Odpis na ZFŚS 2024 to kluczowa kwestia dla pracodawców oraz pracowników korzystających z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. W 2024 roku odpisy na ten fundusz będą naliczane według nowych stawek, które są powiązane z wysokością przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Jakie są zasady jego naliczania, kto ma obowiązek jego tworzenia i na co można przeznaczyć zgromadzone środki? W tym artykule przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące ZFŚS w 2024 r., które pomogą w prawidłowym rozliczeniu i planowaniu budżetu socjalnego w firmach.
Czym jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych?
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) to specjalny fundusz tworzony przez niektórych pracodawców w celu finansowania różnego rodzaju świadczeń socjalnych dla pracowników. Środki z funduszu mogą być przeznaczone na dofinansowanie wypoczynku, świadczenia świąteczne, pomoc materialną oraz inne inicjatywy wspierające pracowników i ich rodziny.
Obowiązek tworzenia funduszu socjalnego spoczywa na:
- Jednostkach budżetowych i samorządowych zakładach budżetowych – niezależnie od liczby zatrudnionych pracowników.
- Pracodawcach zatrudniających co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty – według przepisów ustawy o ZFŚS.
- Pracodawcach zatrudniających od 20 do 50 pracowników na wniosek zakładowej organizacji związkowej.
Pracodawcy prowadzący działalność gospodarczą, którzy zatrudniają mniej niż 50 osób, nie mają obowiązku tworzenia funduszu, ale mogą to zrobić dobrowolnie.
Odpis na ZFŚS 2024 – jak jest naliczany?
Podstawę naliczania odpisu na ZFŚS stanowi przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego, ogłaszane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS).
Podstawowe zasady naliczania odpisów
Wysokość odpisu podstawowego dla jednego pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest wyższa niż dla pozostałych pracowników. Odpisy mogą być również zwiększone dla osób młodocianych oraz w innych szczególnych przypadkach.
W 2024 r. kwoty odpisów wynoszą:
- Podstawowy odpis na jednego pracownika – 1 662,97 zł.
- Podstawowy odpis na pracownika wykonującego pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze – 2 217,29 zł.
- Odpis na jednego pracownika młodocianego:
- I rok nauki – 221,73 zł,
- II rok nauki – 266,07 zł,
- III rok nauki – 332,58 zł.
Odpisy na ZFŚS są ustalane w przeliczeniu na pełne etaty, co oznacza, że pracownicy zatrudnieni na część etatu mają naliczany odpis proporcjonalnie do wymiaru ich czasu pracy.
Jak obliczyć wysokość odpisu na ZFŚS?
Pracodawcy muszą uwzględnić przeciętną liczbę zatrudnionych w firmie, aby obliczyć kwoty odpisów na dany rok. Faktyczna przeciętna liczba zatrudnionych powinna obejmować pracowników w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy, a także osoby zatrudnione na umowę o pracę.
Przykładowe wyliczenie dla firmy zatrudniającej 100 pracowników na pełen etat:
1 662,97 zł × 100 = 166 297 zł – tyle wynosi całkowity odpis na ZFŚS dla tej firmy.
Jeśli w firmie zatrudniony jest dodatkowo jeden pracownik wykonujący pracę w szczególnych warunkach, odpis wzrasta o 2 217,29 zł.
Terminy przekazywania środków na rachunek bankowy funduszu
Pracodawcy zobowiązani są do przekazania należnych środków na rachunek bankowy funduszu w dwóch transzach:
- Do 31 maja – co najmniej 75% rocznej kwoty odpisu.
- Do 30 września – pozostała część odpisu.
Nieprzekazanie środków w terminie może skutkować konsekwencjami prawnymi, w tym kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy.
Na co można przeznaczyć środki z ZFŚS?
Fundusz socjalny może być wykorzystywany wyłącznie na cele określone w przepisach prawa. Warunkiem przeznaczenia całości środków jest ich wydatkowanie na potrzeby pracowników i ich rodzin.
Najczęstsze formy wsparcia obejmują:
- Dofinansowanie wypoczynku (tzw. wczasy pod gruszą).
- Zapomogi losowe dla pracowników w trudnej sytuacji materialnej.
- Świadczenia świąteczne.
- Dofinansowanie kolonii i obozów dla dzieci pracowników.
- Dopłaty do zajęć sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych.
ZFŚS a wypłacanie świadczenia urlopowego
Warto zaznaczyć, że pracodawcy, którzy nie tworzą ZFŚS, ale zatrudniają co najmniej 50 pracowników, są zobowiązani do wypłacania świadczenia urlopowego. Wysokość świadczenia dla pracownika na pełnym etacie nie może przekroczyć odpisu podstawowego na ZFŚS.
Podsumowanie
Odpis na ZFŚS 2024 jest ustalany na podstawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego. Pracodawcy zobowiązani do prowadzenia funduszu muszą uwzględniać przeciętną liczbę zatrudnionych oraz przekazać środki na rachunek bankowy funduszu w określonych terminach.
ZFŚS stanowi istotne wsparcie socjalne dla pracowników, dlatego warto dobrze zaplanować jego budżet i zadbać o prawidłowe rozliczenie środków. Dzięki temu zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mogą w pełni korzystać z funduszu i jego korzyści.
ZFŚS w 2024 r. a jednostki budżetowe – czy przepisy są takie same?
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych obowiązuje nie tylko firmy prywatne, ale również instytucje publiczne działające w formie jednostek budżetowych. Oznacza to, że obowiązek jego tworzenia spoczywa m.in. na szkołach, urzędach administracji publicznej czy placówkach medycznych finansowanych z budżetu państwa i samorządów.
ZFŚS w tych podmiotach pełni podobną funkcję jak w sektorze prywatnym, czyli przeznaczany jest na wsparcie socjalne pracowników i ich rodzin. Różnica polega jednak na sposobie zarządzania środkami oraz zakresie ich przeznaczenia. Jednostki budżetowe muszą ściśle przestrzegać przepisów regulujących wydatkowanie funduszu, a wszelkie decyzje podejmowane są zgodnie z ustawą o ZFŚS oraz przepisami wewnętrznymi danej instytucji.
W 2024 roku wysokość odpisów na ZFŚS w jednostkach budżetowych obliczana jest na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego. Oznacza to, że zmiany w poziomie wynagrodzeń w skali kraju mają bezpośredni wpływ na wysokość funduszu w instytucjach publicznych.
Ponadto, w przeciwieństwie do firm prywatnych, jednostki budżetowe nie mogą zrezygnować z tworzenia funduszu, nawet jeśli ich sytuacja finansowa jest trudna. W praktyce oznacza to, że instytucje publiczne są zobowiązane do zapewnienia środków na działalność socjalną dla swoich pracowników, a także do przestrzegania zasad ich prawidłowego wydatkowania.
Odpis na ZFŚS dla pracowników młodocianych – jakie są zasady w 2024 r.?
Osoby zatrudnione jako pracownicy młodociani również podlegają pod system Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Są to zazwyczaj osoby w wieku od 15 do 18 lat, które pracują w celu nauki zawodu. W ich przypadku wysokość odpisu podstawowego jest inna niż w przypadku standardowych pracowników, ponieważ uwzględnia specyfikę zatrudnienia młodocianych oraz ich ograniczony czas pracy.
W 2024 r. odpis na ZFŚS dla jednego pracownika młodocianego wynosi:
- 221,73 zł w pierwszym roku nauki,
- 266,07 zł w drugim roku nauki,
- 332,58 zł w trzecim roku nauki.
Odpis ten jest naliczany proporcjonalnie do okresu zatrudnienia młodocianego oraz jego wymiaru czasu pracy. Warto podkreślić, że zgodnie z przepisami ZFŚS w 2024 r., środki przeznaczone na pracowników młodocianych mogą być wykorzystywane m.in. na dofinansowanie ich wypoczynku letniego, wsparcie edukacyjne czy pomoc materialną w trudnych sytuacjach życiowych.
Pracodawcy zatrudniający osoby młodociane muszą również pamiętać, że odpisy na ZFŚS dla tej grupy pracowników nie są fakultatywne – jeżeli w firmie lub instytucji działa fundusz socjalny, obowiązuje on także młodocianych pracowników. W praktyce oznacza to, że firmy, które angażują młodocianych w ramach nauki zawodu, powinny uwzględnić ich w obliczeniach dotyczących przeciętnej liczby zatrudnionych i odpowiednio naliczyć przysługujące im odpisy na fundusz.
Dzięki temu młodzi pracownicy również mogą korzystać z różnych form wsparcia socjalnego, co stanowi dodatkową zachętę do podejmowania pracy w ramach systemu szkolenia zawodowego i pierwszego zatrudnienia.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_133021992_starszy-lider-udzielaj%C4%85cy-rad-cz%C5%82onkom-zespo%C5%82u-kreatywnych-ludzi-biznesu-spotykaj%C4%85cych-si%C4%99-przy.html
