Na rynku istnieje wiele interesujących narzędzi umożliwiających pogłębianie wiedzy na temat osobowości, umiejętności oraz preferencji kandydatów i pracowników. Jednym z najbardziej popularnych jest kwestionariusz MBTI. Chętnie korzystają z niego zarówno użytkownicy indywidualni, jak i biznesowi. Mimo to, w środowisku naukowym MBTI nie cieszy się dobrą opinią – porównywany jest często do ciastka z wróżbą lub horoskopu. Na czym polega specyfika MBTI, że zdania na jego temat są tak podzielone?

MBTI – co to jest?

MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) to koncepcja, która bazuje głównie na opracowanym przez autorki narzędziu diagnostycznym. Służy ono do pomiaru cech osobowości w oparciu o cztery niezależne wymiary. Łączą się w 16 możliwych kombinacji, które stanowią oddzielne typy osobowości.

Oryginalny kwestionariusz MBTI składa się – w zależności od wersji – z 88 lub 93 pytań. W ramach odpowiedzi, diagnozowana osoba ma za zadanie wybrać jedną z dwóch opcji poprzez przydzielenie odpowiedniej liczby punktów do poszczególnych skal.

Podłoże teoretyczne MBTI

Koncepcja MBTI powstała na bazie pochodzącej z lat 20. ubiegłego stulecia, klasycznej jungowskiej typologii osobowości. Podstawowym elementem różnicującym osobowość człowieka według Carla Gustava Junga jest wymiar introwersja – ekstrawersja. Postawa ta dotyczy preferencji wobec kierowania się do wewnątrz lub na zewnątrz. Introwertycy czerpią energię przede wszystkim ze świata wewnętrznego i więcej uwagi skupiają na własnych myślach, natomiast ekstrawertycy energię czerpią ze świata zewnętrznego i koncentrują się przede wszystkim na działaniu.

Zdaniem Junga, ludzka świadomość funkcjonuje w czterech podstawowych trybach:

  • Racjonalnym (myśli i uczucia) vs irracjonalnym (zmysły i intuicja)
  • Doświadczającym/czerpiącym informacje (zmysły i intuicja) vs działającym/podejmującym decyzje (myśli i uczucia)

Powiązane z nimi funkcje dotyczą:

  • Myślenia – operacje umysłowe, wykorzystywanie intelektu i wiedzy do wnioskowania
  • Uczuć – kierowania się wartościami, subiektywizmem i empatią
  • Zmysłów – dostrzeganie powiązań i charakteru doświadczeń możliwych do zarejestrowania za pomocą zmysłów
  • Intuicji – zdolność do posługiwania się sygnałami płynącymi z procesów nieświadomych i dostrzegania pozornie nieuchwytnych powiązań

W połowie XX wieku, Katherine Briggs wraz ze swoją córką, Isabel Briggs-Myers przygotowały własną koncepcję (MBTI) w oparciu o odkrycia Junga. Ich zdaniem, osobowość człowieka opisać można na podstawie 4 uniwersalnych wymiarów:

  • Ekstrawersja (Extraversion) vs Introwersja (Introversion)
  • Intuicja (INtuition) vs Zmysły (Sensing)
  • Myślenie (Thinking) vs Czucie (Feeling)
  • Decydowanie (Judging) vs Postrzeganie (Perceiving)

Identyfikatory typów osobowości pochodzą od pierwszych liter angielskich nazw wymiarów (wyjątkiem jest intuicja – N), w których jednostka uzyskała wyższe wyniki. Przykładowo:

E (70%) vs I (30%)

N (10%) vs S (90%)

T (55%) vs F (45%)

J (30%) vs P (70%)

Typ osobowości: ESTP

MBTI w praktyce

Oto obszary, w których znajomość profilu osobowości może być przydatna:

  • Zarządzanie talentami
  • Rekrutacja (jako dodatkowy wskaźnik)
  • Rozwijanie mocnych stron pracowników
  • Wzmacnianie współpracy zespołowej dzięki lepszemu rozumieniu współpracowników
  • Zarządzanie zespołami
  • Doradztwo zawodowe
  • Coaching
  • Outplacement
  • Rozwój osobisty

Krytyka koncepcji

Swoją popularność MBTI zyskało dzięki intensywnej pracy autorek. Obecnie z narzędzia tego korzystają setki firm na całym świecie, w tym także duże korporacje. Intencją przeważnie jest poprawa sposobu zarządzania zespołami, rozwój pracowników oraz wsparcie procesów rekrutacyjnych.

Mimo powszechnej przychylności wobec MBTI, środowiska naukowe nie podzielają entuzjazmu. Krytyka dotyczy przede wszystkim braku twardych, naukowych dowodów na słuszność koncepcji. Istotna część badań potwierdzających skuteczność narzędzia MBTI pochodzi od organizacji związanej z Myers-Briggs Foundation.

Obawy wzbudza również niedostateczna rzetelność, która nie spełnia ścisłych norm wypracowanych przez psychometrystów. Zdarza się, że wykonując test dwukrotnie w odstępie kilku tygodni, ta sama osoba uzyskuje odmienne wyniki.

Czy warto korzystać z MBTI?

Zalety MBTI:

  • Ułatwia wybór odpowiedniej ścieżki kariery w zgodzie z indywidualnymi preferencjami
  • Zwiększenie samoświadomości pracowników
  • Wsparcie liderów w zarządzaniu zespołami
  • Poznanie mocnych i słabych stron kandydatów z innej perspektywy
  • Bogaty, rozbudowany opis każdego z typów
  • Popularność i dostępność narzędzia

Wady MBTI:

  • Tworzenie dosyć sztywnych kategorii osobowości – w rzeczywistości każdy człowiek jest wyjątkowy; żaden kwestionariusz nie jest w stanie opisać całej złożoności charakteru każdej osoby
  • Wątpliwości co do rzetelności narzędzia
  • Brak solidnych podstaw empirycznych
  • Jak każde narzędzie samoopisowe, MBTI obarczone jest pewnym błędem, wynikającym z tego, że nie wszystko o sobie wiemy – ujawnia to się np. dzięki ocenie 360
  • Może prowadzić do efektu samospełniającej się przepowiedni, jeśli wyniki zostaną przyjęte bezkrytycznie

Pamiętaj, że narzędzie to bada preferencje, a nie umiejętności. Może ono odpowiedzieć na pytanie, na ile potrzeby pracownika są spójne z kulturą organizacyjną oraz ze specyfiką pracy w danym dziale, zespole lub na samym stanowisku. Samo MBTI nie pokaże jednak, czy na ten moment pracownik dysponuje umiejętnościami wynikającymi z jego predyspozycji.

Czy warto zatem stosować MBTI? Podchodząc do wyników z pewnym dystansem i traktując je jako wskazówkę, a nie prawdę ostateczną, można pozyskać wiele cennych informacji. Ostateczna decyzja należy do Ciebie.

W następnych artykułach przedstawimy pokrótce każdy z 16 typów osobowości według typologii MBTI.

Źródła:

16personalities.com

eu.TheMyersBriggs.com

Oceń artykuł
2.5/5 (2)