W nieuniknionym obowiązku odprowadzania podatku dochodowego, obywatele często będą mieli możliwość wyboru zasad, na podstawie których będą się rozliczać – dotyczy to jednak przede wszystkim osób prowadzących własną działalność gospodarczą, które mogą skorzystać z podatku liniowego lub z ryczałtu. W zdecydowanej większości przypadków niezbędne będzie opłacanie podatku w ramach skali podatkowej, a więc na zasadach ogólnych. Zwykle jest to najmniej opłacalne dla podatnika rozwiązanie, choć istnieją sposoby na to, by w legalny sposób umniejszyć wysokość fiskalnych obciążeń.
Czym dokładnie jest skala podatkowa i jak wygląda w roku 2024? Jakie są progi podatkowe i jak ominąć drugi próg podatkowy? Jak obliczyć podatek dochodowy i z jakich ulg można skorzystać? Ile wynosi kwota wolna od podatku 2024? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym materiale.
Skala podatkowa 2024 – co to jest? Jaka jest stawka podatku?
Skala podatkowa to klasyczna dla polskiego (i nie tylko) prawa fiskalnego forma opodatkowania dochodów. Dotyczy ona wszystkich podatników rozliczających się z fiskusem na zasadach ogólnych i jest zasadniczo najpopularniejszą z form opodatkowania w Polsce. Pojęcie „skali podatkowej” wzięło się z faktu, że stawki podatkowe przy podatku dochodowym są w tym przypadku różne, w zależności od poziomu osiąganych dochodów.
Najniższa stawka podatku PIT wynosi jedynie 12%, jednak gdy osiągniemy odpowiednio wysoki poziom dochodów, to będziemy zobowiązani do opłacenia wyższej kwoty od danej „nadwyżki” dochodów. Na szczęście rozliczając PIT możemy skorzystać z szeregu ulg i odliczeń, które zmniejszą poziom odprowadzanych należności. Obligatoryjnie zastosowanie znajduje kwota wolna od podatku i kwota zmniejszająca podatek.
Jakie są progi podatkowe na skali podatkowej?
Przepisy dotyczące skali podatkowej w 2024 roku nie zmieniły się szczególnie względem ostatniego roku – ostatnia duża zmiana dotyczyła obniżenia stawki podatku na pierwszym progu podatkowym z 17% na 12% w roku 2022, przy jednoczesnym zwiększeniu obciążeń wynikających z innych należności (na przykład składki na ubezpieczenie zdrowotne). Finalnie zmiany w ogólnym rozrachunku okazały się być mniej korzystne dla podatnika.
Tak czy inaczej, podatników nadal obowiązują aż trzy progi podatkowe. Pierwszy próg podatkowy wynosi 12% i jest opłacany od dochodu do poziomu 120 000 złotych rocznie. Należny podatek pomniejsza się jednak o kwotę wolną od podatku, a także kwotę zmniejszającą podatek, wynoszącą 12% kwoty wolnej od podatku (30 000 złotych), a więc 3 600 złotych.
Drugi próg podatkowy to zmora wielu podatników, którzy na wszelkie sposoby próbują go ominąć, ratując tym samym jak największą część wypracowanych przez siebie pieniędzy. Wynosi on bowiem aż 32% od wszystkich dochodów osiągniętych ponad limit 120 000 złotych rocznie – dotyczyć będzie zatem każdej osoby, która zarabia powyżej 10 000 złotych brutto miesięcznie, a warto w tym kontekście przypomnieć, że wedle danych GUS średnie wynagrodzenie w kwietniu 2024 roku wyniosło 8 272 złote brutto miesięcznie.
Ostatni, trzeci próg podatkowy, dotyczy osób najzamożniejszych, a więc takich, które w danym roku podatkowym zarobiły więcej, niż 1 000 000 złotych. Będą one musiały od „nadwyżki” powyżej tej kwoty odprowadzić dodatkowo 4% dochodu w ramach tzw. „daniny solidarnościowej”. Pieniądze zdobyte przez Skarb Państwa w ten sposób przeznaczane są na aktywizację zawodową i inne formy wsparcia głównie dla osób niepełnosprawnych, ale również dla emerytów i rencistów.
Jak ominąć drugi próg podatkowy?
Ominięcie drugiego progu podatkowego to kwestia bardzo często dyskutowana przez osoby, którym w rozwoju kariery zawodowej zaczęło wieść się nieco lepiej. Perspektywa oddawania Urzędowi Skarbowemu aż 32% dochodu z każdej złotówki zarobionej ponad wysokość 10 000 złotych brutto miesięcznie (statystycznie) jest co najmniej przerażająca.
Na szczęście istnieją przynajmniej dwa skuteczne sposoby na to, by ominąć drugi próg podatkowy. Pierwszy z nich stanowi wspólne rozliczenie z małżonkiem – drugi zaś przejście z umowy o pracę na umowę B2B, co oczywiście wiąże się z koniecznością założenia własnej działalności gospodarczej.
Wspólne rozliczenie PIT z małżonkiem
Jeżeli chcemy umniejszyć należny podatek, to najprostszym w tym celu sposobem będzie skorzystanie ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Aby tego dokonać, wystarczy po prostu złożyć odpowiednią deklarację w ramach wypełnianego formularza PIT-36 lub PIT-37. Prawo do wspólnego rozliczania podatków mają ci małżonkowie, którzy zawarli małżeństwo w dowolnym dniu danego roku podatkowego i trwali w nim aż do końca tego roku.
W ramach wspólnego rozliczenia PIT małżonków, możemy cieszyć się przede wszystkim z dwóch przywilejów. Pierwszym z nich jest zsumowanie progów, od momentu przekroczenia których zastosowanie znajdzie podwyższona stawka podatku (32%). W przypadku rozliczenia indywidualnego jest to 120 000 złotych, wobec czego w przypadku rozliczenia wspólnego będzie to aż 240 000 złotych. Wspólne rozliczenie PIT jest zatem tym korzystniejsze dla tych par, w których jedno z małżonków osiąga niskie dochody lub nie pracuje wcale.
Drugą kwestią na którą należy zwrócić uwagę jest fakt, że sumuje się także kwota wolna od podatku. W przypadku wspólnego rozliczenia będziemy zatem mówić o kwocie 60 000 złotych kwoty wolnej, a nie 30 000 złotych jak to ma miejsce w przypadku rozliczenia indywidualnego.
Umowa B2B zamiast umowy o pracę
Wyżej opisywany sposób należy traktować jako doraźny, a niekiedy nawet jako niewystarczający – wszak istnieje wiele sytuacji, w których dochody osiągane przez małżonków w obu przypadkach przekraczają 120 000 złotych brutto rocznie.
W takiej sytuacji jedynym sposobem na ominięcie drugiego progu podatkowego będzie założenie własnej działalności gospodarczej i podjęcie współpracy z pracodawcą na podstawie kontraktu B2B. Wówczas będziemy mogli wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym, wobec czego będziemy opłacać stały podatek w wysokości 19% osiąganego dochodu w danym roku podatkowym. Co więcej, jako przedsiębiorca będziemy mogli pomniejszyć podatek o koszty uzyskania przychodu, choć będziemy musieli osobiście zadbać o księgowość. Tak czy inaczej, z finansowego punktu widzenia zawsze będzie to rozwiązanie bardziej opłacalne.
Trzeba jednak pamiętać, że przejście na współpracę B2B z umowy o pracę obwarowane jest licznymi obostrzeniami. Istotna w tej materii może być struktura powziętej umowy, bowiem jeżeli Państwowa Inspekcja Pracy dopatrzy się w niej charakteru umowy o pracę, to zarówno pracownik, jak i pracodawca zostaną dotkliwie ukarani (zakres kary i forma są uzależnione od sytuacji). Ponadto, zarówno w Sejmie jak i w Parlamencie Europejskim trwają intensywne prace nad całkowitą delegalizacją umów B2B – pomóc w tej kwestii ma tzw. „test przedsiębiorcy„, jednak wprowadzenie tego rodzaju przepisów w życie może być z praktycznego punktu widzenia dość trudne. Jak na razie zatem przedsiębiorcy na samozatrudnieniu mogą spać spokojnie.
Podatek dochodowy według skali podatkowej – jak obliczyć?
Podatek dochodowy jest stosunkowo łatwy do obliczenia, nawet pomimo wszelkich niedogodności, jakie konieczność jego opłacenia rodzi. Podstawy obliczenia podatku dochodowego stanowi oczywiście dochód brutto osiągnięty w danym roku podatkowym. Jeżeli rozliczamy się według skali podatkowej, to istotne będą oczywiście progi podatkowe, które nas dotyczą.
Ważne jest również to by pamiętać, że nieco inaczej może przedstawiać się obliczenie podatku od osób fizycznych, a inaczej wyglądać będzie w przypadku przedsiębiorców. W przypadku tych drugich, istotna jest również forma opodatkowania – dochody osiągnięte w ciągu roku mogą być także opodatkowane ryczałtem lub podatkiem liniowym, niekoniecznie zastosowanie znajdować będzie opodatkowanie na zasadach ogólnych.
Podatnicy rozliczający się z Urzędem Skarbowym powinni zatem wiedzieć, że od osiągniętego dochodu powinni obligatoryjnie odliczyć dwie ulgi – kwotę wolną od podatku i kwotę zmniejszającą podatek. W przypadku kwoty wolnej, jest ona stała – w 2024 roku wynosi 30 000 złotych. W przypadku zaś kwoty zmniejszającej podatek, jest ona równa procentowi najniższej podstawy opodatkowania z kwoty wolnej od podatku. Wobec tego, 12% z 30 000 wynosi 3 600 złotych.
Niemniej, podstawa opodatkowania to nie tylko osiągnięty dochód minus kwota zmniejszająca podatek dochodowy i minus kwota wolna od podatku. To także szereg ulg i odliczeń, z których podatnik może skorzystać na etapie wniosku. Warto w tym miejscu podkreślić, że ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem warto skorzystać również w tej sytuacji, w której nie obawiamy się objęcia nas drugim progiem podatkowym – skorzystamy na zsumowaniu kwoty wolnej od podatku.
Ulgi podatkowe 2024 – o czym warto pamiętać?
Podatnicy rozliczający podatek dochodowy powinni pamiętać, że mogą skorzystać z wielu ulg i odliczeń, dzięki którym w sposób legalny pomniejszą wysokość należności względem Urzędu Skarbowego. Ulgi podatkowe 2024 mogą być różne, w zależności od tego czy prowadzimy działalność gospodarczą, czy też jesteśmy jedynie zatrudnieni na podstawie umowy o pracę bądź umowy cywilnoprawnej.
Niekiedy prawidłowe skorzystanie z określonych ulg może sprawiać nam problem – jeżeli nie jesteśmy pewni co do właściwego wypełnienia zeznania podatkowego, to powinniśmy skonsultować się z dowolnym biurem księgowym. Jeżeli nie posiadamy zbyt dużej wiedzy w zakresie podatków, to możemy mieć pewność, że każdorazowo wyjdziemy na takich usługach korzystnie.
Z jakich ulg i odliczeń mogą skorzystać podatnicy stający w obliczu Urzędu Skarbowego? Wszystkie je można podzielić przez wzgląd na kilka kategorii:
Zdrowie:
Ulga na leki,
Ulga rehabilitacyjna (w tym: ulga na sprzęt rehabilitacyjny i ulga na samochód),
Ulga dla krwiodawców.
Finanse i emerytury:
Wpłaty na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego)
Składki ZUS,
Zwrot nienależnych świadczeń,
„Ulga na złe długi” (uniknięcie podatku za nieopłacone przez kontrahentów faktury),
Odliczenie straty podatkowej (dla przedsiębiorców),
Ulga na badania i rozwój (dla przedsiębiorców).
Prowadzenie firmy:
Ulga B+R,
Ulga na prototyp,
Ulga na sponsoring,
Ulga na ekspansje,
Ulga na robotyzację,
Ulga na terminal płatniczy.
Darowizny:
Darowizna na cele kultu religijnego,
Darowizna na cele charytatywno-opiekuńcze,
Darowizna na organizacje pożytku publicznego,
Darowizna na cele edukacji zawodowej,
Darowizna na rzecz walki z COVID-19,
Darowizna w postaci sprzętu komputerowego przekazana placówkom oświatowym lub organizacjom pożytku publicznego.
Inne:
Ulga termomodernizacyjna,
Ulga na Internet.
Kwota wolna od podatku dochodowego – ile wynosi?
Dyskusja na temat kwoty wolnej od podatku dochodowego w polskiej przestrzeni publicznej trwa od wielu lat. W wielu środowiskach podnoszą się głosy na temat tego, że jest ona zdecydowanie za niska – za jej podwyższeniem opowiadają się przede wszystkim środowiska liberalne i konserwatywno-liberalne. Przeciwne podwyższeniu kwoty wolnej od podatku są z kolei środowiska lewicowe.
Kwota wolna od podatku dochodowego to kwota, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W roku 2024 wynosi ona 30 000 złotych. Pomimo wcześniejszych zapewnień Donalda Tuska, który podwyższenie kwoty wolnej od podatku do poziomu 60 000 złotych zapowiadał w programie „100 Konkretów„, nic podobnego nie będzie miało miejsca.
Podatek dochodowy na zasadach ogólnych – jaki PIT wypełnić?
Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej obowiązane są przede wszystkim do wypełnienia odpowiedniego formularza podatkowego na koniec danego roku. W przypadku opłacania podatku dochodowego na zasadach ogólnych, będziemy zobowiązani do wypełnienia formularza PIT-36.
Nie jest to druk szczególnie skomplikowany w odbiorze, a w większości sytuacji złożenie formularza w Urzędzie Skarbowym ograniczy się do kilku kliknięć na dedykowanej temu stronie rządowej. Niemniej, w sytuacji w której dopełnienie formalności byłoby dla nas jakkolwiek problematyczne, możemy skorzystać z pomocy doświadczonego biura rachunkowego – szczególnie w sytuacji, w której zależy nam na uzyskaniu odpowiednich ulg podatkowych.
Trzeba pamiętać, że istnieje szereg rodzajów dochodów, których nie będziemy mogli opodatkować wedle skali podatkowej, wobec czego przyjdzie nam skorzystać z innego formularza. Na zasadach ogólnych nie rozliczymy między innymi dochodów podlegających opodatkowaniu liniowemu lub ryczałtowemu, przychodów uzyskanych z kapitałów pieniężnych czy zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, albo dochodów wynikających ze zbycia nieruchomości i praw pokrewnych.
Skala podatkowa 2024 – podsumowanie
Skala podatkowa to jedna z najpopularniejszych form opodatkowania we współczesnym porządku prawnym w Polsce. Często stosuje się również wobec niej sformułowanie opodatkowania na zasadach ogólnych. Opodatkowanie na tym gruncie znajduje zastosowanie w przypadku większości podatników.
Na skali podatkowej znajdują się progi podatkowe, gdzie drugi próg podatkowy znany jest powszechnie jako wyjątkowo niekorzystny dla podatnika, poważnie zwiększając zakres nałożonych na niego obciążeń fiskalnych. Szczęśliwie istnieją narzędzia w ramach których można ominąć drugi próg podatkowy w sposób całkowicie legalny.
Podatnicy rozliczający się z Urzędem Skarbowym mogą skorzystać z wielu rozmaitych ulg i darowizn, wśród których obligatoryjnie znajduje się kwota wolna od podatku i kwota zmniejszająca podatek. W większości przypadków rozliczać się z fiskusem będziemy przy pomocy formularza PIT-36 – warto w tej sprawie skorzystać z usług doświadczonego biura księgowego, dzięki czemu nie pominiemy żadnej przysługującej nam ulgi.
Źródło zdjęcia: https://pl.123rf.com/photo_92549636_3d-odp%C5%82acaj%C4%85-si%C4%99-uk-podatek-forma-z-kalkulatora-lying-on-the-beach-na-drewnianym-biurku-z-miejscem.html
