Kiedy należy wykonać badania lekarskie do pracy? Podajemy podstawowe informacje na temat wstępnych badań do pracy oraz tych w trakcie zatrudnienia. Kto nie musi ich wykonywać? Tego dowiecie się z tekstu!
Czy badania lekarskie do pracy są obowiązkowe?
Chcecie dowiedzieć się, na czym polegają badania lekarskie do pracy i czy są niezbędne, aby móc rozpocząć nowe zatrudnienie? Wasz nowy pracodawca ma obowiązek zweryfikować, czy jesteście zdolni do podjęcia się nowych zajęć, zarówno przed podpisaniem z Wami umowy o pracę, jak i w trakcie wykonywania przez Was zawodowych obowiązków.
Badania będą tu stanowić formę potwierdzenia zdolności do pracy danego pracownika. Aby je przeprowadzić, Wasz przyszły lub obecny pracodawca powinien wystawić Wam skierowanie na nie do lekarza medycyny pracy.
Ten z kolei po zbadaniu danej osoby będzie mógł wystawić orzeczenie stwierdzające przeciwwskazania bądź ich brak do pracy na określonym stanowisku.
Czy za brak badań lekarskich do pracy grozi grzywna?
Warto pamiętać o tym, że obowiązek przeprowadzenia badań sprawia, że pracodawca może zostać nawet ukarany grzywną za dopuszczenie pracownika do pracy bez nich! Brak aktualnych badań profilaktycznych grozi karą w wysokości od tysiąca do nawet… 30 tys. zł za naruszenie przepisów BHP oraz praw pracowniczych.
Wstępne badania lekarskie do pracy – kiedy należy je przeprowadzić?
Wstępne badania lekarskie należy przeprowadzić jeszcze przed rozpoczęciem nowej pracy przez zatrudnionego. Nie jest to jednak jedyny przypadek, kiedy są wymagane.
Powinny zostać przeprowadzone także w sytuacji, gdy:
- młodociany pracownik zostaje przeniesiony na inne stanowisko pracy;
- pracownik zostaje przeniesiony na stanowisko, na którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub tzw. warunki uciążliwe.
Kto wystawia skierowanie na wstępne badania lekarskie i w ilu egzemplarzach?
Aby móc przeprowadzić wstępne badania lekarskie do pracy, konieczne jest wystawienie skierowania na nie przez pracodawcę. Co ważne, musi ono zostać wystawione w dwóch egzemplarzach. Jeden jest przeznaczony dla lekarza medycyny pracy, a drugi – dla pracownika, który musi przejść badania.
Kto ponosi koszty wstępnych badań lekarskich?
Zastanawiacie się, kto płaci za badania lekarskie do pracy? Co do zasady wszystkie koszty związane z badaniami pokrywa pracodawca badanego pracownika.
Kto nie musi wykonywać wstępnych badań lekarskich do pracy?
Choć, jak wspominaliśmy, każdy nowo przyjęty do pracy pracownik powinien przejść wstępne badania, podobnie jak pracownicy zmieniający stanowisko na takie, na którym występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, istnieją również wyjątki od tej reguły.
Kto nie musi przechodzić wstępnych badań lekarskich? Obowiązek ten zostaje zniesiony w przypadku, gdy:
- pracownik jest przyjmowany wtórnie na dane stanowisko pracy u tego samego pracodawcy lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, jeżeli kolejna umowa o pracę z omawianą osobą została zawarta maksymalnie w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy z tym samym pracodawcą;
- nowo zatrudniany pracownik przedstawi pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie potwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach określonych w skierowaniu oraz samo skierowanie, na bazie którego doszło do badań wstępnych. W tym przypadku pracodawca musi zweryfikować, czy warunki pracy opisane w skierowaniu, jakie występowały u poprzedniego pracodawcy, są porównywalne z warunkami proponowanymi.
Otrzymanie orzeczenia lekarskiego podczas badania
Podczas badań lekarskich do pracy, lekarz medycyny pracy wydaje orzeczenie, które określa zdolność pracownika do wykonywania obowiązków na danym stanowisku. Na podstawie przeprowadzonych badań, lekarz może stwierdzić brak przeciwwskazań do pracy lub wskazać, że istnieją przeszkody zdrowotne uniemożliwiające wykonywanie obowiązków w określonych warunkach, opisanych w skierowaniu na badania.
Jeśli przeciwwskazania są wykryte na etapie badań wstępnych, pracodawca nie może zatrudnić danej osoby. W przypadku badań okresowych lub kontrolnych, gdy lekarz stwierdzi przeciwwskazania, pracodawca zwalnia pracownika z wykonywania obowiązków i przenosi go na inne stanowisko, które nie stanowi zagrożenia dla jego zdrowia.
Pracodawca jest zobowiązany do odpowiedniego przechowywania orzeczeń lekarskich w aktach osobowych pracowników. Orzeczenia wydane po badaniach wstępnych powinny być umieszczone w części “A” akt osobowych, natomiast te po badaniach okresowych i kontrolnych – w części “B”.
Czy można wykorzystać orzeczenie lekarza medycyny pracy z poprzedniego miejsca zatrudnienia?
Choć przy zmianie pracy możliwe jest wykorzystanie orzeczenia lekarza medycyny pracy z poprzedniej firmy, w której byliście zatrudnieni, obowiązują tu konkretne ramy czasowe. Jeśli czas przerwy pomiędzy jednym zatrudnieniem a drugim wynosi więcej, niż 30 dni, badania trzeba będzie wykonać ponownie.
Zobacz też: Ile ważne jest skierowanie na badania medycyny pracy? Kiedy wykonać takie badania?
Badania lekarskie okresowe oraz kontrolne – kiedy muszą zostać wykonane?
Badania lekarskie do pracy powinny być wykonywane także już w trakcie trwania zatrudnienia. Kto i kiedy powinien tego dopilnować? Poniżej znajdziecie wszystkie niezbędne informacje na temat okresowych oraz kontrolnych badań.
Okresowe badania lekarskie do pracy – kogo obowiązują?
Kiedy należy przeprowadzić okresowe badania lekarskie? Obowiązują one każdego pracownika, niezależnie od rodzaju zajmowanego przez niego stanowiska. Ich termin wyznacza za to nie pracodawca, a sam lekarz medycyny pracy.
Kiedy konieczne jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich do pracy?
Kiedy pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na kontrolne badania lekarskie? Powinno to nastąpić w momencie, gdy pracownik powraca do pracy po okresie niezdolności do pracy, trwającym dłużej, niż 30 dni kalendarzowych.
Ponowne odbycie badań pomoże stwierdzić, czy pracownik jest już obecnie zdolny do wykonywania swoich obowiązków na dotychczasowym stanowisku.
Czy badania lekarskie odbywają się w godzinach pracy?
Wielu pracowników zadaje sobie pytanie, czy badania lekarskie do pracy powinny odbywać się w jej godzinach. A co na ten temat mówi Kodeks pracy? Zgodnie z art. 229 ust. 3 Kodeksu pracy badania okresowe oraz kontrolne powinny w miarę możliwości odbywać się w godzinach pracy.
Czy za czas pracy, przeznaczony na wykonanie badań pracownikowi przysługuje wynagrodzenie?
Kodeks pracy uściśla również kwestię prawa do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, poświęcony na wykonanie badań lekarskich przez pracownika. Według obowiązujących przepisów zachowuje on prawo do wynagrodzenia za ten czas, jak również przysługuje mu zwrot kosztów związanych z przejazdem na badania do innej miejscowości.
Jeśli jednak wystąpią uzasadnione okoliczności, przez które badania muszą odbyć się poza godzinami pracy danego pracownika, czas ten nie zostaje wliczony do czasu Waszej pracy, a Wy tym samym nie będziecie mieć prawa do poboru wynagrodzenia za niego.
Kiedy badania lekarskie mogą odbyć się poza godzinami pracy?
Choć Kodeks pracy jasno określa, że pracodawca powinien zapewnić pracownikom możliwość przeprowadzenia badań w godzinach ich pracy, nie zawsze będzie to możliwe. Dlatego prawo dopuszcza także takie rozwiązanie, aby odbyły się one w innym czasie.
Musi być to jednak uzasadnione odpowiednimi okolicznościami, takimi jak np. specyficzny harmonogram pracy danego pracownika, który np. pracuje jedynie w weekendy, lub w godzinach nocnych. W pozostałych przypadkach może to zostać uznane za naruszenie przepisów prawa pracy, za co pracodawcy grozi nawet kara grzywny.
Jak długo ważne są badania lekarskie do pracy?
Ważność badań zależy od charakteru pracy. Standardowe badania są ważne 2-5 lat, ale w przypadku zawodów podwyższonego ryzyka okres ten może być krótszy.
Czy pracodawca może wymagać dodatkowych badań?
Tak, w niektórych branżach (np. transport, przemysł chemiczny) dodatkowe badania mogą być wymagane, np. testy psychotechniczne.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_111525861_kobieta-lekarz-rozmawia-z-pacjentk%C4%85-w-gabinecie-szpitalnym-badaj%C4%85c-puls-pacjenta-r%C4%99kami-opieka.html
