Numer identyfikacji podatkowej (NIP) jest istotnym elementem identyfikującym podatników w Polsce. Został wprowadzony w celu uproszczenia i ułatwienia procesu rozliczeń podatkowych. NIP jest numerem, który pozwala organom skarbowym na łatwą identyfikację podatników. Dowiedz się, czym dokładnie jest NIP, jak go sprawdzić oraz kto musi go posiadać!
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_26334686_puste-formularze-podatkowe-formularze-pit-cit-polskie-i-vat.html
NIP – co to jest?
NIP, czyli Numer Identyfikacji Podatkowej, został wprowadzony w Polsce ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Jego głównym celem jest zidentyfikowanie podatników w obiegu administracyjnym, w szczególności w kontekście obciążeń podatkowych.
Do 2011 roku NIP był obowiązkowy dla wszystkich podatników i musiał być podawany m.in. przy składaniu zeznań rocznych. Od tego czasu, jego stosowanie jest ograniczone głównie do osób prowadzących działalność gospodarczą, które używają go w ramach swoich obowiązków podatkowych.
Numer NIP jest unikalny i przypisany do osoby fizycznej lub prawnej na cały okres prowadzenia działalności. Dla osób fizycznych numer ten nadawany jest na całe życie, niezależnie od zmian w prowadzonej działalności.
Składa się z dziesięciu cyfr, z których pierwsze trzy to kod urzędu skarbowego, który nadał NIP, a kolejne sześć cyfr to losowo przydzielone liczby. Ostatnia cyfra jest tzw. cyfrą kontrolną, która jest wyliczana na podstawie specjalnego algorytmu, co zapewnia poprawność numeru.
Sprawdź też: Jak prawidłowo wypełnić PIT-36? Kompletny przewodnik
Z czego zbudowany jest numer NIP?
Numer NIP składa się z dziesięciu cyfr, które mają określoną strukturę. Pierwsze trzy cyfry stanowią kod urzędu skarbowego, który nadał numer. Z tego powodu, numer NIP pozwala na łatwe określenie, który urząd skarbowy jest odpowiedzialny za danego podatnika.
Początkowo, w systemie NIP występowały tylko cyfry od 1 do 9, jednak od 2014 roku, kiedy wprowadzono nowe urzędy skarbowe, dodano możliwość używania cyfry 0 w drugiej pozycji kodu, aby uniknąć kolizji z dotychczasowymi numerami.
Ostatnia, dziesiąta cyfra w numerze NIP jest cyfrą kontrolną, której wartość jest obliczana za pomocą specjalnego algorytmu. Algorytm ten polega na pomnożeniu każdej z pierwszych dziewięciu cyfr przez przypisane im wagi, a następnie obliczeniu reszty z dzielenia sumy wyników przez 11 (operacja modulo 11).
Dzięki temu, numer NIP jest weryfikowalny i niemożliwe jest wygenerowanie numeru, który nie spełnia tego matematycznego sprawdzenia.
Kto powinien posiadać Numer Identyfikacji Podatkowej?
NIP jest obowiązkowy dla wszystkich osób i podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, w tym również dla osób będących czynnymi podatnikami VAT. Numer ten jest niezbędny dla:
1) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą,
2) płatników składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,
3) osób prawnych i jednostek organizacyjnych, które są podatnikami na podstawie innych ustaw.
Natomiast osoby, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie są podatnikami VAT, nie mają obowiązku posiadania numeru NIP.
Uzyskanie NIP-u – co trzeba wiedzieć?
Uzyskanie numeru NIP odbywa się poprzez złożenie odpowiedniego wniosku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego. W przypadku osób fizycznych, które zakładają działalność gospodarczą, numer NIP jest nadawany automatycznie na podstawie wniosku CEiDG-1. Jeśli osoba fizyczna już posiada NIP, ten sam numer jest przypisywany do prowadzonej działalności.
W innych przypadkach, np. dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, należy złożyć wniosek NIP-7 w urzędzie skarbowym właściwym dla miejsca zamieszkania. Podmioty prawne lub jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej, również muszą złożyć odpowiedni wniosek NIP-2.
Numer NIP nadawany jest bezpłatnie, a czas oczekiwania na jego wydanie to zazwyczaj 3 dni robocze, pod warunkiem złożenia poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego.
Zgłoszenie identyfikacyjne
Zgłoszenie identyfikacyjne to procedura, która dotyczy osób rozpoczynających działalność gospodarczą, ale niepodlegających wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
W tym przypadku zgłoszenie identyfikacyjne polega na złożeniu wniosku na formularzu NIP-7 o nadanie numeru NIP do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania. Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się jednokrotnie, niezależnie od liczby prowadzonych działalności czy formy opodatkowania.
W zgłoszeniu identyfikacyjnym należy podać dane takie jak:
1) pełna i skrócona nazwa firmy,
2) adres siedziby,
3) numer REGON,
4) numery rachunków bankowych,
5) dane kontaktowe,
6) szczegóły dotyczące miejsca prowadzenia działalności i osób odpowiedzialnych za dokumentację rachunkową.
Jest to kluczowy element, który pozwala na formalne przypisanie numeru NIP do danego podmiotu.
Jak uzyskać NIP europejski?
Aby polski przedsiębiorca mógł prowadzić transakcje nie tylko na terenie Polski, ale także w ramach Unii Europejskiej, konieczne jest posiadanie numeru NIP europejskiego (NIP-UE). Uzyskanie tego numeru wymaga złożenia wniosku o nadanie NIP UE w odpowiednim urzędzie skarbowym.
NIP europejski jest w zasadzie tym samym numerem co krajowy NIP, z tą różnicą, że przed jego dziesięcioma cyframi pojawiają się litery „PL”. Numer NIP UE ma formę: PLXXXXXXXXXX, gdzie X to cyfry przypisane do przedsiębiorcy.
Numer ten jest identyfikatorem podatkowym wykorzystywanym do transakcji wewnątrzwspólnotowych i umożliwia rozliczenia VAT w ramach UE, co jest szczególnie ważne w przypadku wymiany towarów lub świadczenia usług z kontrahentami z innych krajów członkowskich.
Nadanie NIP – zaświadczenie
Zaświadczenie o nadaniu numeru NIP jest dokumentem, który może być potrzebny w przypadku ubiegania się o kredyt lub przystąpienia do przetargu. Można je uzyskać składając wniosek do właściwego urzędu skarbowego, który wydaje zaświadczenie na podstawie danych złożonych przez podatnika.
W przypadku działalności gospodarczej należy zgłosić się do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania. Zaświadczenie można uzyskać osobiście lub przez pełnomocnika, a koszt jego wydania wynosi 21 zł. Przekazanie dowodu opłaty skarbowej jest konieczne, aby uzyskać dokument. Urząd skarbowy ma 7 dni roboczych na wydanie zaświadczenia.
Jak sprawdzić własny NIP?
Aby sprawdzić poprawność swojego numeru NIP, można skorzystać z kilku metod. Jedną z nich jest wizyta w urzędzie skarbowym, gdzie po złożeniu odpowiedniego wniosku można uzyskać informacje na temat statusu numeru.
Warto jednak skorzystać z szybszej opcji, jaką jest usługa „Sprawdzanie statusu NIP” udostępniona przez Ministerstwo Finansów. Dzięki niej można zweryfikować, czy numer NIP jest poprawny, nieaktywny czy unieważniony. Wynik można łatwo uzyskać online i wydrukować z systemu.
Jak sprawdzić NIP należący do firmy?
Jeżeli chcesz sprawdzić NIP kontrahenta, masz kilka opcji do wyboru. Jeśli firma jest zarejestrowana w CEiDG, wystarczy znać nazwę, imię i nazwisko przedsiębiorcy, adres lub numer REGON firmy, aby sprawdzić NIP na stronie internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Dla spółek prawa handlowego, które są zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), można skorzystać z wyszukiwarki dostępnej na stronie KRS. W przypadku unijnych kontrahentów, przydatnym narzędziem jest system VIES, który pozwala sprawdzić status NIP w kontekście transakcji międzynarodowych.
W jakim miejscu można sprawdzić NIP?
Sprawdzanie numeru NIP jest możliwe w różnych miejscach, w zależności od tego, czy chodzi o NIP Twojej firmy, czy firmy, z którą współpracujesz. Oto najważniejsze źródła, w których można uzyskać takie informacje:
1) CEIDG: Portal Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej umożliwia sprawdzenie NIP przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą. Wystarczy wpisać numer NIP w wyszukiwarce CEIDG, aby uzyskać dane na temat firmy.
2) KRS: Krajowy Rejestr Sądowy zawiera dane o NIP spółek i innych podmiotów prawnych. Korzystając z wyszukiwarki KRS, możesz sprawdzić NIP firmy, która jest zarejestrowana w tym rejestrze.
3) Ministerstwo Finansów: Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów znajdują się narzędzia, które pozwalają na sprawdzenie statusu podatnika VAT na podstawie numeru NIP. Jest to szczególnie przydatne, jeśli chcesz zweryfikować, czy firma jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.
4) Biała lista podatników VAT: To narzędzie umożliwia sprawdzenie statusu VAT firmy. Wystarczy wpisać numer NIP firmy w wyszukiwarce, aby dowiedzieć się, czy przedsiębiorca jest zarejestrowany jako podatnik VAT.
Wszystkie te opcje pozwalają na szybkie i łatwe zweryfikowanie numeru NIP firmy, co jest istotne, zwłaszcza przed nawiązaniem współpracy lub wystawieniem faktury.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_24946238_polski-podatek-dochodowy-pit-37.html
