Każdemu z nas marzy się wygrana sporej ilości gotówki, z tego też powodu sporo osób chętnie bierze udział w różnego rodzaju loteriach i konkursach licząc na wygraną. Mało kto wie jednak, że w przypadku wygranej należy zapłacić podatek dochodowy do Urzędu Skarbowego w stosownej wysokości. Ile zatem wynosi podatek od wygranej? Czy zawsze i dla każdego istnieje obowiązek zapłaty podatku? W jaki sposób można uniknąć konieczności zapłaty części nagrody? Zapraszamy do lektury!
Ile wynosi podatek od wygranej lub prezentu?
Żeby dowiedzieć się, ile faktycznie może wynosić podatek dochodowy od wygranej, najlepiej w tym celu poszukać informacji u źródła. Jak czytamy w art. 30. ust. 1. pkt. 2. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, uzyskanych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w wysokości 10% wygranej lub nagrody;
Jak więc można zauważyć, we wszystkich krajach należących do Unii Europejskiej lub znajdujące się w Europejskim Obszarze Gospodarczym, w przypadku wygranych odbierane jest 10% wysokości nagrody, które pobierane jest w formie ryczałtu.
Kto opłaca podatek od wygranej lub prezentu?
Wiele osób zastanawia się, kto w przypadku wygranej powinien odprowadzić podatek dochodowy – zwycięzca, organizator konkursu czy może Urząd Skarbowy sam powinien upomnieć się o należną mu kwotę. Sporym udogodnieniem dla osoby wygranej jest fakt, że podatnik nie ma obowiązku samodzielnego odprowadzenia podatku dochodowego do Urzędu Skarbowego. Jak czytamy w ustawie o podatku dochodowym, zadanie to należy do podmiotu przekazującego wygraną, czyli zazwyczaj do organizatora konkursu. Pomniejsza on całkowitą sumę wygranej o stosowne 10%, które dostarcza do urzędu, zaś pozostałą kwotę (90%) wręcza zwycięzcy. Dodatkowym atutem takiego stanu rzeczy jest fakt, że podatnik nie musi zamieszczać informacji o uzyskanym przychodzie z tytułu wygranej w swoim rocznym zeznaniu podatkowym.
Jak powyżej opisana sytuacja prezentuje się w rzeczywistości? Załóżmy, że pani Maria wygrała w Polsce w grze losowej 40 000 zł. Co powinna zrobić w takiej sytuacji? Właściwie nic, ponieważ to organizator konkursu pobiera podatek w wysokości 10% wygranej, w tym przypadku będzie to 4 000 zł i przekazuje go do Urzędu Skarbowego. Z tego też powodu pani Maria nie musi wykazać uzyskanego przychodu w zeznaniu rocznym i nie zapłaci kolejnego podatku. Po odliczeniu podatku otrzyma ona od organizatora konkursu jedynie 36 000 zł.
Nagroda rzeczowa a podatek od wygranej – kto go opłaca?
Sytuacja wydaje się klarowna w momencie, kiedy wygrana jest nagrodą pieniężną. Wtedy organizator konkursu pomniejsza kwotę o wspomniane już 10%, a pozostałe 90% przekazuje zwycięzcy. Co jednak w sytuacji, kiedy wygraną jest nagroda rzeczowa np. w postaci samochodu osobowego?
Tutaj również obowiązkiem organizatora jest przekazanie 10% wartości nagrody na rzecz odpowiedniego urzędu. Dokładne ustalenia w tej kwestii dotyczą zasad samego konkursu. Niekiedy uczestnik zgłaszając się do wzięcia udziału wyraża zgodę, że jeśli wygra, to dobrowolnie przekaże organizatorowi kwotę o równowartości 10% ceny nagrody, a dopiero po jej uiszczeniu otrzyma swoją wygraną. Może być również tak, że organizator sam opłaci podatek z dodatkowej puli. Wszystko tak naprawdę zależy od regulaminu danego konkursu.
Należy pamiętać, że bez względu na okoliczności, to organizator jest płatnikiem i musi uiścić podatek od wygranej na rachunek bankowy właściwego Urzędu Skarbowego. Powinien dokonać wszelkich formalności z tym związanych do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu przekazania nagrody zwycięzcy. W przeciwnym wypadku musi wiązać się z poważnymi konsekwencjami.
Podatek od wygranej – kiedy jego opłacenie nie jest wymagane?
Wyżej opisane sytuacje wydają się zrozumiałe i klarowne, ale tak jak w każdym przypadku, również i tutaj istnieją liczne odstępstwa od normy prawnej. Czy to oznacza, że nie zawsze istnieje konieczność uiszczenia podatku? Jak najbardziej! Zgodnie z ustawą o PIT zauważa się kilka sytuacji, kiedy nie zachodzi obowiązek odprowadzenia podatku dochodowego od wygranej. Podatek nie jest pobierany w konkursach:
ogłaszanych i organizowanych przez środki masowego przekazu,
dotyczących sprzedaży premiowej,
które dotyczą tematyki naukowej, sportowej, dziennikarskiej, kulturalnej czy artystycznej.
Od tego przepisu również istnieje kilka ważnych odstępstw. Przede wszystkim jednorazowa wygrana bądź prezent nie mogą przekraczać kwoty 2 000 zł. Co więcej, tego rodzaju ulga dotyczy jedynie osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej oraz przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność rolniczą. W przypadku sprzedaży premiowej mowa również o upominkach, którymi np. sklep nagradza swoich stałych klientów. W przypadku przedsiębiorców, którzy prowadzą inną działalność gospodarczą niż rolniczą, zobowiązani są oni do opodatkowania otrzymanej nagrody jako przychodu uzyskanego z działalności. Tylko pod warunkiem, że nagroda ta ma związek z przedmiotem działalności firmy.
Jak w takim razie powyżej opisane sytuacje prezentują się w rzeczywistości? Załóżmy, że pani Barbara prowadzi niewielką, osiedlową kwiaciarnię i wygrała 1 000 zł za rozwiązanie krzyżówki. Czy w takiej sytuacji powinna oprowadzić 10% podatku? Nie, ponieważ wygrana nie ma związku z przedmiotem prowadzonej działalności, a dodatkowo nagroda nie przekracza ustawowych 2 000 zł. Z tego też powodu pani Barbara, jako przedsiębiorca prowadzący firmę z branży odmiennej niż wygrana, otrzyma całe 1 000 zł.
Załóżmy również, że pan Karol jest fotografem i prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Wygrał w konkursie fotograficznym lampę błyskową, którą zamierza wykorzystywać w codziennej pracy. Co powinien zrobić w takiej sytuacji? Z racji tego, że wygrana ma związek z przedmiotem prowadzonej działalności, pan Karol musi uwzględnić nagrodę rzeczową jako przychód ze swojej działalności. W takiej sytuacji należy wpisać nagrodę do 8 kolumny KPiR Pozostałe przychody w dniu wygranej w konkursie. Jak więc można zauważyć, w przypadku nagrody rzeczowej przepisy są takie same, jak w przypadku nagrody pieniężnej.
Podatek od wygranej a gry losowe
Istnieje również kolejne odstępstwo prawne, dzięki któremu podatek od wygranej nie musi zostać uiszczony – mowa tu o wszelkich losowych grach liczbowych. Jak przeczytamy w art. 21. ust. 1. pkt 6a ustawy o PIT, nagroda nie podlega opodatkowaniu, jeśli spełni 3 poniższe warunki:
nie przekracza wartości 2280 zł;
gra lub konkurs zostały zorganizowane i przeprowadzone przez podmiot uprawniony na podstawie przepisów o grach hazardowych obowiązujących w państwach członkowskich Unii Europejskiej lub w innych państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego;
dotyczy loterii pieniężnych, gier liczbowych, zakładów wzajemnych, gier telebingo, loterii promocyjnych, loterii audiotekstowych czy loterii fantowych.
Kiedy jeszcze podatek od wygranej nie jest obowiązkowy? W przypadku wygranych na automatach, pieniężnych i fantowych grach bingo, grach karcianych, grach w kości i grach cylindrycznych, nagrody są zwolnione z opodatkowania bez względu na wysokość wygranej.
Sprzedaż wygranej a zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku
Czasami zdarzają się takie przypadki, że zwycięzca chce odsprzedać swoją nagrodę. Wówczas taka transakcja będzie wiązać się obowiązkiem zapłaty podatku od wzbogacenia. Ważny jest odstęp czasu od momentu otrzymania nagrody aż do chwili jej odsprzedania.
Jeśli planujemy sprzedać nagrodę inną niż nieruchomość w odstępie dłuższym niż 6 miesięcy od czasu jej otrzymania, to nie istnieje po takim czasie obowiązek uiszczania podatku z tytułu sprzedaży. Jeśli zaś chcemy sprzedać nagrodę bezpośrednio po jej otrzymaniu lub do 6 miesięcy, to w takim przypadku należy wykazać przychód w rozliczeniu rocznym i zapłacić stosowny podatek.
Zupełnie inna sytuacja ma miejsce w przypadku sprzedaży nieruchomości, np. mieszkania. Wtedy, aby nie istniał obowiązek podatkowy musi minąć aż 5 lat (licząc od końca roku kalendarzowego). Po upływie tego okresu nie należy wykazywać przychodu ze sprzedaży nieruchomości w rozliczeniu rocznym i płacić podatku.
Załóżmy, że pan Wojtek wygrał w konkursie organizowanym przez program telewizyjny samochód osobowy, który ma zamiar sprzedać. Przekazał organizatorowi konkursu kwotę 10% równowartości pojazdu, by ten mógł zapłacić podatek od wygranej. Pan Wojtek nagrodę odebrał w marcu, dlatego jeśli nie zamierza płacić ponownie podatku, ale tym razem od wzbogacenia, to powinien sprzedać auto nie wcześniej niż w październiku. W przeciwnym razie będzie musiał ponownie wpłacić odpowiednią kwotę do stosownego urzędu.
Podatek od wygranej poza terytorium Polski
Wszystkie powyższe sytuacje zostały opisane na przykładzie wygranych w Polsce. Co zatem zrobić, kiedy zwycięzca wygrał nagrodę poza granicami naszego kraju? W takim przypadku obowiązek podatkowy na odprowadzenie kwoty od wygranej ciąży tym razem już na podatniku. Do jego obowiązku należy wykazanie wygranej w zeznaniu podatkowym i obowiązkowe, osobiste odprowadzenie podatku bez względu na wygraną kwotę. Warto wspomnieć, że podczas wygranej poza granicami Polski, wysokość nagrody nie ma znaczenia, jeśli mowa o ewentualnym zwolnieniu z konieczności zapłaty podatku.
Polski rezydent powinien również zweryfikować, czy kraj, w którym wygrał nagrodę jest związany z Polską umową w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Istnieje bowiem możliwość, że będzie musiał zapłacić podatek od wygranej zarówno w kraju przebywania, jak i w Polsce. Warto też zauważyć, że zgodnie z typową umową zawartą na podstawie Konwencji Modelowej OECD, gdzie nie ma żadnych szczegółowych ustaleń odnośnie wygranych przyjmuje się, że stosuje się przepisy odnośnie pozostałych dochodów osoby fizycznej:
[…] dochody osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, będą opodatkowane tylko w tym Państwie.
W związku z powyższym, zazwyczaj wszelkie nagrody pieniężne i rzeczowe wygrane poza granicami naszego kraju, podlegają opodatkowaniu jedynie w miejscu zamieszkania zwycięzcy, czyli w Polsce (a nie dodatkowo w kraju, w którym został rozstrzygnięty konkurs). W takiej sytuacji należy pamiętać, by wygraną uwzględnić w zeznaniu rocznym jako przychód uzyskany z innych źródeł.
Podatek od wygranej – najważniejsze informacje
Każdy z nas marzy o wielkiej wygranej, ale mało kto bierze pod uwagę konieczność opłacenia podatku dochodowego. Wysokość wynosi zawsze 10% wartości wygranej i pobierana jest zarówno w przypadku nagrody pieniężnej, jak i rzeczowej. Płatnikiem jest zazwyczaj organizator konkursu, chyba że konkurs miał miejsce poza granicami Polski. W tej szczególnej sytuacji obowiązek opłacenia stosownej sumy w kraju zamieszkania przechodzi wtedy na samego zwycięzcę.
W przypadku nagród poniżej 2000 zł nie ma obowiązku uiszczania opłaty do Urzędu Skarbowego. Nie jest to również konieczne podczas wygranych w różnego rodzaju grach, np. na automatach.
Warto również wziąć pod uwagę fakt, że w przypadku wygrania nagrody rzeczowej, zwycięzca ma często obowiązek przekazania organizatorowi sumy w wysokości 10% wartości przedmiotu, np. samochodu, ale szczegółowe warunki tej procedury zawsze są opisane w regulaminie wydarzenia. Dlatego ważne jest, aby przed zgłoszeniem się do konkursu, uważnie przeczytać zasady uczestnictwa. Nagrodę można odebrać dopiero po przekazaniu organizatorowi odpowiedniej sumy przeznaczonej na podatek.
