Praca maszynisty nie jest łatwa, a przy tym obciążona dużą odpowiedzialnością za bezpieczeństwo pasażerów. Dla wielu osób może być to jednak ciekawy pomysł na rozwój zawodowy. Z myślą o nich sprawdzamy, na czym polega praca maszynisty i jak nim zostać.
Źródło zdjęcia: pl.123rf.com
Fascynacja koleją i pociągami ujawnia się u niektórych już w okresie dziecięcym. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, by starać się o taką pracę jako osoba dorosła. Co prawda trzeba spełnić określone wymagania zdrowotne, fizyczne czy po prostu nabyć określone umiejętności, jednak jeśli zainteresowanie kierowaniem pociągu jest wystarczająco mocne, każdy ma szansę na pracę w tej branży. Jak zostać maszynistą? Jakie są wymagania względem kandydatów na to stanowisko? Ile średnio zarabia maszynista?
Na czym polega praca maszynisty?
W rozważaniu na temat pracy polegającej na kierowaniu pociągiem warto zacząć od wyjaśnienia, kim jest maszynista. Takim mianem określa się osobę, która jest uprawniona do samodzielnego prowadzenia pojazdu kolejowego oraz pociągów na sieci kolejowej.
Maszynista kieruje pociągiem, ale to nie wszystko. Jest też odpowiedzialny za skład w trakcie jazd pociągowych, manewrowych czy roboczych. Do jego obowiązków należy:
dbanie o stan techniczny pojazdu kolejowego;
utrzymanie czystości w kabinie maszynisty;
dbanie o odpowiedni stan elementów zewnętrznych podwozia, reflektorów, szyb czołowych;
wykonywanie potrzebnych napraw lub zgłaszanie usterek;
stałe monitorowanie pracy urządzeń trakcyjnych i systemów sygnalizacyjnych;
ogrzewanie pociągów w okresie jesienno-zimowym;
prowadzenie dokumentacji pociągowej.
Wszystkie obowiązki dotyczące pracy maszynisty wiążą się ze ścisłym przestrzeganiem zasad BHP oraz przepisów związanych z bezpieczeństwem pasażerów i kolei.
Szukasz pracy w Łomży? Sprawdź najnowsze ogłoszenia w serwisie GoWork.pl!
Źródło zdjęcia: pl.123rf.com
Jak zostać maszynistą?
Myśląc o pracy na stanowisku maszynisty, należy mieć na uwadze, że przed kandydatami stoi szereg wymagań. Dotyczy to zaliczenia właściwego szkolenia i egzaminu umożliwiającego uzyskanie licencji maszynisty. Poza tym są tu potrzebne odpowiednie warunki zdrowotne – fizyczne i psychiczne.
Po zaliczeniu wszystkich testów zdrowotnych i szkoleń, które zapewniają licencję maszynisty, kolejnym krokiem jest poszukiwanie pracy u konkretnego przewoźnika kolejowego. Niekiedy można też próbować zatrudnić się na inne stanowiska takie jak konduktor, rewident taboru, czy dyspozytor trakcyjny, które ułatwią późniejszy rozwój kariery w stronę stanowiska maszynisty.
W rzeczywistości niestety mimo szczerych chęci, wielu kandydatów nie spełnia powyższych wymagań. Dotyczy to szczególnie kwestii zdrowia. Niekiedy jego stan, który pozwalają ocenić badania lekarskie, jest dyskwalifikujący względem dalszych działań i końcowego uzyskania licencji maszynisty. Skrupulatne podejście do wyników bardzo mocno ogranicza pulę kandydatów, którzy rzeczywiście będą spełniać wymogi stosowane w tym zawodzie.
Wymagania na stanowisko maszynisty
Aby maszynista mógł poprowadzić pociąg, musi dysponować dwoma dokumentami:
licencją maszynisty, którą wydaje Prezes UTK;
świadectwem maszynisty otrzymywanym od pracodawcy (przewoźnika, zarządcy infrastruktury).
Do końca 2022 roku szkolenia dla kandydatów na maszynistów były prowadzone przez ośrodki szkolenia i egzaminowania samych maszynistów oraz kandydatów na maszynistów. Również tam przeprowadzano egzaminy na licencję i świadectwo.
Od 1 stycznia 2023 roku, po zmianie przepisów ośrodki szkolenia są odpowiedzialne jednie za przygotowanie kandydatów na maszynistów. Sam egzamin na licencję i pierwsze świadectwo będą państwowe, przeprowadzane przez Urząd Transportu Kolejowego. Pełnoprawnym maszynistą zostaje osoba, która otrzymuje świadectwo maszynisty.
Licencja maszynisty
Kwestię licencji reguluje ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym. Taki dokument w zakresie wydawania, przedłużania ważności, zawieszania, przywracania i cofania należy do kompetencji prezesa UTK.
Jeśli chodzi o zdobycie takiego uprawnienia przez kandydatów, według Art. 22.:
„2. Licencję maszynisty może uzyskać osoba, która:
1) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za popełnienie przestępstwa umyślnego,
2) ukończyła 18 lat;
3) ma co najmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe;
4) spełnia wymagania zdrowotne, fizyczne i psychiczne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 22a ust. 11 pkt 2;
5) odbyła szkolenie na licencję maszynisty;
6) zdała egzamin na licencję maszynisty nie później niż w terminie 24 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia, o którym mowa w pkt 5”.
Dodatkowo ważną informacją jest możliwość zwolnienia z odbycia szkolenia, ale tylko dla osób, które:
„1) posiadają dyplom zawodowy, dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe, certyfikat kwalifikacji zawodowej, świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie lub inny dokument potwierdzający kwalifikacje zawodowe – w zawodach, w których programy kształcenia zawierają zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej, lub
2) ukończyli studia wyższe na kierunkach zawierających w programach studiów zagadnienia z zakresu budowy pojazdów szynowych, ruchu kolejowego i sygnalizacji kolejowej”.
Licencja maszynisty jest wydawana na okres 10 lat. Po tym czasie maszynista składa wniosek do prezesa UTK, który przedłuża jej ważność i wydaje nowy dokument na kolejne 10 lat od dnia upływu terminu ważności dotychczasowej licencji. Wcześniej sprawdza jednak ważność orzeczenia lekarskiego, które ma potwierdzić spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych na stanowisku maszynisty.
Licencja maszynisty a badania
Co istotne, wydanie licencji maszynisty wymaga wobec kandydata poddawania się badaniom lekarskim i psychologicznym, co pozwala uzyskać orzeczenie lekarskie potwierdzające spełnienie wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych dotyczących stanowiska maszynisty. Na ogół takie badania przeprowadza się co 24 miesiące do ukończenia 55 roku życia lub co 12 miesięcy po ukończeniu 55 roku życia.
Zobacz też:
Źródło zdjęcia: pl.123rf.com
Maszynista – jakie powinien mieć cechy?
Wbrew pozorom praca maszynisty nie jest prosta i łatwa do osiągnięcia. Szereg wymagań, a więc dobry stan zdrowia, zaliczenie egzaminu i licencje sprawiają, że w przypadku tego zawodu kandydat musi szybko przyswajać nową wiedzę. Jest ona związana głównie z budową i działaniem pojazdu kolejowego, jak i ze stale zmieniającymi się przepisami. Jakie cechy charakteru powinien mieć idealny maszynista? Najbardziej istotna jest:
odporność na sytuacje stresowe;
doskonała koncentracja, a jednocześnie podzielność uwagi;
opanowanie;
umiejętność podejmowania dobrych decyzji pod presją czasu;
cierpliwość;
dokładność i doskonały refleks;
umiejętność pracy w zespole;
odpowiedzialność;
punktualność;
dobra organizacja pracy własnej;
wysoka kultura osobista;
umiejętność szybkiego przyswajania wiedzy i nauki nowych rzeczy;
gotowość do nieregularnego trybu pracy (długie trasy, praca w weekendy i święta).
Większość z tych cech jest kluczowa, aby poprawnie wykonywać pracę maszynisty. Nierzadko bowiem od szybkiego refleksu i umiejętności podejmowania trafnych decyzji w sytuacjach stresowych zależy życie pasażerów.
W trakcie prowadzenia pojazdu kolejowego jest wiele sytuacji stwarzających potencjalne zagrożenie. Wypadki zdarzają się podczas wsiadania i wysiadania z pociągu, ale również w czasie samej jazdy. Samochody i piesi, którzy wchodzą na tory oraz inne obiekty znajdujące się przed nadjeżdżającym pojazdem kolejowym to bardzo niebezpieczna sytuacja dla wszystkich. Hamowanie pociągu nie jest rzeczą prostą i szybką, dlatego maszynista musi umieć przewidywać takie sytuacje jak najwcześniej, aby chronić zdrowie oraz życie innych osób.
Takie sytuacje świadczą o ogromnej odpowiedzialności ciążącej na kierującym pociągiem, którą musi udźwignąć każdy kandydat pretendujący do takiego stanowiska.
Może Cię zainteresować również:
- Kucharz – jak nim zostać? Zarobki, staż pracy i umiejętności
- Praca w biurze podróży – co trzeba wiedzieć? Wynagrodzenie i wymagania
Źródło zdjęcia: pl.123rf.com
Ile zarabia maszynista?
Zarobki maszynisty, tak jak w przypadku innych zawodów, zależą od wielu kwestii. Istotną rolę odgrywa tu sam przewoźnik, ponieważ zdarza się, że prywatne firmy oferują nieco wyższe stawki niż państwowe przedsiębiorstwa. Wysokość wynagrodzeń jest również zależna od rodzaju prowadzonych pociągów, uzyskanego stażu pracy, a nawet regionu, w jakim kandydat pracuje. Trudno więc określić, ile dokładnie zarabia maszynista PKP i u prywatnego przewoźnika. Wyniki te można jedynie oszacować w pewnych granicach.
Według danych strony wynagrodzenia.pl, średnie wynagrodzenie maszynisty wynosi 7 180 zł brutto. Najniższe zarobki oscylują w granicach 5 630 zł brutto i mniej, a najwyższe stawki wynoszą powyżej 9 380 zł brutto. W niektórych przypadkach (prywatni przewoźnicy, przewozy towarowe) pracodawcy są skłonni zaoferować pensję w wysokości nawet 10000 zł na rękę.
Trzeba pamiętać, że często atrakcyjne wynagrodzenie to nie wszystko, co czeka na osobę, która zdała egzamin maszynisty i uzyskała odpowiednią licencję. Niektórzy przewoźnicy oferują również:
specjalne pakiety socjalne np. dopłaty do wypoczynku, pożyczki pracownicze;
bogate pakiety socjalny – w tym również prywatną opiekę medyczną oraz pakiety sportowe;
możliwość uzyskania dofinansowania studiów i nauki;
udział w kursach i szkoleniach, które podnoszą kwalifikacje zawodowe;
możliwość rozwoju zawodowego.
Dodatki te mają zrekompensować niekiedy trudne i stresujące warunki pracy maszynisty. Z drugiej strony umowa o pracę i benefity sprawiają, że jest to stanowisko odpowiednie dla osoby, której zależy na stabilnym zatrudnieniu.
Ile zarabia maszynista PKP Intercity?
Wynagrodzenia w PKP Intercity nie są jawne, dlatego trudno wskazać tu na konkretne liczby. Według szacunków jeszcze z 2021 roku przekraczały one średnią krajową, a więc już wtedy dochodziły do kwoty 6 000 zł miesięcznie. W tym przypadku istotne znaczenie ma staż pracy, ponieważ maszynista z doświadczeniem zawodowym ma tam zarabiać o kilka tysięcy złotych więcej niż początkujący.
Ile zarabia maszynista PKP Cargo?
W tym przypadku również wiele zależy od doświadczenia i przepracowanych godzin. Skala zarobków w PKP Cargo waha się od 4 000 do 8 000 zł miesięcznie. Oczywiście na te wyższe stawki mogą liczyć maszyniści, którzy mają za sobą już kilka lat prowadzenia pociągu.
Gdzie szukać pracy na stanowisku maszynisty?
Uzyskując licencję maszynisty i zaliczając testy zdrowotne, można zająć się poszukiwaniem pracy. W tej sytuacji najlepiej przeglądać konkretne oferty pracy na stronach internetowych bezpośrednio u przewoźników m.in.:
PKP (PKP Intercity, PKP Cargo i PKP LHS);
POLREGIO;
Koleje Mazowieckie;
Koleje Dolnośląskie;
Koleje Małopolskie;
Koleje Śląskie;
Koleje Wielkopolskie;
Arriva RP;
DB Schenker Rail Polska;
Orlen KolTrans;
Lotos Kolej;
Freightliner PL i wiele innych.
Czasami oferty pracy dla maszynisty są publikowane na serwisach takich jak GoWork.pl.
Przed wyborem odpowiednich ogłoszeń, kandydat powinien przygotować swoje CV i list motywacyjny. Najlepiej podkreślić w dokumentach aplikacyjnych swoje kwalifikacje zawodowe, predyspozycje zdrowotne, posiadane umiejętności techniczne, a także uzyskane uprawnienia lub osiągnięcia. Dla pracodawcy przydatną informacją będzie nie tylko potwierdzenie licencji maszynisty, ale też wzmianka o sukcesach związanymi z pracą wymagającą zdolności technicznych lub doskonałe wyniki w trakcie edukacji.
Warto mieć na uwadze, że przewoźnicy nie zawsze mają te same wymagania wobec kandydata. Mogą się one różnić w wielu szczegółach – dla jednych firm warunkiem będzie licencja maszynisty i przynajmniej wykształcenie zasadnicze zawodowe, dla innych ważne będą również inne umiejętności np. ważne świadectwo (uzupełniające) maszynisty różnych kategorii, czy uprawnienia rewidenta.
Sprawdź koniecznie: Praca w PKP. Jak wygląda praca w Polskich Kolejach Państwowych?
Źródło zdjęcia: pl.123rf.com
Czy warto być maszynistą pociągu?
Patrząc z perspektywy przyszłościowej, maszynista to dobry wybór, ponieważ ofert pracy na to stanowisko powinno być coraz więcej. Analizy Urzędu Transportu Kolejowego nie pozostawiają złudzeń – ze względu na odejście sporej grupy pracowników na emeryturę oraz wzrost pracy przewozowej, do końca 2031 roku potrzebne będzie zatrudnienie 16,7 tys. nowych maszynistów.
Maszynista pociągu nie ma łatwej pracy. Jest narażony na wiele sytuacji stresowych. Potrzebna jest tu więc odpowiednia wiedza, ale i opanowanie. W związku z tym nie każdy może wykonywać taką pracę, nadając jej wyjątkowy wymiar, a nawet prestiż.
