Praca w Wigilię i Boże Narodzenie jest wpisana w niejeden zawód. Wiele osób musi wypełniać swoje obowiązki zawodowe i nie ma możliwości, by świętować z najbliższymi. Dla kogo przewidziana jest praca w Wigilię? Ustawa w Kodeksie pracy rozwiewa wszelkie wątpliwości.

Czy w Wigilię można pracować?

Zastanawiasz się, czy w Wigilię można pracować? Najlepiej sprawdzić wszystkie informacje na ten temat w Kodeksie pracy. To właśnie ten akt prawny reguluje prawa pracownika i określa zasady funkcjonowania osób zatrudnionych na umowę o pracę. Zasadniczo Wigilia jest zwykłym dniem roboczym i pracownikom nie przysługuje wolne z tego tytułu.

Natomiast Boże Narodzenie to święto kościelne i tzw. czerwona kartka w kalendarzu. Odrębne przepisy decydują o tym, jak wygląda praca w niedziele i święta, a Kodeks pracy określa, że wykonywanie swoich obowiązków pracowniczych w Boże Narodzenie jest możliwe w kilku ściśle określonych przypadkach.

Praca w Wigilię – Kodeks pracy

Jak wygląda praca w Wigilię? Kodeks pracy zawiera wszystkie niezbędne regulacje i przedstawia dni ustawowo wolne od pracy. Zgodnie z rozporządzeniem wigilia Bożego Narodzenia nie jest świętem państwowym, ani religijnym. W związku z tym pracownicy są zobligowani do wykonywania swoich obowiązków pracowniczych tego dnia.

Co prawda, czas pracy w Wigilię może ulec skróceniu, natomiast regulują to odrębne przepisy. Wiele zależy również od branży, w której pracujemy i wykonywanego zawodu.

Kto nie może odmówić pracy w święta?

Pracownik nie może odmówić wykonywania obowiązków w święta, jeśli charakter pracy w danym zakładzie uzasadnia konieczność jej świadczenia w tym czasie i spełnione są wymogi określone przez prawo. Dotyczy to zwłaszcza branż, gdzie praca w dni wolne jest niezbędna dla zachowania ciągłości działalności, takich jak służby publiczne, transport czy handel w wyznaczonych okolicznościach. Nawet jeśli pracownik złoży wniosek o urlop wypoczynkowy, pracodawca ma prawo go odrzucić, jeżeli jego nieobecność mogłaby zakłócić prawidłowy przebieg pracy.

W przypadku odmowy przyjścia do pracy mimo braku usprawiedliwienia, pracownik naraża się na poważne konsekwencje. Taka absencja może zostać uznana za ciężkie naruszenie obowiązków, co z kolei daje pracodawcy prawo do rozwiązania umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia, wskazując na winę zatrudnionego. Dlatego osoby zatrudnione w miejscach, gdzie praca w święta jest wymagana, powinny być świadome swoich obowiązków oraz konsekwencji wynikających z ich niedopełnienia.

Praca w Wigilię: dominujące branże

Okres przedświąteczny to najlepszy czas dla handlu, kiedy większość z nas wyrusza kupować prezenty dla najbliższych. Często właśnie przed świętami korzystamy z wszelkich promocji w sklepach odzieżowych i szukamy stylizacji na wigilijny wieczór. Wir świątecznych przygotowań sprawia, że niektórzy odkładają zakupy na ostatnią chwilę i dopiero w wigilię Bożego Narodzenia pędzą do galerii po upominki dla rodziny. 

Pracę w okresie świątecznym znajdą więc niewątpliwie sprzedawcy i kasjerzy. Do której w Wigilię otwarte są galerie handlowe? Obowiązujące przepisy mówią jasno, że praca w Wigilię w placówkach handlowych powinna trwać do godziny 14:00.

Tymczasowa praca w Wigilię

W grudniu obroty firm rosną średnio o 60 proc. w porównaniu z pozostałymi miesiącami w roku. Potrzebne są wtedy dodatkowe ręce do pracy, by sprostać większemu popytowi, tym bardziej, że w okresie zimowym wielu pracowników decyduje się wziąć urlop na święta. Z roku na rok przedsiębiorstwa coraz chętniej decydują się na zatrudnianie pracowników tymczasowych.

Wzmożony ruch w sklepach zapewniają również szeroko zakrojone kampanie reklamowe i akcje promocyjne. W takiej sytuacji trudno byłoby obejść się bez dodatkowych pracowników, którym niestraszna praca w Wigilię. Ustawa zawarta w Kodeksie pracy dotyczy osób zatrudnionych na umowie o pracę, natomiast pracownicy tymczasowi zazwyczaj zatrudniani są na umowę zlecenie.

W okresie przedświątecznym na najlepsze stawki pracy dorywczej mogą liczyć osoby pracujące jako Mikołaje i Śnieżynki.  Chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat? Przeczytaj artykuł na naszym poradniku Ile zarabia Święty Mikołaj!

Praca w Wigilię: gdzie jeszcze czekają oferty?

Dzięki przepisom, które określają czy można pracować w Wigilię, wiele osób w przeddzień Bożego Narodzenia czeka na zamówione paczki z prezentami. Firmy kurierskie mają w grudniu masę pracy, a chcąc dostarczyć wszystko na czas, często brakuje im pracowników, stąd oferty pracy dla kurierów pojawiają się jak grzyby po deszczu!

Jednak nie wszystkie spółki decydują się na zatrudnienie dodatkowych rąk do pracy, choćby na pół etatu. Niektóre firmy kurierskie mimo zwiększenia pracy o ok. 70 proc. w grudniu nie zatrudniają nowych kurierów.

Wynika to z konieczności długiego szkolenia – nowy pracownik na poznanie swojego przyszłego rejonu potrzebuje min. tygodnia. Całkowity proces rekrutacji i wdrażanie jest zatem nieopłacalny dla właściciela firmy, bo zajmuje zbyt dużo czasu.

Kolejną przeszkodą jest fakt, że bardzo trudno jest znaleźć osobę, która byłaby zainteresowana umową wyłącznie na pracę w święta Bożego Narodzenia lub np. na 1 miesiąc. Decydując się na nową pracę, myślimy o długoterminowej umowie, a na zmianę posady wybieramy styczeń lub okres „po świętach”.

Praca w Boże Narodzenie: czy warto?

Czy praca w Boże Narodzenie bardziej się opłaca? Osobom, które muszą wykonywać swoje obowiązki służbowe w niedziele lub święta przysługuje rekompensata. Pracodawca jest zobowiązany do przyznania swojemu pracownikowi dnia wolnego w zamian za pracę w Boże Narodzenie. Musi to zrobić w ciągu 6 dni kalendarzowych poprzedzających święto.

Jeżeli pracownik nie ma możliwości, aby odebrać dzień wolny, to należy wypłacić mu dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę.

Praca w dni świąteczne 2024 – co się zmieniło?

Na przestrzeni lat Kodeks Pracy dostosowywał się do najrozmaitszych zmian i potrzeb – zarówno pracowników, jak i pracodawców. W wielu przypadkach praca w Boże Narodzenie jest wręcz zakazana, jednak dotyczy to wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Naturalnie, w skrajnych przypadkach i tutaj są wyjątki.

Zgodnie z obowiązującą literą prawa, pracodawca jest obowiązany do zapewnienia pracownikowi jednego dnia wolnego od pracy na każdy dzień wolny ustawowo, w którym ów zmuszony jest świadczyć swe usługi. Przysługuje pełny dzień, niezależnie od ilości czasu poświęconego na pracę.

Kiedy praca w święta jest konieczna?

Niektóre zawody wymagają obecności pracowników również w niedziele i święta, ponieważ ich funkcjonowanie jest niezbędne dla społeczeństwa. Praca w święta jest dopuszczalna m.in. w placówkach służby zdrowia przeznaczonych do całodobowej opieki nad pacjentami, a także w jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i pomocy społecznej, które zapewniają wsparcie osobom potrzebującym. Do takich miejsc należą także zakłady opieki zdrowotnej, w których świadczone są całodzienne świadczenia zdrowotne, jak szpitale czy domy opieki.

Dodatkowo, praca w święta dotyczy również służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, takich jak zakładowe straże pożarne i zakładowe służby ratownicze, które muszą być gotowe do działania w razie zagrożenia. Podobnie jest w przypadku pracowników odpowiedzialnych za pilnowanie mienia, co dotyczy m.in. ochroniarzy i służb mundurowych. W niektórych branżach, np. mediach i transporcie, pracownicy pełnią dyżury w celu zapewnienia codziennych potrzeb ludności, takich jak dostęp do informacji czy transport publiczny.

Jak rekompensowana jest praca w święta?

Osoby pracujące w święta powinny otrzymać dzień wolny od pracy, który można wykorzystać do końca okresu rozliczeniowego. Jeśli pracownik nie może skorzystać z dnia wolnego, przysługuje mu dodatek za pracę w święta, którego wysokość zależy od przepisów obowiązujących w danym zakładzie pracy.

Pracodawca ma również obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków pracy tym osobom, które wykonują swoje obowiązki w szczególnych okolicznościach, takich jak praca w niedziele czy święta. W przypadku niektórych branż, np. pracy zmianowej, możliwe jest wykorzystanie dnia wolnego w innym terminie, aby zachować równowagę między obowiązkami zawodowymi a odpoczynkiem.

Pracownicy zatrudnieni w systemie pracy zmianowej często otrzymują dodatkowe wynagrodzenie za godziny przepracowane w drugi dzień Bożego Narodzenia, jeśli święto przypada na ich zmianę. W sytuacjach wyjątkowych, takich jak konieczność prowadzenia akcji ratowniczej, praca w dni ustawowo wolne od pracy jest nieunikniona, jednak zawsze powinna być odpowiednio wynagrodzona lub rekompensowana innym dniem wolnym w ciągu okresu rozliczeniowego.

Praca w święta a nowoczesne technologie i ochrona życia

Współczesne technologie umożliwiają wykonywanie obowiązków służbowych nawet w dni ustawowo wolne od pracy. W wielu branżach możliwe jest świadczenie pracy zdalnej z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, co pozwala na ograniczenie konieczności fizycznej obecności pracowników w miejscu pracy. Dotyczy to m.in. konsultantów medycznych, analityków czy specjalistów IT, którzy mogą realizować swoje zadania online, minimalizując wpływ świątecznych dyżurów na życie prywatne.

Są jednak sektory, w których praca w święta jest nieunikniona ze względu na cel ochrony życia, zdrowia ludzkiego oraz ochrony mienia. Dotyczy to przede wszystkim jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, zakładów świadczących usługi medyczne oraz placówek, w których stan zdrowia wymaga całodobowych świadczeń opiekuńczych, jak szpitale i domy opieki.

Dodatkowo, wprowadzone w Polsce ograniczenie handlu w niedziele i święta nie obejmuje wszystkich placówek. Wciąż funkcjonują apteki, stacje benzynowe czy restauracje, w których personel pełni dyżury, zapewniając niezbędne usługi społeczeństwu. W takich przypadkach pracownicy mogą liczyć na możliwe wykorzystanie dnia wolnego w innym terminie, zgodnie z ustaleniami okresu rozliczeniowego.

Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/pracuj%C4%85cy-p%C5%82e%C4%87-%C5%BCe%C5%84ska-praca-biurko-791849/

Oceń artykuł
1.3/5 (3)