Przy nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny stosuje się odpowiednie opodatkowanie. Aby go uniknąć, należy zgłosić darowiznę do właściwego Urzędu Skarbowego. Sprawdzamy, jak wygląda taka procedura i co trzeba zrobić, aby ją zrealizować również w formie online.
Pojęcie darowizny wiąże się z kwestią kwoty wolnej od podatku. Jeśli dotyczy ona własności rzeczy lub praw majątkowych, które mają wartość powyżej skali właściwej dla danej grupy podatkowej, wówczas obdarowany powinien uiścić stosowną opłatę. Jednak w określonych sytuacjach można uniknąć płacenia podatku od spadków i darowizn. Trzeba jednak spełnić określone wymagania – będzie potrzebne m.in. zgłoszenie darowizny. Kto powinien wypełnić ten warunek? Kto nie musi zgłosić darowizny? Jakie dokumenty są potrzebne? Na czym polega zgłoszenie darowizny online?
Czym jest darowizna?
Definicję pojęcia darowizny znajdziemy w art. 888 Kodeksu cywilnego, który tłumaczy, czym jest umowa darowizny. Brzmi ona następująco:
„§ 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku”.
Istotny w kontekście darowizny jest również zakres opodatkowania. Mówi o tym art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z jego treścią, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne rzeczy lub praw majątkowych na terytorium Rzeczypospolitej, które nabyto w drodze:
„1) dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2) darowizny, polecenia darczyńcy;
3) zasiedzenia;
4) nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5) zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6) nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności”.
W przepisach wskazano również, że podatek należy opłacić również w przypadku nabycia:
praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci,
jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego otwartego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.
W przypadku, gdy obdarowany otrzyma majątek w powyższych sytuacjach np. przez darowiznę, zachowek, czy nieodpłatne zniesienie współwłasności, przysługuje mu zastosowanie ulgi.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
W przypadku nabycia darowizny obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:
1) złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego;
2) przekazania darowizny obdarowanemu w razie zawarcia umowy bez zachowania formy aktu notarialnego;
3) sporządzenia pisma, jeśli otrzymana darowizna nie była zgłoszona w celu opodatkowania lub zwolnienia od podatku, a jej nabycie będzie potwierdzone pismem;
4) powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia, jeśli nabycie to nie zostało zgłoszone do opodatkowania.
Kwestię organów podatkowych w przypadku spadków i darowizn reguluje Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie właściwości organów podatkowych.
Grupy podatkowe
O grupach podatkowych mówi art. 14 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. To właśnie od nich zależy wysokość należnej opłaty. Zaliczenie do konkretnej grupy podatkowej wynika z osobistego stosunku nabywcy do osoby, która jest darczyńcą.
Zgodnie z treścią przepisu, do grup podatkowych zaliczamy:
„1) do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2) do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3) do grupy III – innych nabywców”.
Skala podatkowa
Aktualne stawki na skali podatkowej reguluje ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w której art. 9 wskazuje:
„1. Opodatkowaniu podlega nabycie, od jednego zbywcy, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
1) 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2) 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3) 5733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej”.
Kiedy wymagane jest zgłoszenie darowizny?
Osoby należące do I grupy podatkowej (małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha) chcąc skorzystać ze zwolnienia z opłaty podatku muszą zgłosić darowiznę w Urzędzie Skarbowym. Tutaj należy pamiętać, aby zrobić to w ciągu sześciu miesięcy od nabycia darowizny.
Zgłoszenie darowizny wymaga przekazania do Urzędu Skarbowego wypełnionego formularza SD-Z2. Kiedy darowizna będzie wyższa niż kwota wolna od podatku, należy złożyć do Urzędu Skarbowego wniosek SD-3. Musi być on przekazany znacznie szybciej niż formularz SD-Z2, bo już w ciągu miesiąca od dnia nabycia darowizny.
Chcąc zapłacić odpowiedni podatek, należy to zrobić dopiero po otrzymaniu przez podatnika decyzji z ustaloną kwotą podatku. Jest ona wydawana na podstawie informacji umieszczonych w zeznaniu podatkowym oraz zgromadzonych w toku postępowania podatkowego, w sytuacji, kiedy wartość rynkowa darowizny jest wyższa niż kwota wolna od podatku.
Wskazany przez urząd podatek od darowizny należy wpłacić w ciągu 14 dni od odebrania decyzji na numer rachunku bankowego właściwego Urzędu Skarbowego. Można ro zrobić również przez platformę e-Urzędu Skarbowego.
Kiedy nie trzeba zgłosić darowizny?
Przy spełnieniu określonych warunków nie jest wymagane zgłoszenie darowizny. Nie musi tego robić osoba, która:
otrzymała majątek na podstawie umowy darowizny albo nieodpłatnego zniesienia współwłasności, którą zawarła u notariusza;
otrzymała majątek, którego wartość nie jest większa niż 36 120 zł – należy zsumować darowiznę otrzymaną w ciągu 5 lat od jednej osoby łącznie (i z darowizny i ze spadku).
Sprawdź również:
- Jak założyć bloga i zarabiać na tym?
- Komunikacja wewnętrzna w firmie: Co robić, by była efektywna? Narzędzia komunikacji wewnętrznej
Zgłoszenie darowizny – jak to zrobić?
Fakt otrzymania darowizny jak wskazaliśmy wyżej, należy zgłosić do właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego. Polega to na wypełnienie odpowiednich formularzy, załączeniu dodatkowych dokumentów i przekazaniu ich:
elektronicznie, korzystając z usługi e-Deklaracje i podpisując je danymi autoryzacyjnymi albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym;
papierowo, czyli osobiście we właściwym urzędzie skarbowym lub w innym, dowolnym urzędzie skarbowym albo wysyłając dokumenty pocztą.
Przekazując wypełniony formularz, należy do złożyć w odpowiednim Urzędzie Skarbowym. W przypadku nieruchomości będzie to urząd właściwy względem miejsca jej położenia lub ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Jeśli przedmiotem darowizny są pieniądze, można przekazać sprawę do urzędu odpowiedniego dla miejsca zamieszkania obdarowanego, biorąc pod uwagę datę powstania obowiązku podatkowego.
Niezbędne dokumenty
Jeśli chodzi o zgłoszenie darowizny, do Urzędu Skarbowego przekazuje się wypełniony formularz SD-Z2 lub zeznanie podatkowe SD-3 (lub SD-3/A). Oprócz nich wymagane są również inne dokumenty, które potwierdzają:
co jest przedmiotem darowizny np. samochód, mieszkanie, pieniądze oraz od kogo i jaki stopień pokrewieństwa lub powinowactwa łączy obdarowanego z darczyńcą;
że darczyńca był właścicielem majątku, który przekazuje w formie darowizny np. umowa sprzedaży samochodu albo dowód rejestracyjny.
Jeśli jest to darowizna pieniężna, niezbędne będzie dołączenie do dokumentów potwierdzenie jej otrzymania z rachunku bankowego, czyli dowód otrzymania przelewu.
Formularz SD-Z2
Zgłoszenie darowizny jest możliwe przez formularz SD-Z2. Jego wzór wraz z zakresem danych zawartych w dokumencie jest Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Formularz SD-Z2 można pobrać ze strony podatki.gov.pl, przekazując go osobiście, czy listownie do urzędu lub wypełnić i wysłać online w usłudze e-Deklaracje, gdzie wymagany jest podpis danymi autoryzującymi lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Formularz SD-Z2 – wzór do pobrania tutaj
Co zawiera formularz SD-Z2? Należy w nim podać dane wskazane w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Zgodnie z treścią art. 2, zgłoszenie zawiera:
datę nabycia;
datę powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia dzień uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego;
miejsce i cel składania zgłoszenia;
dane identyfikacyjne i aktualny adres zamieszkania podatnika obowiązanego do złożenia zgłoszenia;
dane identyfikujące i ostatni adres zamieszkania spadkodawcy, darczyńcy lub innej osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
tytuł nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych;
rodzaj dokumentu potwierdzającego nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych;
dane dotyczące nabytych rzeczy lub praw majątkowych;
dane dotyczące stosunku osobistego nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
sposób przekazania środków pieniężnych tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy;
podpis nabywcy (pełnomocnika).
Formularz SD-3
Innym dokumentem, który może okazać się niezbędny do zgłoszenia darowizny, jest zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych w formie formularza SD-3. Stosuje się go w przypadku, gdy otrzymana darowizna przekracza kwotę wolną od podatku i nie wykorzystano możliwości zwolnienia dla najbliższej rodziny (brak złożenia formularza SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy). Można też złożyć wspólne zeznanie podatkowe SD-3 wraz z informacjami o pozostałych podatnikach SD-3/A.
Zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych SD-3 oraz pozostałe niezbędne dokumenty należy złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w ciągu 1 miesiąca od dnia powstawia obowiązku podatkowego.
Formularz SD-3 – wzór do pobrania tutaj
Co zawiera formularz podatkowy SD-3? Są to w większości te same informacje, które należy podać w formularzu SD-Z2. W zeznaniu trzeba wskazać dodatkowo na:
długi, ciężary i nakłady obciążające nabyte rzeczy lub prawa majątkowe;
łączną, czystą wartość rzecz lub praw majątkowych nabytych przez podatnika po potrąceniu długów i ciężarów;
rzeczy lub prawa majątkowe nabyte od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie.
Może Cię zainteresować również:
- Work-life balance – definicja i przykłady wykorzystania metody w życiu codziennym!
- Jak sobie radzić z pracą zmianową? Jaki ma ona wpływ na zdrowie?
Zgłoszenie darowizny online
Aby przesłać zgłoszenie darowizny przez Internet, bez konieczności wychodzenia z domu i przesyłania dokumentów pocztą należy wejść na stronę www.podatki.gov.pl/e-deklaracje
Następnie należy wybrać deklaracje SD. Pojawi się strona, na której zgromadzono różne rodzaje formularzy SD. Należy wypełnić właściwy z nich (SD-Z2, SD-3, SD-3/A).
W formularzu SD-Z2 należy podać niezbędne informacje. Dotyczą one:
okresu, celu i miejsca składania informacji,
danych identyfikacyjnych podatnika i aktualnego miejsca zamieszkania podatnika,
adresu siedziby kancelarii notarialnej,
danych dotyczących należności,
oświadczenia zgodności kwot.
Tak wypełniony dokument można wysłać elektronicznie, pamiętając jednak, że należy pobrać i zachować Urzędowe Poświadczenia Odbioru (UPO).
