Jak pielęgnować swoje kompetencje zawodowe? Okazuje się, że zadbać warto przede wszystkim o swój kapitał psychologiczny. To on może zadecydować o naszym sukcesie w pracy! Czym są kompetencje psychologiczne i do czego mogą się przydać? Wszystkiego dowiecie się z tego tekstu.
Kompetencje zawodowe: Czemu kompetencje psychologiczne są ważne?
Kompetencje zawodowe rozwijamy podczas całej kariery. Okazuje się jednak, że na rynku pracy liczą się nie tylko nasze umiejętności zawodowe, wykształcenie czy sieć kontaktów, ale również coś, co nazywamy kapitałem psychologicznym. Co to jest?
Określany w skrócie jako PsyCap, kapitał psychologiczny według definicji twórców pojęcia to: pozytywny psychologiczny stan rozwoju jednostki, który cechuje:
- przekonanie o zdolności (poczucia własnej skuteczności) do podejmowania i wkładania wysiłku koniecznego, aby odnieść sukces w realizacji wyzwań
- dokonywanie pozytywnych atrybucji (optymizm) dotyczących możliwości odniesienia sukcesu teraz i w przyszłości
- wytrwałe dążenie do celu, i jeśli to konieczne, zmiana dróg prowadzących do celu (nadzieja na sukces), aby odnieść sukces
- w sytuacji gdy jednostka natrafia na problemy i przeszkody, utrzymywanie i przywracanie stanu równowagi, a nawet przekraczanie go (resilience), aby osiągnąć sukces
Brzmi nieco skomplikowanie? Zaraz wszystko Wam wyjaśnimy. Kombinacja powyższych czterech komponentów, naszych psychologicznych kompetencji zawodowych, tworzy kapitał psychiczny, który wykorzystujemy podczas wykonywania obowiązków. Uwaga, nie należy go mylić z czterema typami osobowości!
To dzięki niemu możemy odnieść sukces, lepiej sprawdzić się na danym stanowisku lub nauczyć nowych umiejętności znacznie szybciej. To dlatego jest taki ważny!
Kompetencje zawodowe a kapitał psychologiczny
Jak udowodniono, kapitał psychologiczny jest bardziej trwały, niż przejściowe stany psychiczne, takie jak np. emocje czy nastrój, ale zarazem mniej stabilny niż cechy osobowości. To właśnie dlatego nad rozwojem kapitału psychologicznego w pracy możemy wciąż pracować.
Niektórzy mają więcej z danego komponentu w swoim kapitale wyjściowym, niż inni. Jeśli np. jesteśmy osobami o wysokim poczuciu własnej skuteczności, nie ma dla nas praktycznie zadań niemożliwych. Śmiało podejmujemy się nowych projektów, nawet, jeśli są to dla nas rzeczy, których nie mieliśmy okazji jeszcze robić.
Według psychologów dzieje się tak dlatego, że osoby cechujące się wysokim wskaźnikiem poczucia skuteczności, inaczej postrzegają swoje kompetencje zawodowe. Niezależnie od tego, ile w rzeczywistości potrafią i na jakim poziomie, ich percepcja będzie podpowiadać im, że poradzą sobie z łatwością, bo są niezwykle dobrzy w tym, co robią. Tylko pozazdrościć!
Jeśli niekoniecznie należycie do takich osób, nie zrażajcie się. Nad tym komponentem Waszego kapitału psychologicznego musicie po prostu popracować!
Kolejnym ważnym komponentem jest optymizm. Tu chodzi nie tyle o patrzenie na świat przez różowe okulary, co nasz sposób racjonalizacji porażek. Urodzeni zawodowi optymiści raczej spodziewają się, że wszystko pójdzie po ich myśli, a kiedy odnoszą porażkę, przypisują ją innym czynnikom, niż osoby, u których ta cecha nie została wyraźnie podkreślona.
Kompetencje zawodowe: Jak rozpoznać u siebie komponenty PsyCap?
Jak więc rozpoznać, czy jesteśmy pracownikiem cechującym się wysokim poziomem optymizmu w swoim kapitale psychologicznym? Jeśli przyczyn naszych kłopotów w pracy upatrujecie w tym, że ta firma to w ogóle jest beznadziejna, a Wy sobie nie radzicie, łatwo dostrzec, że nad swoją percepcją będziecie musieli jeszcze popracować. A najlepiej porozglądać się za nową pracą!
Nie oznacza to jednak, że nie możecie jednocześnie odznaczać się wysokim rozwinięciem poznawczego procesu motywacyjnego, jakim jest trzeci komponent kapitału psychologicznego pracownika. Tak, to nadzieja na sukces pomaga nam w sytuacjach, w których jesteśmy zmęczeni, przepracowani ale wciąż gotowi podjąć się kolejnych zadań tuż przed ważnym deadlinem.
Aby wypracować ową cechę wśród swoich kompetencji zawodowych, warto położyć nacisk na myślenie o sobie w kategoriach osoby o silnej woli, zdolnej wykonać to, co jest potrzebne na drodze do realizacji danego projektu. Wasze “chcieć” to “móc”!
Nie inaczej jest z ostatnim komponentem, czyli tzw. “resilience”. Co ciekawe, termin powstał podczas pracy z młodzieżą z trudnych, czasem patologicznych środowisk, które pomimo to odniosły sukces w życiu. Wy też możecie!
Kompetencje zawodowe: Jak je wykorzystać?
Zdaniem psychologów resilience to nic innego, jak zdolność do efektywnego radzenia sobie i adaptacji w obliczu ryzyka lub przeciwności losu. Choć ten zestaw specyficznych właściwości osobowości zazwyczaj można spotkać u tych, którzy raczej nie wspominają dzieciństwa jako najłatwiejszego okresu w ich życiu, nad rozwojem resilence można pracować u siebie również wtedy, kiedy ma się cudownych rodziców.
A to właśnie ten komponent uważa się również za najważniejsze narzędzie do budowania dobrych relacji w środowisku zawodowym. Raczej częściej niż rzadziej możemy spodziewać się bowiem niesprzyjających warunków na swojej drodze zawodowej, podobnie jak trudniejszych momentów w karierze.
Trenowanie swojej wytrzymałości na nie, pozytywnie wpłynie na poprawę zawartości i pozostałych komponentów w Waszym kapitale psychologicznym. Jak wykorzystać swoje kompetencje zawodowe w postaci owego kapitału, aby zajść wysoko?
Najważniejsze to świadomie rozpoznać słabe i mocne strony swojego PsyCap. To pomoże Wam dowiedzieć się, jak działacie w sytuacjach stresowych i na jakich stanowiskach mogłoby się Wam pracować łatwiej, niż innym. Kiedy już zrozumiecie, które komponenty z kolei wymagają dodatkowej pracy nad nimi, będziecie wiedzieć, jak tuszować ich niedostatek podczas pracy.
Dzięki takiej strategii nie tylko lepiej będziecie reagować na zmiany rynku pracy, ale też dogłębnie poznacie swoją sylwetkę psychiczną jako pracownika. Teraz musicie tylko zdecydować, gdzie moglibyście odnaleźć się najlepiej!
