o wypełnianie formalności i opłacanie składek, ponieważ te czynności musi wykonywać pracodawca. W przypadku umowy B2B sytuacja wygląda nieco inaczej. To na osobę prowadzącą przykładowo jednoosobową działalność gospodarczą spada obowiązek wypełniania procedur księgowo-podatkowych.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_144165895_bliska-r%C4%99ce-podpisywania-dokument%C3%B3w-w-nowoczesnym-biurze-z-oknem-w-tle-pi%C3%B3ro-w-r%C4%99ku-papiery-na.html
Umowa B2B a obowiązki
Zastanawiając się nad podpisaniem umowy B2B, trzeba wziąć pod uwagę zakres czynności, które były pracownik lub przedsiębiorca występujący w formie wykonawcy będzie musiał wypełnić, aby postanowienia współpracy były właściwie wypełnione. Istotny jest też punkt widzenia w takiej współpracy względem partnera, czyli firmy zamawiającej usługę.
Umowa B2B względem zamawiającego/usługobiorcy
Przedsiębiorcy w roli zamawiającego, usługobiorcy, czy byłego pracodawcy chętnie sięgają po umowy B2B przede wszystkim ze względu na zmniejszone koszty działalności. To już nie do nich należy dokonywanie opłat na ubezpieczenia społeczne i inne wydatki związane z zatrudnieniem pracownika na podstawie umowy o pracę.
Przy B2B na pracodawcy nie ciąży też konieczność rozplanowywania harmonogramu pracy, przygotowywania planów urlopów, czy szukania zastępstw dla pracowników, którzy akurat są nieobecni w firmie ze względu na zwolnienie lekarskie.
W przypadku umowy B2B firmy nie są zobligowane do przygotowania stanowiska pracy, a więc zagwarantowania miejsca, czy narzędzi wykonywania pracy określonego rodzaju. Ze względu na swobodę wykonawcy w tej kwestii, nawiązanie współpracy B2B okazuje się znacznie prostsze dla zamawiającego. Pochłania to więc znacznie mniej czasu i kosztów.
Umowa B2B z perspektywy wykonawcy/usługodawcy
Przedsiębiorca, czy podmiot, który podpisuje umowę B2B jako wykonawca, bierze na siebie sporo obowiązków. Przede wszystkim musi założyć działalność gospodarczą, a to dopiero początek. Do zadań takiej osoby należy również:
1) wybór formy opodatkowania i decyzja o zostaniu czynnym podatnikiem VAT;
2) opłata składek zdrowotnych i na ubezpieczenie społeczne (składki ZUS),
3) przekazywanie zaliczki na podatek dochodowy;
4) wystawianie faktur za wykonaną pracę (co miesiąc lub jednorazowo);
5) prowadzenie księgowości.
Pilnowanie wszystkich terminów i regulowanie opłat w terminie jest niezwykle ważne, aby uniknąć różnych kar i konsekwencji finansowych. Z drugiej strony przedsiębiorcy w wypełnianiu powyższych formalności posiłkują się pomocą wykwalifikowanego księgowego lub profesjonalnego biura księgowego.
Nie ulega jednak wątpliwości, że istotnym czynnikiem dla wykonawcy, który wynika ze swobody czasu i miejsca pracy jest samoorganizacja. Taka osoba musi uzyskać odpowiednie warunki do realizacji założeń umowy B2B. W razie problemów z wykonaniem zlecenia nie będzie można usprawiedliwiać się winą pracodawcy, co byłoby możliwe w przypadku umowy o pracę.
Jakie zalety ma umowa B2B?
Do podpisania umowy B2B zachęca przede wszystkim kwestia finansowa. Firmy często decydując się na rozpoczęcie współpracy na tej zasadzie, proponują kandydatom znacznie wyższe wynagrodzenie. Jednak sama kwota netto nie powinna być decydującym czynnikiem, ponieważ ostateczna płaca po rozliczeniu może nie wydawać się już taka trakcyjna.
Wynagrodzenie na rękę przy B2B zależy bowiem od różnych czynników np. wybranej formy opodatkowania przy zakładaniu działalności gospodarczej, a także ułatwień, które czekają na początkujących przedsiębiorców typu Mały ZUS, czy Ulga na start. To właśnie te elementy decydują o wysokości kwot przekazywanych obowiązkowo do ZUS-u i urzędu skarbowego. Aby upewnić się, co do opłacalności podjęcia takiej współpracy, należy podjąć się samodzielnej analizy potencjalnych wydatków.
Na korzyść umowy B2B dla wykonawcy jest też możliwość rozliczania kosztów, które są niezbędne do wykonania świadczonych usług. W praktyce oznacza to, że osiągając wysokie wydatki firmowe, można skorzystać z niższego podatku dochodowego w przypadku przedsiębiorców, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych lub liniowo.
Kolejną zaletą podpisania umowy B2B jest fakt, że wykonawca ma znacznie większą elastyczność w kwestii czasu i miejsca wykonywania swojej pracy. Druga strona umowy nie może mu tego narzucić. Co więcej, przedsiębiorca ma możliwość nawiązywania współpracy z różnymi firmami jednocześnie. To idealne rozwiązanie dla freelancerów, którym zależy na swobodzie organizacji pracy i możliwości uzyskania wyższych zarobków przy wielu podmiotach zlecających.
Jakie wady ma umowa B2B?
Choć współpraca na zasadzie umowy B2B jest mniejszym obciążeniem dla firmy, nie jest to całkowicie idealna sytuacja. Przedsiębiorca zlecający ma słabszą kontrolę nad wykonywaną pracą i jej efektami. Ze względu na łatwe rozwiązanie współpracy, firmy nie mogą liczyć na stabilność w kwestii wykwalifikowanej kadry pracowników.
Dla przedsiębiorcy wykonującego zlecenie, czy usługę na niekorzyść będzie przemawiać utrata licznych przywilejów pracowniczych, które powstają na podstawie stosunku pracy. Chodzi głównie o prawo do określonych dni urlopu wypoczynkowego, urlopu na żądanie, czy wynagrodzenia za okres choroby. Oczywiście kwestia dni wolnych jest w B2B dopuszczalna a ich liczba, jak i zasady obowiązywania zależą od indywidualnego podejścia drugiej strony umowy. Firmy często decydują się oferować kandydatom pewien zakres urlopowy, aby zachęcić ich do nawiązania współpracy.
Kolejnymi czynnikami, z których nie może skorzystać osoba na B2B, jest ochrona przed nieuzasadnionym rozwiązaniem stosunku pracy (pracownik na umowie o pracę może wnieść odwołanie od wypowiedzenia do sądu pracy). W tej formie zatrudnienia nie obowiązują ograniczenia związane z czasem pracy ani ochrona wykonawcy przed zastosowaniem kar umownych np. za naruszenie zakazu konkurencji.
Wadą dla wykonawcy jest znacznie więcej obowiązków i formalności w porównaniu do zatrudnienia na podstawie umowy pracę. To przedsiębiorca współpracujący z firmą musi sam pilnować opłacania składek, wystawiania faktur, a w razie potrzeby wynajęcia księgowego, co wiąże się z dodatkowym kosztem. Osoba podpisująca umowę B2B musi wykazywać się doskonałą organizacją i harmonogramem zarówno przy wykonywaniu własnej pracy, jak i spełnianiu obowiązków podatkowych.
Ustalenie istnienia stosunku pracy
Do jednych ze słabości współpracy na zasadzie B2B można zaliczyć jej podobieństwo do umowy o pracę nie tyle w kwestii formalności, co wykonywania danej pracy. Wykorzystuje to wiele firm, gdyż chcąc uniknąć kosztów zatrudnienia, zmuszają pracowników do wyboru B2B, mimo że w nowej umowie zawarto niedozwolone elementy takie jak:
1) konieczność wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem;
2) wykonywanie pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę;
3) konieczność wykonywania pracy osobiście;
4) wykonywanie pracy w sposób stały i powtarzalny.
Jeśli treść kontraktu ma powyższe znamiona stosunku pracy, a jednocześnie pozbawia pracownika wszelkich przywilejów pracowniczych, ma on prawo do żądania ustalenia stosunku pracy. Taka osoba powinna więc skierować powództwo do sądu powszechnego zgodnie z art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego [Powództwo o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa].
Czym grozi uznanie umowy B2B za umowę o pracę? Tutaj konsekwencje są różne. Pracodawca będzie zobowiązany do opłacenia wszystkich składek ZUS przysługujących pracownikowi za ostatnie 5 lat (art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Innym następstwem jest konieczność dopłaty w podatku dochodowym (jeśli współpracownik rozliczał się na opodatkowaniu liniowym lub ryczałcie). Istnieje możliwość także wniesienia roszczeń przez pracownika w kwestii udzielenia urlopu wypoczynkowego lub wypłacenia należnego ekwiwalentu. Zdarza się, że firma musi też zapłacić odszkodowanie za wypadek przy pracy w czasie obowiązywania umowy, czy uregulowanie kwestii wynagrodzenia za nadgodziny.
Jakie są największe pułapki pracy na B2B?
Brak płatnych urlopów, składek na ZUS i stabilności zatrudnienia to największe wyzwania pracy na B2B. Warto mieć oszczędności na wypadek chwilowego braku zleceń.
Jakie dodatkowe koszty ponosi przedsiębiorca na B2B?
Pracując na B2B, trzeba uwzględnić koszty prowadzenia działalności: księgowości, składek na ZUS, podatków oraz ubezpieczenia zdrowotnego.
Źródło zdjęcia głównego: https://pl.123rf.com/photo_132016281_ludzie-biznesu-%C5%9Bciskaj%C4%85-d%C5%82onie-podczas-wsp%C3%B3lnej-pracy-przy-szklanym-biurku-w-nowoczesnym-biurze.html
