Jak często zdarza się Wam spotkać osoby niedosłyszące, niesłyszące czy głuchonieme? I nie mówimy tu tylko o osobach starszych. Tacy ludzie są wśród nas, często ich omijamy i nie zwracamy na nich uwagi. A jest ich ponad milion. Co możemy zrobić, by się z nimi porozumieć? Szczegóły w artykule.

Znajomość języka migowego jest przydatna na pewno w każdym sektorze administracji – znacznie ułatwia proces komunikacji i przekazywania informacji np. osobom głuchoniemym. Czasem można zaobserwować dwójkę, lub więcej osób, które porozumiewają się między sobą za pomocą znaków, gestów. Zastanawiamy się wtedy, czy rzeczywiście taka forma może zastąpić mowę lub dźwięk? Oczywiście, że tak. Każdy język migowy posiada swe charakterystyczne słownictwo – migowe znaki ideograficzne, które określają poszczególne słowa, czasem krótkie zwroty. Ich liczba w różnych językach waha się od 5 do 15 tysięcy znaków. Stanowią one podstawę komunikacji językowej. Uzupełnieniem znaków ideograficznych są znaki daktylograficzne, na które składa się alfabet palcowy, a więc zestaw znaków oznaczających poszczególne litery alfabetu – tłumaczy jeden z portali zajmujących się językiem migowym. Z pewnością nauka języka migowego nie jest trudna, ale wymaga wiele cierpliwości. Jeśli chcemy zapisać się na kurs migowy, poznamy na pewno alfabet palcowy, podstawowe wyrażenia oraz podstawy komunikacji z sektorów takich jak: opis otoczenia, postaci, zakupów, pracy czy usług administracyjnych.

Senza nome we Włoszech

Osoby głuchonieme funkcjonują w społeczeństwie jak samo jak osoby, które słyszą i mówią. W Bolonii znajduje się pierwszy włoski bar, który jest prowadzony przez osoby głuchonieme. Fenomenem tego miejsca jest fakt, że wszystko zamawia się posługując tylko językiem migowym. W barze Senza nome możemy za pomocą gestów lub tylko układu jednej ręki poprosić o wodę, piwo, whisky czy kawę. Jeśli opanujemy część języka przy pomocy instrukcji ze zdjęciami znajdującymi się w barze, uzyskamy nawet 30% zniżki. Właściciele zdecydowali się na otwarcie takiego baru ze względu na chęć połączenia ludzi – dlatego odbywają się w tym miejscu również koncerty czy spektakle.

Warto poznać język migowy, ponieważ wtedy inaczej spojrzymy na otaczający nas świat, a dodatkowe umiejętności przydadzą nam się również w pracy. Nauczyciele, pracownicy służby zdrowia, opiekunowie osób starszych – w tych i w wielu innych zawodach język migowy jest bardzo ważną umiejętnością. Pozwala przełamywać bariery i jeszcze lepiej wykonywać swoje obowiązki.

Polski Język Migowy jako pełnoprawny język naturalny

Polski Język Migowy (PJM) jest uznawany za język naturalny, który wykształcił się w społeczności osób głuchych w Polsce. Posiada własną gramatykę, składnię oraz leksykę, niezależną od języka polskiego. PJM wykorzystuje przestrzeń trójwymiarową, mimikę twarzy oraz ruchy ciała do przekazywania znaczeń, co czyni go językiem wizualno-przestrzennym. W odróżnieniu od Systemu Językowo-Miganego (SJM), który jest sztucznym systemem opartym na gramatyce języka polskiego, PJM jest językiem używanym naturalnie przez społeczność osób głuchych i stanowi integralną część ich tożsamości kulturowej. W Polsce PJM został oficjalnie uznany w 2012 roku na mocy „Ustawy o języku migowym i innych środkach komunikowania się”, co umożliwiło osobom niesłyszącym deklarowanie PJM jako preferowanej formy komunikacji w kontaktach z instytucjami publicznymi.

Nauczanie i przyswajanie Polskiego Języka Migowego

Nauka języka migowego staje się coraz bardziej dostępna dzięki różnorodnym kursom, zarówno stacjonarnym, jak i online. Instytucje takie jak Centrum Edukacyjne Migaj Naturalnie oferują kursy PJM na różnych poziomach zaawansowania, prowadzone przez natywnych użytkowników języka migowego. Dla osób słyszących nauka PJM może być wyzwaniem, ponieważ jest to odmienny język od języka polskiego, wymagający przyswojenia nowych struktur gramatycznych i sposobów komunikacji. Jednakże, dzięki zaangażowaniu i regularnej praktyce, możliwe jest osiągnięcie wysokiego poziomu biegłości. Warto również korzystać z dostępnych materiałów edukacyjnych, takich jak słownik polskiego języka migowego, który pomaga w nauce nowych znaków i utrwalaniu już poznanych.

Znaczenie Polskiego Języka Migowego w społeczeństwie

Znajomość języka migowego ma kluczowe znaczenie dla integracji społecznej osób niesłyszących. Dzięki PJM osoby głuche mogą w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, edukacyjnym i zawodowym. Wprowadzenie PJM do szkół, urzędów i mediów zwiększa dostępność informacji i usług dla społeczności osób głuchych. Ponadto, nauka PJM przez osoby słyszące przyczynia się do budowania mostów komunikacyjnych i wzajemnego zrozumienia między różnymi grupami społecznymi. Warto podkreślić, że PJM jest nie tylko środkiem komunikacji, ale także elementem kulturowego dziedzictwa Europy, odzwierciedlającym bogactwo i różnorodność językową naszego kontynentu. ​

Język migowy jako kompetencja językowa w pracy i edukacji

Współczesny rynek pracy coraz częściej docenia znajomość języka migowego jako istotną kompetencję językową. Pracownicy administracji publicznej, nauczyciele, lekarze, ratownicy medyczni, a także osoby pracujące w sektorze usług coraz częściej mają kontakt z osobami niesłyszącymi lub z szczególnymi potrzebami w zakresie komunikacji. W takich sytuacjach znajomość polskiego języka migowego (PJM) okazuje się nie tylko praktyczna, ale również wyrazem szacunku i otwartości społecznej.

Również uczelnie wyższe i szkoły policealne zaczynają oferować kierunki i kursy dotyczące nauczania polskiego języka migowego, zarówno w kontekście zawodowym, jak i społecznym. Prowadzone są także programy edukacyjne finansowane ze środków publicznych, które promują naukę języka migowego wśród osób słyszących. Dzięki temu PJM staje się nie tylko elementem włączenia społecznego, ale także narzędziem budującym bardziej dostępne i empatyczne środowisko pracy.

Coraz większą popularnością cieszą się również kursy online i materiały edukacyjne publikowane przez instytucje takie jak Instytut Głuchoniemych, czy portale edukacyjne wspierane przez społeczność Gallaudet University Press, uznawaną na całym świecie za lidera w dziedzinie badań nad językiem migowym. W tym kontekście warto podkreślić, że przyswoić język wizualny może każdy – niezależnie od wieku i wcześniejszych doświadczeń – o ile ma motywację i odpowiednie wsparcie dydaktyczne.

Międzynarodowe języki migowe i ich miejsce w rodzinie języków

Choć może się wydawać, że na całym świecie istnieje jeden język migowy, rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona. Na świecie używanych jest kilkadziesiąt różnych języków migowych, z których każdy należy do innej rodziny języków, podobnie jak języki foniczne. Na przykład American Sign Language (ASL), używany w USA, nie ma wiele wspólnego z polskim językiem migowym, mimo że oba należą do tej samej klasy komunikacji wizualno-przestrzennej.

To, że istnieją różne języki migowe, wynika z ich ewolucji w ramach społeczności osób głuchych na przestrzeni dziesięcioleci. W przypadku PJM jego kształtowanie było silnie związane z historią edukacji osób głuchych w Polsce, a także z wpływami innych krajów europejskich. Każdy z tych języków ma własną strukturę gramatyczną i słownictwo – dlatego język migany z jednego kraju niekoniecznie będzie zrozumiały dla użytkownika z innego kraju, nawet jeśli oparty jest na podobnym alfabecie migowym.

Mimo różnic, istnieje także tzw. International Sign Language, będący uproszczonym systemem znaków wykorzystywanym w międzynarodowej komunikacji między osobami głuchymi. To dowód na to, że język wizualny może przekraczać granice państwowe i kulturowe, stając się uniwersalnym narzędziem porozumiewania się. W tym kontekście temat języków migowych zasługuje na większe zainteresowanie zarówno ze strony edukatorów, jak i decydentów politycznych, jako kluczowy element kulturowego dziedzictwa Europy i świata.

Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/mi%C5%82o%C5%9B%C4%87-serce-kszta%C5%82towa%C4%87-si%C4%99-r%C4%99ce-1672154/

Oceń artykuł
3/5 (1)