Nominalna stopa procentowa jest wskaźnikiem, od którego zależy rata kredytu czy wysokość odsetek z lokat. Wpływa więc na finanse kredytobiorców oraz osób, które przeznaczają swoje oszczędności na inwestycje. Sprawdź, czym charakteryzuje się nominalna stopa procentowa i jak wpływają na nią inne stopy procentowe.
Stopy procentowe określają koszt lub przychód, czyli odsetki od kwoty pożyczonej od banku, lub kwoty uzyskanej z lokat. W zależności od czynników, które brane są uwagę przy ich ustalaniu, można wyróżnić m.in. nominalną stopę procentową. Co określa ten wskaźnik? Czym różni się realna stopa procentowa od tej nominalnej? Jak stopy procentowe wpływają na domowe finanse?
Jakie są stopy procentowe?
Podstawowy podział stóp procentowych opiera się na sposobie, w jaki jest ustalona stawka konkretnego wskaźnika:
1) Stopy ustalane przez bank centralny w ramach rynku międzybankowego:
- stopa referencyjna,
- stopa depozytowa,
- stopa redyskontowa,
- stopa lombardowa.
2) Stopy rynkowe, czyli oprocentowanie kredytów i lokat, które są zawierane między instytucjami finansowymi i klientami. Tutaj podział dotyczy dwóch głównych kategorii:
- nominalna stopa procentowa,
- realna stopa procentowa.
Z użyciem nominalnej stopy procentowej obliczana jest wysokość stóp procentowych takich jak realna lub efektywna stopa procentowa.
Szukasz pracy w Lublinie? Zobacz najnowsze oferty pracy w GoWork!
Nominalna stopa procentowa – co to jest?
Nominalna stopa procentowa (nominal interest rate) określana również jako stopa rynkowa lub stopa pieniężna, jest wartością uzyskanego przychodu z posiadanego kapitału lub kosztem kapitału udostępnionego. Ma formę procentowej stawki, od której zależy więc spłata kredytu oraz odsetki liczone od prowadzonej lokaty. Znając nominalną stopę procentową, można obliczyć kwotę odsetek lub rat.
Z czego składa się nominalna stopa procentowa?
W nominalnej stopie procentowej zawarte są różne czynniki. W skład tego wskaźnika wchodzi:
- czysta stopa procentowa;
- koszt ryzyka inwestycyjnego;
- oczekiwana stopa inflacji.
Ostatni składnik nominalnej stopy procentowej jest istotny pod względem wysokości oprocentowania. W związku z tym nominalna stopa dotyczy tylko oczekiwanej stopy inflacji, a nie tej rzeczywistej inflacji, nie zawsze będzie odzwierciedlać prawdziwe wartości dla kredytobiorców i oszczędzających na lokatach.
Wysokość nominalnej stopy procentowej
Nominalna stopa procentowa ma określoną wartość. Podlega ona regulacjom Kodeksu cywilnego związanym z Ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. Według niej wysokość nominalnej stopy procentowej nie może przekraczać czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego.
Nominalna a realna stopa procentowa – na czym polega różnica?
Główną różnicą między nominalną a realną stopą procentową jest podejście do inflacji. Nominalna stopa procentowa bierze pod uwagę spodziewaną wysokość inflacji, podczas gdy realna stopa procentowa jej nie uwzględnia. Ten zabieg ma sprawić, że można uzyskać rzeczywisty obraz tego, ile zapłacą kredytobiorcy i ile zarobią prowadzący lokaty. Ceny podlegają ciągłym zmianom, przez co siła nabywcza pieniądza również nie jest taka sama.
Wysokość realnej stopy procentowej
Realną stopą procentową nazywamy rzeczywisty koszt kredytu i zysk z lokaty. W przeciwieństwie do nominalnej stopy procentowej, która ma określoną z góry wartość, realna stopa procentowa może mieć różną wysokość, zależną od wielu czynników.
Jak obliczyć realną stopę procentową? Aby to zrobić, należy od nominalnej stopy procentowej odjąć inflację. Jest to tzw. równanie Fishera.
Nominalna a efektywna stopa procentowa
Pojęcia nominalnej stopy procentowej można użyć także w odniesieniu do efektywnej stopy procentowej. Ona również dotyczy odsetek kwoty pożyczonej od konkretnego banku lub oszczędności, które są w nim umieszczone na lokacie. Wskaźnik ten, który występuje również jako rzeczywista roczna stopa oprocentowania, jest jednym z najważniejszych czynników, na który należy zwrócić uwagę przy wyborze oferty kredytowej.
Czym różni się stopa nominalna od efektywnej? To przede wszystkim zakres czynników, które obejmuje. W nominalnej jest to konkretna stawka dotycząca spłaty kredytu lub zysku na lokacie. Efektywna roczna stopa procentowa to z kolei wysokość stopy nominalnej plus wszelkie opłaty i koszty dodatkowe. Jest to chociażby opłata początkowa czy administracyjna. Efektywna stopa procentowa zależy od zdolności klienta do spłaty kredytu, wskaźnika długu do dochodu czy okresu, na jaki został zaciągnięty kredyt. W związku z tym jej wartość jest mniejsza, kiedy wysokość kredytu wzrasta, a czas spłaty ulega wydłużeniu. W takim przypadku stopa nominalna nie zmienia swojej wartości.
Jak stopy procentowe wpływają na domowe finanse?
Stopy procentowe istotnie wpływają na domowy budżet nie tylko ze względu na raty, jakie trzeba spłacać w przypadku zaciągniętego kredytu. Chodzi również o opłacalność inwestowania. Odkładanie oszczędności na lokatach ma na celu ich zwiększenie, a nie zawsze tak jest. Przykładowo wysokie stopy procentowe to mniejsze szanse na uzyskanie wysokiego kredytu, a jednocześnie możliwość straty na lokacie, kiedy oprocentowanie jest niższe niż inflacja. Chcąc znaleźć najkorzystniejszą ofertę kredytu oraz lokaty, nominalna stopa procentowa może nie wystarczyć. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę również wszelkie koszty poniesione względem banku oraz inflację.
Nominalna stopa procentowa a realna wartość pieniądza
Nominalna stopa procentowa to jedno z kluczowych pojęć w finansach, które określa wysokość odsetek od kapitału bez uwzględnienia inflacji i siły nabywczej pieniądza. Innymi słowy, jest to oprocentowanie, które widzimy na lokacie bankowej, kredycie czy obligacjach, ale nie odzwierciedla ono rzeczywistej wartości zysków lub kosztów ponoszonych przez inwestora lub kredytobiorcę.
W praktyce oznacza to, że jeśli nominalna stopa procentowa wynosi np. 5% rocznie, a inflacja w tym samym czasie osiąga 3%, to realny zysk wynosi jedynie 2%. Dlatego warto zawsze analizować zarówno nominalne, jak i realne oprocentowanie, zwłaszcza w kontekście długoterminowych inwestycji.
Czy nominalna stopa procentowa zawsze jest dobrym wskaźnikiem?
Choć nominalna stopa procentowa jest podstawowym parametrem oceny atrakcyjności kredytów i lokat, nie zawsze mówi całą prawdę o rzeczywistych kosztach lub zyskach. Kluczowym aspektem, który należy brać pod uwagę, są dodatkowe opłaty, prowizje oraz składanie odsetek (np. kapitalizacja kwartalna zamiast rocznej).
Innym istotnym elementem jest różnica między nominalną a efektywną stopą procentową (RRSO – Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania), która uwzględnia wszystkie dodatkowe koszty związane z kredytem lub inwestycją. Osoby planujące zaciągnięcie kredytu powinny dokładnie analizować RRSO, ponieważ rzeczywisty koszt finansowania może być znacznie wyższy niż wskazuje nominalna stopa procentowa.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_47922832_biznesmen-pokazuj%C4%85cy-bia%C5%82y-sztandar-z-symbolem-procentu.html
